/Χαριτίνη Ξύδη: Το Σινέ Ρόζα είναι ένα βιβλίο για τους ατρόμητους του έρωτα

Χαριτίνη Ξύδη: Το Σινέ Ρόζα είναι ένα βιβλίο για τους ατρόμητους του έρωτα

Η Χαριτίνη Ξύδη μιλά στον Κωνσταντίνο Μανίκα με αφορμή την κυκλοφορία νέου της βιβλίου «Σινέ Ρόζα, Το σινεμά Τριαντάφυλλο».

Κυκλοφόρησε το νέο σας βιβλίο «Σινέ Ρόζα, Το σινεμά Τριαντάφυλλο» από τις εκδόσεις Οδός Πάνος. Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά; 

Η Ρόζα είναι μάλλον ένα προσωπικό ξόρκι, μήπως και μπορέσω να ξαναγυρίσω τον χρόνο πίσω και να αλλάξω κάποια κομβικά σημεία του βίου μου, τις εσφαλμένες αποφάσεις που πήρα. Συχνά, συμβαίνει αυτό στον άνθρωπο, όταν τελεί υπό ψυχοσυναισθηματική πίεση, υπό το ειδικό βάρος μιας απώλειας, ενός αποχωρισμού, που τον εξοντώνουν. Τώρα, το εάν θα πιάσει αυτό το ξόρκι, δεν το γνωρίζω, θα μου το αποκαλύψουν οι αναγνώστες και η παρακάτω διαδρομή. 

Το βιβλίο λειτουργεί κάπως σαν συλλέκτης αστεριών, αγγέλων και έκπτωτων αγίων, που βρέθηκαν στη γη, που τους δόθηκε μια δεύτερη ευκαιρία, σε δεύτερη ζωή. Με κάποιο τρόπο, σε ορισμένο χρόνο, όλοι μπλέκονται μεταξύ τους, με διαφορετικά κουβαλήματα και κληροδοτήματα, σε μια ανθολογία με τον έρωτα ως κέντρο περιφέρεια, ακτίνα και διάμετρο. Και σε πλήρη αντίθεση με εκείνους που τον δηλητηριάζουν ή τον απαξιώνουν.

Θα έλεγα πως είναι καταβάθος ένα ευτυχισμένο βιβλίο, που πάει κόντρα στη μοναξιά και σε όλους τους ακήρυχτους πολέμους της, παρά τη δραματικότητα, το σπάραγμα και τα εγκαύματα των ηρώων της, γιατί μπορεί και θέλει να ζει. Διψάει για ζωή.

Έγραψα το βιβλίο σε ένα ανοιχτό ρεαλιστικό περιβάλλον, με ονειρικά στοιχεία και το σκηνοθέτησα. Χρησιμοποίησα ψέματα, ονειροφαντασίες, όπως λέει ο Σολωμός, δεν ήταν κάτι που το είχα στα χέρια μου, λίγο λίγο μου φανερωνόταν κατά τη διάρκεια της συγγραφής του. 

Το Σινέ Ρόζα είναι ένα βιβλίο για τους ατρόμητους του έρωτα. 

Σκιαγραφήστε μας τους κεντρικούς ήρωες. Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρα τους; 

Οι άνθρωποι της εποχής μας έγιναν πιο περιφερειακοί. Τρομάζουν το βάθος, το δέσιμο, το μαζί και το κοντά. Θεωρούν την επιφάνεια, πιο εύκολη, καίτοι ολισθηρή, έναντι του βάθους. Αυτή η υποκατάσταση δείχνει να κερδίζει έδαφος ακόμη και στην ερωτική πράξη. Εννοώ πως, οι άνθρωποι όλο και συχνότερα σχετίζονται, μεταξύ τους, με σάιμπερ εικόνες, επικοινωνία, επαφή. Αποφεύγουν το πραγματικό, κόβουν τις γέφυρες με τη σάρκα, το δέρμα, τους πόρους, τη γύμνια των κορμιών και τις εκκρίσεις τους. Είναι ένα άλλο είδος, τρομακτικό είδος, ανασφάλειας, η οποία εκκολάπτεται και ανατροφοδοτείται από τα σημεία των καιρών. Φοβούμαι πως τείνει να αντικασταστήσει, ιδιαιτέρως νευραλγικούς, υποδοχείς στα κέντρα του εγκεφάλου μας, η συγκεκριμένη υπόθεση.

