/Η συγγραφέας Μαρία Αγγελίδου στο CulturePoint.gr

Η συγγραφέας Μαρία Αγγελίδου στο CulturePoint.gr

Η συγγραφέας Μαρία Αγγελίδου απαντά στις ερωτήσεις που τις θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή το σεμινάριο δημιουργικής γραφής του Ιανού για εφήβους. 

Γιατί αποφασίσατε να αναλάβετε το σεμινάριο του ΙΑΝΟΥ για την δημιουργική γραφή που απευθύνεται σε εφήβους 11+ ετών;

Γιατί είναι ένα πολύ διαφορετικό ταξίδι από το αντίστοιχο σεμινάριο των ενηλίκων. Ένα ταξίδι που εξ ορισμού και ηλικιακά είναι και πέρασμα – όχι μόνο για τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες, αλλά και για μας. Η εφηβεία είναι η φάση της ζωής όπου ψάχνουμε, δοκιμάζουμε, βρίσκουμε την ταυτότητά μας – αλλά και τη ΦΩΝΗ μας. Είναι το πολύτιμο και μεταιχμιακό εκείνο διάστημα όπου, όπου με τα βήματά μας τα ίδια σχεδιάζουμε και ζωγραφίζουμε το χάρτη της ύπαρξής μας. Και μαθαίνουμε, τολμάμε, παλεύουμε να τον περιγράφουμε με λέξεις. Κατά τη γνώμη μου, άλλωστε, είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκεται πάντα ο συγγραφέας.

Οι συμμετέχοντες, τι να περιμένουν να αποκομίσουν από το σεμινάριο;

Μια περιπέτεια στους συναρπαστικούς δρόμους που οδηγούν από την εμπειρία στην αφήγηση, από τη ζωή στην ιστορία, από την πραγματικότητα στην τέχνη. Μια στέρεη σχέση με τις βασιλικές οδούς της ανθρώπινης επικοινωνίας: ακούω και μιλάω, διαβάζω και γράφω. Και μια πολύτιμη εμπιστοσύνη στη συ-ζήτηση.

Πόσο διάστημα θα διαρκέσει και ποιες θα είναι οι υποχρεώσεις τους;

Το σεμινάριο διαρκεί δέκα εβδομάδες, κάθε Παρασκευή 17.30-19.30. Μόνη υποχρέωση των συμμετεχόντων: να είναι εκεί – και να θέλουν.

Εκπαιδευτικά, σε τι διαφέρει η διδασκαλία δημιουργικής γραφής από ένα οποιαδήποτε άλλο μάθημα;

Μπορεί να ακούγεται κατηγορηματικό κι απόλυτο αυτό που θα πω (αλλά ισχύει εξίσου και για τα σεμινάρια των ενηλικών, και πιστεύω πως θα συμφωνήσει μαζί μου και η Ελένη): η δημιουργική γραφή ΔΕΝ είναι μάθημα. Δεν μοιάζει καν με μάθημα. Αν προσπαθήσω να βρω μια λίγο πολύ καλή αναλογία/παρομοίωση, θα την έλεγα συμπόρευση, ξενάγηση σε μέρη που για μας, για την Ελένη και για μένα, είναι ίσως πιο οικεία και γνώριμα. Σε τόπους που τους έχουμε ξαναταξιδέψει. Αλλά που τους βλέπουμε κι εμείς με καινούργια μάτια κάθε φορά, χάρη στην καινούργια παρέα. Την οποία και για τον λόγο αυτό ακριβώς ευγνωμονούμε. “Εκαιδευτική” είναι νομίζω μόνο η συχνότητα και ο ρυθμός, η εξοικείωση με την πειθαρχία του χρόνου που επιβάλλεται από το εβδομαδιαίο πρόγραμμα. Κι αυτή είναι εκπαιδευτική τόσο για τους νέους συνταξιδιώτες και τις νέες συνταξιδιώτισες όσο και για μας.

