Η συγγραφέας Κατερίνα Μάγνη απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που της θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου “Στη σκιά ενός μπισκότου”.
1. Κυκλοφόρησε το βιβλίο σας “Στη σκιά ενός μπισκότου” από τις εκδόσεις Φίλντισι. Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;
Πρόκειται για μια μελέτη περίπτωσης ενός χημικού μηχανικού του Πέτρου Ιωνεκίδη, ο οποίος αγαπά τη γνώση. Ο ήρωας στο πρώτο μέρος του βιβλίου αναζητά την πηγή εγκυρότητας της επιστημονικής σκέψης μέσα από τις συζητήσεις του με το φίλο και συμφοιτητή του Χαράλαμπο, που αφορούν τη φιλοσοφία της επιστήμης. Στο δεύτερο μέρος παρακολουθούμε τους προβληματισμούς του στον εργασιακό στίβο. Υποπτεύεται ότι ο εργοδότης του κάνει παρατυπίες όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων και προσπαθεί να ανακαλύψει αν η εικασία του ευσταθεί. Έχουμε, λοιπόν, και στα δύο μέρη του βιβλίου έναν ήρωα που σταθερά επιζητεί την αλήθεια.
2. Ποια είναι τα κίνητρα και οι στόχοι των βασικών ηρώων;
Το βασικό κίνητρο του ήρωα είναι η έμφυτη αγάπη για τη γνώση, την οποία πιστεύω ότι συναντάμε σε κάθε υγιώς σκεπτόμενο άνθρωπο. Στόχος του δεν είναι παρά να διατηρήσει ένα όσο το δυνατόν πιο καθαρό βλέμμα απέναντι στην πραγματικότητα. Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα βρουν κομμάτι από τον εαυτό τους σε αυτή την αξίωση.
3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
Βασική πρόθεσή μου είναι ο αναγνώστης να έρθει σε πρώτη επαφή με την επιστημολογία, την οποία αγάπησα ως φοιτήτρια, και –γιατί όχι; – να επιδιώξει να διευρύνει τις γνώσεις του αναζητώντας περαιτέρω σχετικά βιβλία. Μια δεύτερη επιδίωξή μου είναι να αναρωτηθεί τι θα έκανε σε περίπτωση που βρισκόταν στη θέση του ήρωα. Νομίζω ότι είναι ένας προβληματισμός που αφορά την ηθική συνείδηση του καθενός και είναι σημαντικό να τεθεί.
4. Η επιστήμη έχει πλήρη συναίσθηση του κοινωνικού της ρόλου, ειδικά στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης;
Νομίζω ότι είναι μια εποχή που οι ραγδαίες εξελίξεις της επιστήμης μας φέρνουν ολοένα και περισσότερο σε θέση να αναρωτηθούμε για το ρόλο της στη ζωή μας. Επειδή τυχαίνει να έρχομαι από το χώρο των θετικών επιστημών, θεωρώ ότι εμείς οι επιστήμονες έχουμε χρέος να σκεφτόμαστε την επιστήμη κυρίως σαν ένα μέσο για να βελτιωθεί η ζωή μας και όχι να υποβαθμιστεί η ποιότητά της. Θεωρώ ότι μια μεγάλη μερίδα των επιστημόνων συμμερίζονται αυτούς τους προβληματισμούς και η πεποίθησή μου είναι ότι η ανθρωπότητα θα μπορέσει εντέλει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Είμαι, επομένως, αισιόδοξη ότι, παρά τους ορατούς κινδύνους των καταιγιστικών εξελίξεων στις ανθρώπινες ανακαλύψεις, η επιστημονική κοινότητα θα επιδείξει την απαιτούμενη ευαισθησία ως προς τον ρόλο της απέναντι στην κοινωνία.
5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Το ερέθισμα ήταν μια έντονη και αδήριτη εσωτερική ανάγκη να εκφράσω τις σκέψεις μου σε συνδυασμό με μια παθιασμένη επιθυμία να διαβάζω ακόρεστα, η οποία ήρθε σε μια εποχή της ζωής μου που βίωνα έντονη μοναξιά λόγω του θανάτου των γονιών μου και επειδή δεν είχα δημιουργήσει ακόμη τη δική μου οικογένεια. Νομίζω ότι δεν υπάρχει καλλιτεχνική δημιουργία χωρίς την βαθιά ανάγκη του καλλιτέχνη για επικοινωνία πρωτίστως με τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά και τους συνανθρώπους του. Ας μη λησμονούμε ότι είμαστε κοινωνικά όντα και έχει ζωτική σημασία η αλληλεπίδρασή μας με την ανθρώπινη κοινότητα.