Στον αντίποδα αυτού που περιέγραψα, οι ήρωες του βιβλίου, χαρακτήρες υπαρκτοί, μάλλον δύσκολοι και ιδιόρρυθμοι, καταφέρνουν, με κάθε κόστος, να υπερκεράσουν τα εμπόδια, να διεκδικήσουν, να παλέψουν για τον έρωτα, για τα πρόσωπα τα συγκεκριμένα, που αγαπούν, να βγουν κερδισμένοι ακόμη και όταν φαίνεται πως ηττώνται κατά κράτος. Να δώσουν και να δοθούν ολοκληρωτικά. Είναι άφοβοι, λένε σ’ αγαπώ, σε θέλω, μου λείπεις, ζητούν συγνώμη και δίνουν συγχώρεση, σε χρόνο ενεστώτα, που είναι ο χρόνος ο πιο κοντινός στην ανθρώπινη καρδιά. Μαζί με όλα εκείνα που κάποτε τους παίδεψαν ή που τους ταλανίζουν ακόμα. Οι ήρωες είναι αντιήρωες, είναι πρόσωπα της διπλανής πόρτας, που γράφουν ιστορία, στα μέτρα τους χωράνε λόγια της αγάπης αλλά όχι συνθήματα. Όχι σλόγκαν και κλισέ και στερεότυπα. Ξαναμιλούν, λοιπόν, για μεγάλα, ευγενικά, μυθικά, αισθήματα. 

Επειδή ζούμε ένα είδος πολέμου, όλοι λειτουργούν ως πολέμιοι του βάθους, της έκφρασης, της αλήθειας. Σε έναν τέτοιο κόσμο, που έχει κατακλυστεί από το λίγο, τον υπανθρωπισμό, τη μικρότητα, τον διογκωμένο φόβο, οι ήρωες της Ρόζας (σε κάθε ηλικία) έρχονται για να αποκαταστήσουν, στο μέτρο του εφικτού και δυνατού, μέσω της λογοτεχνίας, την πραγματική διάσταση της ευαισθησίας, της αλληλεγγύης, της συμπόνιας, μέσα σε δύσκαμπτες συνθήκες, πριν το απάνθρωπο μας διαλύσει. Γιατί, αφενός, μπορεί οι συνθήκες και τα δεδομένα, να μη φτιάξουν ποτέ. Αφετέρου, και στον βαθμό που αναλογεί σε έναν συγγραφέα, εμού της ιδίας, εν προκειμένω, η οποία πιστεύω, όπως καταδεικνύεται, σε όλα μου τα βιβλία, πως όλα ξεκινούν και όλα καταλήγουν στην καρδιά.

Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης; 

Όσο επιθυμείς και διεκδικείς, άξια, με πίστη και φρόνημα, με περηφάνεια, επώδυνα κάποτε, όχι χωρίς πόνο, όχι χωρίς κόστος, μπορείς να νικάς. Ότι θα τα καταφέρεις να ζήσεις, χωρίς διαρροές και αλλοιώσεις, το παραμύθι της αγάπης, του πυρετού και της αγρύπνιας της, τη συνταρακτική σύνθεσή τους, σε αδιαίρετο, συμπαγές και πανδαιμόνιο, Ένα. Μεγαλειώδης ένωση, πανάρχαια, που έρχεται από τα αστρικά της βάθη, απόκληρη και άυλη, έμψυχη, υψηλή και αποσυνάγωγη, συγχρόνως, περιβεβλημένη την ελεγεία και τον θρίαμβό της, παρούσα και συμμέτοχη, αρωγός και παραστάτης στα ένδοξα πάθη της ύπαρξής μας. 

Το επόμενο διάστημα περιμένουμε και νέες εκδόσεις. Να αναφερθούμε συνοπτικά σε αυτές; 

Ετοιμάζεται και θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Μετρονόμος, το βιβλίο μου «Θηρία Ανήμερα». Σύντομα διηγήματα, τα οποία σχετίζονται με συμβάντα της δικής μου ζωής αλλά και προσώπων του περιβάλλοντός μου, παράπλευρων συναναστροφών μου, εν μέρει και λογοτεχνικά διασκευασμένα, έτσι ώστε να αποτελούν περισσότερο προϊόντα μυθοπλασίας και λιγότερο πραγματικά περιστατικά.

Θα ακολουθήσει άλλο ένα μικρό βιβλίο με ευσύνοπτες σκέψεις, εν είδει ρήσεων ή διδαγμάτων κοινής πείρας, πάλι από τις Εκδόσεις Μετρονόμος.

