/Βιβλιοκριτική | Μωβ: Το χρώμα της λύπης (Μηνάς Τσαμπάνης – Μανώλης Κομπάνης)

Βιβλιοκριτική | Μωβ: Το χρώμα της λύπης (Μηνάς Τσαμπάνης – Μανώλης Κομπάνης)

Γράφει ο ΓιώργοςΝεκτάριος Παναγιωτίδης, συγγραφέας

Πρόκειται για ένα βιβλίο 425 σελίδων το οποίο έγραψε ο Μηνάς Τσαμπάνης, ένας άνθρωπος νέος, σε συνεργασία με τον Μανώλη Κομπάνη, και το οποίο διάβαζα κατά περιόδους σε ένα διάστημα 4 μηνών. 

Διαβάζοντας το βιβλίο, σκεφτόμουν ότι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «ψυχολογικό θρίλερ» και πράγματι αυτό είναι το είδος στο οποίο το κατατάσσει ο ίδιος ο συγγραφέας του στη σελίδα του στον ΟΣΔΕΛ.

Εδώ χρειάζεται μια μικρή παρένθεση: το ψυχολογικό θρίλερ στην Ελλάδα θεωρήθηκε ως μια τάση ιδιαίτερα εμπορική. Εύλογα μπορεί κανείς να εικάσει ότι σε αυτό συνέβαλε η επιτυχία των βιβλίων του Σεμπάστιαν Φίτζεκ. Ο τελευταίος είχε μια δραματική ιστορία, με το πρώτο του βιβλίο με όνομα «Η θεραπεία» να αυτο-εκδίδεται μετά από άνω των 15 απορρίψεων από διάφορους εκδοτικούς οίκους της Γερμανίας. Σήμερα, το συγκεκριμένο είδος θεωρείται κάτι σαν η «τελευταία λέξη της μόδας». Εντούτοις, αρκετοί από όσους επιλέγουν να γράψουν αυτό το είδος πολύ δύσκολα θα μπορούσαμε να πούμε πως έχουν τα συγγραφικά προσόντα για κάτι τέτοιο.

Επιστροφή στο ίδιο το βιβλίο, με την προβολή των θετικών του σημείων:

α) Η γλώσσα του βιβλίου, που είναι υπερεπαρκής, με μερικές εξαιρετικές στιγμές και ακόμη μερικές σπάνιες λέξεις, που εκπλήσσουν τον αναγνώστη με την ευστοχία τους. Το βιβλίο ως αφήγηση είναι γενικά πολύ καλά γραμμένο και ειδικότερα προσεγμένο στις περιγραφές του μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας. Σ’ αυτό συντελεί και η επαρκέστατη επιμέλεια που έχει γίνει.

β) Η γενική ιδέα του βιβλίου: μια κοπέλα στα όρια της ενηλικίωσης σε μια μικρή πόλη των ΉΠΑ, το Γκριν Φολς, με μια μάλλον… κλασική περίπτωση αυταρχικής και ανεπίδεκτης συνεννόησης μάνα και με τον (αρκετά πιο προσιτό) πατέρα της μακριά λόγω χωρισμού, βρίσκεται να κάνει περαντζάδα στο σκοτεινό διαδίκτυο (Dark Web). Το Σκοτεινό Διαδίκτυο εδώ νοείται ως αυτό που δε βρίσκεται μέσω μηχανών αναζήτησης. Έτσι, καταλήγει να πέφτει σε έναν τύπο διεστραμμένο, που διαθέτει κάτι σαν σελίδα γνωριμιών, έναν stalker υπό μία έννοια, με τάσεις βίας και ακραίου σαδισμού.

γ) Ο κακός χαρακτήρας και τα μηνύματά του σε πείθει, σου δημιουργεί παροργισμό, ναυτία και σου δίνει άγριες τσιμπιές στο αίσθημα δικαίου. Κάτι τέτοιο και η γνήσια προσδοκία απόδοσης δικαιοσύνης ή έστω άρσης της αδικίας συνιστά επιτυχία για το συγγραφέα που θα φιλοτεχνήσει μια τέτοια υπόθεση σε αυτό ή σε όμορα είδη.

δ) Οι σκηνές δράσης και περιπέτειας, που θεωρώ ότι οπωσδήποτε θα ικανοποιήσουν τους αναγνώστες που έχουν συνηθίσει σε ανάλογες στιγμές, ειδικά από πρόσφατες ταινίες τρόμου.