Πόσο εξαρτάται από τη γνώση των τεχνικών η καλλιτεχνική δημιουργία; Ή είναι κάτι πηγαίο;

Φοβάμαι ότι θα πρέπει να παρακολουθήσω πρώτα ένα σεμινάριο δημιουργικής σκέψης, πριν καταφέρω να δώσω απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα. Αν πάλι τολμήσω ν’ απαντήσω αυθόρμητα, θα πω ότι η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι ούτε (σκέτη) τεχνογνωσία ούτε (σκέτο) ταλέντο. Είναι κάτι αλλιώτικο, βαθύτερο, σχεδόν ενστικτώδες: μας αρέσουν οι ιστορίες. Όλες. Γραπτές, προφορικές, ζωγραφιστές, απτές, κινητικές, ακόμα και οι φαγώσιμες ιστορίες μας αρέσουν! Μας αρέσει να ακούμε και να λέμε ιστορίες, να βλέπουμε και να δείχνουμε ιστορίες – ο ένας στον άλλον! Έχουμε μεγάλη ανάγκη τις ιστορίες. Κι έχουμε μεγάλη ανάγκη ο ένας τον άλλον γι’ αυτή τη δουλειά. Πώς κολυμπάει κανείς στην απέραντη γαλάζια θάλασσα; Άλλος γεννιέται δελφίνι, άλλος γράφει ώρες άσκησης και γίνεται πρωταθλητής. Άλλος γίνεται ευτυχισμένος παρακολουθώντας αγώνες κολύμβησης. Μα όλοι ερχόμαστε στον κόσμο κολυμπώντας κι όλα τα μωρά τα καταφέρνουν στο κολύμπι.

Τα παιδιά συνήθως μαθαίνουν από το εκπαιδευτικό σύστημα να λειτουργούν με “κουτάκια”. Πόσο εύκολο είναι να ξεκλειδώσουν την έμπνευση τους;

Τα εκπαιδευτικά μας συστήματα έχουν δηλωμένο στόχο τα παντός είδους μόνιμα “κλειδώματα” -όχι μόνο της έμπνευσης- σε παντός είδους και μεγέθους “κουτάκια”. Όσο μικρότερο το παιδί, όσο πιο παιδί ο άνθρωπος, τόσο πιο σθεναρή και επιτυχής η αντίστασή του. Στα σεμινάρια για εφήβους δεν είναι ακόμα τόσο απαραίτητο το “ξεκλείδωμα”. Στόχος μας βασικά είναι να δείξουμε καθαρά ότι μπορεί κανείς να γράψει, να διαβάσει, να ζήσει ιστορίες ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΌ ΚΟΥΤΑΚΙΑ, ΧΩΡΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ.

Ποιες είναι οι τρεις βασικές συμβουλές που θα δίνατε σε ένα νέο παιδί που θέλει να ασχοληθεί με τη συγγραφή; Ποια βήματα θα πρέπει να ακολουθήσει;

Ν’ ακούει, να διαβάζει, να βλέπει, να παρακολουθεί ιστορίες με τα μάτια του δεκατέσσερα – σαν να κρέμεται απ’ αυτές η ζωή του. Διότι πράγματι έτσι είναι. Αυτές που του αρέσουν περισσότερο να τις ψάχνει, να τις ξηλώνει και να τις ράβει ξανά. Με δικό του τρόπο.

Κι αν θέλει στ’ αλήθεια ν’ ασχοληθεί με τη συγγραφή, να κάνει το ίδιο πράγμα με τις λέξεις. Με την κάθε λέξη ξεχωριστά, αλλά και μαζί με άλλες. Με την ιστορία τους, και με το μέλλον τους ακόμα. Με τις φράσεις. Με τους συνδέσμους. Με τις σχέσεις ανάμεσά τους, με τη θέση τους.

Να περιμένουμε από εσάς κάτι άλλο δημιουργικό μέσα στο επόμενο διάστημα;

Απ’ όλες τις δουλειές που κάνω η πιο αγαπημένη μου είναι η μετάφραση λογοτεχνίας. (Είναι επίσης η πιο “δημιουργική” και η Καλύτερη Δουλειά του Κόσμου). Πριν τα Χριστούγεννα θα είναι πιστεύω στα βιβλιοπωλεία η Υπέροχη Αγαπημένη Μου, του Marieke Lucas Rijneveld, από τις εκδόσεις Ίκαρος. Ελπίζω και ο Περλέφτερ, του Γιόζεφ Ροτ, από τις εκδόσεις Άγρα. Στο γραφείο μου έχω τώρα τα Πέτρινα Ημερολόγια, της Κάρολ Σιλντς, που θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Gutenberg. Και καινούργιες περιπέτειες του Μικρού Δράκου Καρύδα και του Ντετέκτιβ Κλουζ, που συνεχίζονται στις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Γραψίματα πολλά, τα περισσότερα απρόβλεπτα και αναπάντεχα (με την έννοια ότι δεν τα περιμένω ούτε εγώ, αλλά έρχονται).

Και σεμινάρια πολλά, τα οποία περιμένω με χαρά.