Τέλος, συγγράφω, από το 2018, το ογκώδες μυθιστόρημα Αρζεντίνα, του οποίου το φινάλε δεν έχει σχηματοποιηθεί ακόμη στο κεφάλι μου. Αυτό, θα αποτελέσει το 3ο και τελευταίο μέρος της τριλογίας μου «Λαϊκά & Μπλουζ» (Λαϊκά & Μπλουζ, Εκδόσεις Μετρονόμος 2018 / Λιτλ Μπόι, Εκδόσεις Μετρονόμος 2019).

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Καθετί που διαθέτει ανάσα, ζωή, κίνηση, ψυχή, δίψα και ομορφιά. Και πράγματα που λατρεύω, όπως τα λεμόνια, τα κουταλάκια του γλυκού, οι ταράτσες, το λαϊκό τραγούδι, η επαρχία μου, το λιμάνι του Βόλου με τους μεταλλικούς γερανούς, η Φαρίντα, η ντίσκο Μυρτάλη, η Ratatouille, το Πήλιο, η Αθήνα, τα μπαρ της, τα μπουζούκια, η Ομόνοια, όλες οι μικρές τυφλές της οδοί, τα προσφυγικά της Νέας Ιωνίας, η Πατησίων, δρόμος που έχει κυβερνήσει τη μοίρα μου, η θνητή και παράλληλα ζωοποιητική φύση του θείου στοιχείου.

Κινείστε με άνεση ανάμεσα σε διαφορετικά είδη γραφής. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας; 

Η αληθινή λογοτεχνία τελείται εκτός πλαισίου και ορισμών. Θα επιθυμούσα, ωστόσο, εν τω μέσω μιας εποχής που μας σημαδεύει με αυτόματα στο δόξα πατρί, να μπορεί η λογοτεχνία να θεραπεύει και να επουλώνει τους τραυματισμούς, τις βαθύτερες πληγές μας, τις ουλές και τον μνησιπήμονα πόνο που μας χάραξε και στάζει ακόμα τις σταγόνες του στην καρδιά.

Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο; 

Γιατί τους ενδιαφέρει να γράψουν περισσότερο από ό,τι να διαβάσουν. Να προβληθούν οι ίδιοι μέσω μιας ασυνάρτητης γραφής, επιπολάζουσας, δίχως καμία συνοχή, έρμα και μέτρο. Η γραφή, στην Ελλάδα, στις ημέρες μας, εγγίζει τις παρυφές μιας ιδιότυπης ναρκισσιστικής διαταραχής.

Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Το έντυπο βιβλίο, που είναι και ένα αισθητικό αντικείμενο, δείχνει να απειλείται, αλλά, στην πραγματικότητα, τίποτε δεν είναι ικανό να το απειλήσει, πέρα από την έκπτωση των ίδιων των λογοτεχνών (κατ’ επέκτασιν, και των εκδοτών). Οι απαιτήσεις που έχουν από τον εαυτό τους, το πόσο συχνά αναμετρώνται με τους ίδιους και το πρότερο έργο τους, το πόσο αυστηρά κρίνουν τα γραπτά τους, είναι οι οδηγοί, το μέτρο και οι προϋποθέσεις για να υπάρχουν καλά βιβλία. Το έντυπο, είναι το μόνο αληθινό, αδιαπραγμάτευτο, βιβλίο, συνεπώς, είναι πάνω από όλα, και δεν εξοστρακίζεται, δεν υποθηκεύεται, δεν παραχωρείται πουθενά και σε κανέναν.

Ένας μήνας «καραντίνα». Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Πρώτος Έρωτας, Samuel Becket

Hiroshima mon amour, Marguerite Duras

Naked Lunch, William S. Burroughs.

Τα άπαντα του Γιώργου Ιωάννου

Εξώστης, Νίκος Καχτίτσης

Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη; 

Πιστεύω στην τύχη, με τους χαρτοπαικτικούς όρους που μου δίδαξε η πόκα. Όλη η ζωή είναι μια μεγάλη παρτίδα πόκας. Κάποτε παίρνεις το κόλπο, επειδή είσαι άξιος, και επειδή η τύχη ευνοεί την τόλμη και την αξιοσύνη. Άλλοτε χάνεις και αυτή τη χασούρα πρέπει πάση θυσία να μάθεις να τη διαχειρίζεσαι με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια. Βέβαια, πολλά κρίνονται και στο ποντάρισμα, εάν όχι όλα. Εκεί, ναι, πρέπει να είσαι και μάγκας.

Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Ο ρεαλισμός της εποχής μας είναι γροθιά στο στομάχι, αμείλικτα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, παραμορφωτικός καθρέφτης του Τσόκλη, καρφί ανάποδο μέσα στον εγκέφαλο, ξυράφι που στόμωσε, άδικος, στυγνός, χωρίς δημοκρατία, χωρίς αλληλεγγύη, απάνθρωπος. Είναι εγκληματικά δυτικός ο ρεαλισμός της εποχής μας, πιτσιλισμένος με αίμα. Τον βλέπω καθημερινά και τον αντιμετωπίζω με ρομαντισμό, που κρατάει την καρδιά μου ζεστή, φωτισμένη, ανθισμένη και αλληλέγγυα, στο πλευρό των πεινασμένων, των απόρων, των ανέστιων, των φρικτά μοναξιασμένων, με εκείνη τη μοναξιά που σε κόβει κομματάκια, δίπλα στα πεταμένα απομεινάρια των σφαγίων. 

 

Βιογραφικό Σημείωμα

Η Χαριτίνη Ξύδη γεννήθηκε στο Βόλο και κατοικεί στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει ιστορία και αρχαιολογία. Κατά το παρελθόν, έλαβε μέρος σε αποστολές ανασκαφών, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει εκδώσει, μέχρι σήμερα, 14 βιβλία (ποιητικά, πρόζα και πεζά).

Στη λογοτεχνία, εμφανίστηκε με το μυθιστόρημα «C-Minor, Ένα Αιρετικό Ρομάντζο» (Ιωλκός 2005). Ακολούθησαν οι ποιητικές ενότητες: «Το Ράμφος», «Η ερωμένη (απολεσθέντων θαυμάτων)», «Οι τρομπέτες του Οκτώβρη» (Εκδόσεις Κώδικας, 2007). Τον Δεκέμβρη του 2007 διακρίθηκαν με έπαινο από την Ένωση Συγγραφέων Λογοτεχνών Ευρώπης, στο Η’ Φεστιβάλ Ποίησης Θεσσαλονίκης, τρία ποιήματά της, τα οποία εμπεριέχονται στη συλλογή «Τα όνειρα καπνίζουν» (Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2008). Τον ίδιο χρόνο, τιμήθηκε με το Α’ Βραβείο, από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών για τη νουβέλα της «Η Ίρμα των δαιμονίων» (ανέκδοτο). Τον Ιανουάριο του 2008 διακρίθηκε με Α’ Έπαινο από την Ένωση Συγγραφέων Λογοτεχνών Ευρώπης, στο 9ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ποίησης Θεσσαλονίκης. Επόμενα βιβλία της είναι τα «Τακούνια καίγονται στο φούρνο» (Ποιήματα, Άνεμος Εκδοτική, 2011), «Φώσφορος» (Διήγημα, Εκδόσεις Black Duck, περιορισμένη συλλεκτική έκδοση, 2012), «Ενοικιαζόμενα» (Διηγήματα πολύ μικρής φόρμας, Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2015), «Λαϊκά & Μπλουζ» (Ποιήματα, Εκδόσεις Μετρονόμος, 2018), «Λιτλ Μπόι» (Ποιήματα και Πρόζα, Εκδόσεις Μετρονόμος, 2019), «Το Χρονικό της Λίμνης» (Διήγημα, ειδική έκδοση από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ιωαννίνων, Μάρτιος 2019), «Πορνογραφία» (Μυθιστόρημα / Πορνογράφημα, Εκδόσεις Μετρονόμος, Δεκέμβριος 2021), «Τα τραίνα της οδού Ντολορόσα» (Ποίηση, Εκδόσεις Οδός Πανός, 2022) και το πρόσφατο βιβλίο «Σινέ Ρόζα, Το σινεμά Τριαντάφυλλο» (Εκδόσεις Οδός Πανός 2023). Ετοιμάζονται και θα κυκλοφορήσουν από τις Εκδόσεις Μετρονόμος, άμεσα, το: «Θηρία Ανήμερα», και το ιδιότυπο «Κουταλάκια», λίγο αργότερα. 

Αρθρογραφεί, κατά καιρούς, σε έγκριτα λογοτεχνικά και μουσικά περιοδικά. Ποιήματα και κείμενά της, έχουν φιλοξενηθεί σε ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά, επίσης. Από τον Οκτώβριο του 2012 έως και τον Απρίλιο του 2021 (εννέα χρόνια) ήταν μουσική παραγωγός, παρουσιάζοντας τη ζωντανή εκπομπή Fish & Mr Hiroshima, κάθε Τετάρτη 6-8μ.μ., στο ραδιόφωνο του Αμάγκι, με αφιερώματα στο λαϊκό τραγούδι και τους δημιουργούς του. Σήμερα εργάζεται στο Πρωτοδικείο Αθηνών και λοξώς ως επιμελήτρια κειμένων.