6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση, που με απασχολεί πραγματικά. Θεωρώ ότι δεν είναι εύκολη μια συνοπτική απάντηση. Πάντως, κατά τη γνώμη μου, η λογοτεχνία είναι η ενσάρκωση της ανάγκης μας για απόδοση νοήματος στη ζωή μέσα από την αφήγησή της.
7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;
Για να απαντήσουμε σε αυτό θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τον ελεύθερο χρόνο που έχει ο μέσος Ευρωπαίος και τον αντίστοιχο που έχει ο Έλληνας. Θεωρώ ότι μια σημαντική παράμετρος που εμποδίζει τον Έλληνα αναγνώστη να διαβάζει όσο ο μέσος Ευρωπαίος είναι οι πολλές ώρες εργασίας που ροκανίζουν τον ελεύθερο χρόνο. Προφανώς θα υπάρχουν και άλλοι λόγοι, όπως για παράδειγμα ο ήλιος που μας καλεί να βγούμε έξω από το σπίτι και να χαρούμε τη ζωή. Βέβαια και τα βιβλία είναι ένα μέσο να χαιρόμαστε τη ζωή, απλώς τείνουμε μερικές φορές να το λησμονούμε.
8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Θέλω να είμαι αισιόδοξη ότι το βιβλίο θα διατηρήσει την παρουσία του στη ζωή μας. Διαπιστώνω βέβαια κι εγώ ότι η νέα γενιά διαβάζει λιγότερα βιβλία, γιατί η τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν την πρωτοκαθεδρία στη ζωή της. Ωστόσο, ο πλούτος για τη σκέψη και η ψυχική καλλιέργεια, τα οποία προσφέρουν τα βιβλία θα είναι πάντοτε βασικοί λόγοι για να διατηρήσει το βιβλίο την αξία του, έστω κι αν είναι σε μορφή ebook.
9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Τους αδερφούς Καραμάζοφ, επειδή λατρεύω τον Ντοστογιέφσκι, το Πόλεμος και ειρήνη, επειδή είναι σημαντικό βιβλίο και η καραντίνα είναι μια καλή ευκαιρία να βυθιστώ σε αυτό, το Τολστόι ή Ντοστογιέφσκι του Στάινερ, επειδή τον θαυμάζω απεριόριστα και θα ήθελα τη γνώμη του για τους δύο σπουδαίους Ρώσους συγγραφείς, τον Οδυσσέα επειδή είναι ένα αριστούργημα που του αξίζει και δεύτερη ανάγνωση και τη Συνείδηση του Ζήνωνα για την έξοχη ειρωνεία της.
10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;
Θεωρώ ότι τη μοίρα μας τη διαμορφώνουμε με τις επιλογές μας. Όταν αποφάσισα να βάλω εντατικά την ανάγνωση της λογοτεχνίας στη ζωή μου το 2013, ήταν μια συνειδητή απόφαση, την οποία χαίρομαι μέχρι και σήμερα γιατί μου έδωσε ανεκτίμητο εσωτερικό πλούτο, τον οποίο δεν μπορεί να μου στερήσει κανείς.
11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρεαλισμό ή ρομαντισμό στην εποχή μας;
Χρειαζόμαστε ό,τι μας λείπει. Οι φιλόλογοι θα πρέπει να διαβάζουν φυσική και χημεία και οι επιστήμονες να διαβάζουν λογοτεχνία. Κι όσοι δε διαβάζουν καθόλου να πάρουν την απόφαση να βάλουν την ανάγνωση βιβλίων στη ζωή τους, γιατί ενδέχεται να μην βρουν απαραίτητα όλες τις απαντήσεις, αλλά θα είναι σε θέση να βάλουν σε τάξη τα σωστά ερωτήματα. Κι αυτό έχει τη σημασία του.