Επειδή όμως πρέπει να είμαστε και αμερόληπτοι, υπάρχουν και ορισμένα στοιχεία που θα επιδέχονταν ενδεχομένως βελτίωσης ή και διόρθωσης:

α) Ως πληροφορικός ο ίδιος, δε μπορώ παρά να διατυπώσω ένσταση με την ανεύρεση κάποιου ΕΝΏ χρησιμοποιεί τον TOR browser, όπως η ηρωΐδα μας, Μέριλιν Φογκς. Είναι γνωστό ότι τεχνικά ο TOR χρησιμοποιείται, για να μπαίνεις ειδικά στο Dark Web. Επίσης, στον Dark Web μπορούν να σε χακάρουν κακόβουλα άτομα. Όμως, τεχνικά ο TOR σου παρέχει ανωνυμία. Είναι ο ισχυρότερος browser που υπάρχει, λόγω της «δρομολόγησης κρεμμυδιού» που χρησιμοποιεί. Ακόμη και αν ανακαλύψουν την ακριβή σου IP οι χάκερς (που βεβαίως είναι εφικτό), αυτή η IP κατά πάσα πιθανότητα δε θα είναι η δική σου και, επιπλέον, από εκεί ως την ανεύρεση της ακριβούς σου φυσικής τοποθεσίας είναι ακόμη ένα απαιτούμενο άλμα. Εδώ πρέπει να πω ότι αυτά τα πράγματα είναι αρκετά εξειδικευμένες γνώσεις και δεν είναι εύκολο να τα ξέρει ο καθένας, ούτε ενδεχομένως και κάποιοι ειδήμονες που θα συμβουλευτεί κανείς κατά τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος. Η ιστορία διαβάζεται πάντως κάλλιστα, αν απλώς θεωρήσουμε ότι αντί του TOR μπαίνει στη σελίδα του Μωβ και αλλού με τον I2P-Browser.

β) Η ιστορία έχει μια ροή που μοιάζει λιγάκι συγκεχυμένη, δηλαδή είναι τέτοια που θα δεις να χάνεται από τα μάτια σου το αίτιο και το αιτιατό, δηλ. το αποτέλεσμα. Υπάρχει διάχυτη κακόβουλη πρόθεση, βία, παρακολουθήσεις, κ.λπ., όμως κάπου νομίζω ότι χάνεται το νήμα στον σχεδιασμό του Μωβ ως εγκληματικής προσωπικότητας. Υπάρχει πάντα βέβαια η περίπτωση να πει κανείς: “τρελός είναι, ό,τι θέλει κάνει”. Είναι παρανοϊκός, δεν είναι criminal mastermind σαν τον Μοριάρτυ, ας πούμε. Δεν είναι μια μεθοδική μεγαλοφυΐα του εγκλήματος με πλήρη ορθολογισμό, όπως ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης.

Εν τοιαύτη περιπτώσει, πάω πάσο. Ωστόσο, θα μου άρεσε πολύ να δω μια μεγαλύτερη συνεκτικότητα στα διάφορα επεισόδια της αφήγησης. Κάτι τέτοιο θα μας οδηγούσε πιθανόν και στα βαθύτερα αίτια ή απώτερους σκοπούς της δράσης του ίδιου του Μωβ, κάτι που θα ήταν ιδιαίτερα γοητευτικό.

γ) Το τέλος της αφήγησης ομολογουμένως σε αφήνει λίγο… ενεό. Θα περίμενα οι ταλαντούχοι γραφιάδες μας να παράσχουν μια διαφορετική κατάληξη.

δ) Κι ένα μικρό τελευταίο παράπονο: η αφήγηση, παρ’ ότι πολύ ποιοτική, γίνεται συνήθως εξαντλητική. Έχει τόσες λεπτομέρειες όπως θα τις περιμέναμε σε ένα σενάριο. Αυτό δεν είναι πάντα κακό. Η αστυνομική ειδικά λογοτεχνία έχει έντονα επηρεαστεί από τον κινηματογράφο. Θα ωφελούσε όμως νομίζω να υπάρχει μια ελλειπτικότητα, όπως συνηθίζεται γενικώς σε λογοτεχνικά κείμενα.

Όπως είπαμε και στην αρχή, το είδος του ψυχολογικού θρίλερ είναι… πολυταλανισμένο. Υπάρχουν φιρμάτα βιβλία του είδους και αντίστοιχες μεταφορές τηλεοπτικές/κινηματογραφικές που είναι δυστυχώς αρκετά κακότεχνα, γράφονται με τρόπο προκάτ και μοιραία καθίστανται ως και αφόρητα βαρετά.

Το συγκεκριμένο βιβλίο δεν το έχει αυτό. Δε φαίνεται να γράφτηκε από πρόθεση αρπαχτής, να το πούμε απλά, αλλά από επιθυμία λογοτεχνικής έκφρασης.

Δεν πλατιάζει καθόλου, είναι πολύ καλογραμμένο, έχει μια ωραία σύλληψη ως κεντρική ιδέα που άξιζε να εξερευνηθεί. Με δεδομένα και όσα ειπώθηκαν παραπάνω και, αν η έμπνευση κάνει εκ νέου την επίσκεψή της, θα άξιζε να δούμε και μια συνέχεια.

Ελπίζουμε οι δύο νέοι ηλικιακά συγγραφείς να «το κρατήσουν αληθινό στη γειτονιά τους» και στη συνέχεια και να μας δώσουν κι άλλα ποιοτικά έργα!

Μηνάς Τσαμπάνης – Μανώλης Κομπάνης, «Μωβ: Το χρώμα της λύπης» (εκδ. Ζενίθ, 2020)