/Βιβλιοκριτική: Οι τρεις κόρες της Εύας (Ελίφ Σαφάκ)

Βιβλιοκριτική: Οι τρεις κόρες της Εύας (Ελίφ Σαφάκ)

Γράφει ο Νίκος Ναούμης, πολιτικός επιστήμονας – συγγραφέας

Είχα διαβάσει ότι μία από τις κορυφαίες πένες παγκοσμίως, με καταγωγή από την Τουρκία, πολλά χρόνια τώρα μέσω των κειμένων της, συνδυάζει αρμονικά τη φιλοσοφία με τη μυθοπλασία. Το γεγονός αυτό, μου προξενούσε πολύ το ενδιαφέρον και πάντα ήθελα να έρθω σε επαφή με τα γραπτά της Ελίφ Σαφάκ.

Αυτό έγινε πριν λίγες μέρες πραγματικότητα. Στα χέρια μου, έπεσε το πιο πρόσφατο από τα βιβλία της, που φέρει τον τίτλο «Οι τρεις κόρες της Εύας», το οποίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Σε αυτό, πρωταγωνιστεί η Πέρι, μια πλούσια Τουρκάλα, νοικοκυρά και μητέρα, η οποία, πηγαίνοντας σ’ ένα δείπνο, σε μια παραθαλάσσια έπαυλη της Ιστανμπούλ, ένας ζητιάνος τής αρπάζει την τσάντα.

Καθώς πασχίζει να την πάρει πίσω, μια φωτογραφία πέφτει καταγής – μια παλιά Πολαρόιντ από το πανεπιστήμιο, που εικονίζει τρεις κοπέλες με τον καθηγητή τους. Απομεινάρι ενός παρελθόντος –και ενός έρωτα– που η Πέρι πάσχιζε απεγνωσμένα να ξεχάσει.

Η φωτογραφία γυρίζει την Πέρι πίσω, στα δεκαεννιά της. Στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και στον υπέροχο, επαναστάτη καθηγητή της, ο οποίος με το σεμινάριό του περί Θεού τής άλλαξε τη ζωή. Στο σπίτι που μοιράστηκε με τις δύο καλύτερές της φίλες, τη Σιρίν και τη Μόνα, και στις ζωηρές διαμάχες τους σχετικά με την ταυτότητα, το Ισλάμ και τον φεμινισμό. Και τελικά, στο σκάνδαλο που συντάραξε και τις τρεις.

Η Σιρίν, η Μόνα και η Πέρι: η Αμαρτωλή, η Πιστή και η Μπερδεμένη. Δεμένες με μια φιλία αταίριαστη, δύσκολη, ταραγμένη.

Από την Ιστανμπούλ ως την Οξφόρδη, από τη δεκαετία του ’80 ίσαμε σήμερα, Οι τρεις κόρες της Εύας είναι μια συγκλονιστική ιστορία για την πίστη και τη φιλία, τον έρωτα και την απρόσμενη προδοσία, αλλά και για τη συντριπτική αντιπαράθεση ανάμεσα στην παράδοση και τη σύγχρονη σκέψη.

Χωρίς αμφιβολία, είναι ένα πολύ καλογραμμένο βιβλίο. Σε αυτό, συγκρούονται οι αντιφάσεις που συναντά κανείς τόσο μέσα στους κόλπους του Ισλαμισμού αφενός, όσο και στις αντιθέσεις που κάποιος μπορεί να συναντήσει σε μία εξ ολοκλήρου μουσουλμανική χώρα, τη γειτονική Τουρκία αφετέρου.

Από τη μία, έχουμε εκείνους που με όπλο τη γνώση και τη φιλομάθεια, επιχειρούν να σπάσουν τα δεσμά που τους κρατούν δεμένους με την παράδοση. Από την άλλη, υπάρχουν εκείνοι που αρνούνται να επιβιβαστούν στο τρένο του εκσυγχρονισμού και της προόδου.

Η αέναη αυτή σύγκρουση, δεν αφορά πόλεις ή περιοχές του χάρτη όπως πολλοί υποθέτουν. Οι διαφορές αυτές, πρώτα και κύρια, απαντώνται εντός της ίδιας της οικογένειας, κάτι που τόσο αριστοτεχνικά περιγράφει η συγγραφέας στο βιβλίο της. Με λίγα λόγια, πέρα όλων των άλλων, «Οι τρεις κόρες της Εύας», είναι ένα κείμενο που προσπαθεί να μας εντάξει στους κόλπους μιας μουσουλμανικής οικογένειας, δίνοντας μας εκείνα τα εφόδια που θα μας επιτρέψουν να προσεγγίσουμε με άλλο μάτι τον τρόπο σκέψης της.

Επιπροσθέτως, είναι ένα ψυχογράφημα της γυναίκας του μουσουλμανικού κόσμου, η οποία πασχίζει με αγωνία να αναπνεύσει και να αποφασίσει ελεύθερη για το πως θέλει να λατρεύει τον Θεό που πιστεύει αλλά και το πως βλέπει τη θέση της στον σύγχρονο κόσμο ο οποίος νιώθει ότι την προσπερνάει.

Αν και διάβασα προσεκτικά το κείμενο και το βρήκα πάρα πολύ ενδιαφέρον, δεν σας κρύβω ότι οι φιλοσοφικές σκέψεις της συγγραφέως, με κούρασαν και βάρυναν κατά την άποψη μου το βιβλίο αυτό. Θα μπορούσαν να είχαν δοθεί αυτές οι σκέψεις πιο συμπυκνωμένα και χωρίς κατάχρηση, διότι κατά την ταπεινή μου άποψη, εκτροχιάζουν τη ζωντάνια της μυθοπλασίας ή οποία είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα.

Καταληκτικά, θα πρότεινα να διαβάσετε κι εσείς αυτό το βιβλίο, διότι χωρίς δεύτερη σκέψη, είναι αξιόλογο και θα σας δώσει τροφή για σκέψη γύρω από τα θέματα που πραγματεύεται.