/Συνέντευξη: 10+1 Ερωτήσεις στον Δημήτρη Φούτσια

Συνέντευξη: 10+1 Ερωτήσεις στον Δημήτρη Φούτσια

Ο συγγραφέας Δημήτρης Φούτσιας “αντιμέτωπος” με τις 10+1 Ερωτήσεις που του θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την έκδοση του νέου του θεατρικού έργου “Το χιόνι στα δόντια μου”. 

Κυκλοφορεί το νέο σας θεατρικό έργο “Το χιόνι στα δόντια μου” από τις Άπσρσις . Τι πραγματεύεται; 

Κύριο θέμα του είναι ένα ομοφοβικό έγκλημα. Σε συνάρτηση όμως πάντα με την εφηβεία και την ενηλικίωση που είναι βασικός θεματικός μου πυρήνας σε πολλά θεατρικά μου έργα. Από την εποχή του Ζακ Κωστόπουλου και τη δολοφονία του ήθελα να γράψω κάτι για αυτά τα εγκλήματα. Βέβαια ότι δεν είχα πάρει την απαραίτητη αποστασιοποίηση από το γεγονός το έκανε κάπως δύσκολο το εγχείρημα τότε. Πέρυσι τον Αύγουστο στην Ισπανία ξυλοκοπήθηκε ένας νέος έξω από ένα κλαμπ με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του. Λεγόταν Σαμουέλ Λουίθ και ήταν μόλις 24 ετών. Δολοφονήθηκε επειδή είχε διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό από κάποιους άλλους. Τότε ήταν που τον Σεπτέμβριο είδα την προκήρυξη που είχε βγάλει το Τhe Outreach Project ’21 που ψάχνανε νέες θεατρικές φωνές που θα γράψουν υπέρ της αποδοχής της διαφορετικότητας. Αυτό που ήθελα να πω είχε πια ωριμάσει μέσα μου. Δεν έχασα χρόνο ήταν επιτακτική μου ανάγκη η ιστορία να ειπωθεί. Τώρα πια έχω τη χαρά αυτή η ιστορία να έχει εκδοθεί  από τις εκδόσεις Άπαρσις.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τους κεντρικούς ήρωες. Τι πρεσβεύουν και τι προσπαθούν να πετύχουν;

Όπως προανέφερα δυο ομοφοβικά εγκλήματα ήταν το εφαλτήριο για να πω αυτή την ιστορία. Τη σκυτάλη λοιπόν εδώ παίρνει η μυθοπλασία. Ο κεντρικός ήρωας του έργου είναι 17 χρονών και λέγεται Νέστορας. Ο Νέστορας χάνει τη ζωή του στην Ελλάδα του σήμερα μια χειμωνιάτικη νύχτα που χιονίζει έξω από ένα κλαμπ. Σκοτώνεται για την ακρίβεια με έναν ίδιο απεχθή τρόπο από τρεις άγνωστους άντρες λόγο της διαφορετικότητάς του. Αυτό που θεωρούν διαφορετικό να επισημάνω οι άλλοι μιας και η διαφορετικότητα έγκειται στον καθένα μας. Όμως στο έργο μου με ένα μεταφυσικό τρόπο ο ήρωας είναι ακόμα εκεί και προσπαθεί και ο ίδιος να καταλάβει τι του συνέβη από το σοκ που υπέστη. Επιστρέφει λοιπόν στην τελευταία ημέρα της ζωής του και ξαναζεί όλα τα γεγονότα που τον οδήγησαν στην προκείμενη δολοφονία του. Ο Νέστορας ως έφηβος θέλει και θεωρεί ότι έχει δικαίωμα να ζήσει τη ζωή του όπως του αξίζει και όχι όπως του την προδικάζει ο περίγυρός του. Είναι ιδεαλιστής και παλεύει για τα όνειρά του σε έναν κόσμο που του βάζει συνεχώς εμπόδια και προσπαθεί να τον περιθωριοποιήσει. Την τελευταία ημέρα της ζωής του συναντάει τους υπόλοιπους ήρωες. Οι υπόλοιποι ήρωες ήθελα να αντιπροσωπεύουν είτε θεσμούς, όπως οικογένεια, σχολείο, είτε αξίες όπως η φιλία, ο έρωτας, η αγάπη. Και νομίζω η σχέση του Νέστορα και η σύγκρουση του με αυτούς παράγει το έργο και όλα αυτά που διακυβεύονται σε αυτό.

Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει, ως απόσταγμα, το κοινό;

Το έργο παρουσιάστηκε ήδη δυο φορές μπροστά στο κοινό ως σκηνοθετημένο αναλόγιο. Μια φορά σε δική μου σκηνοθεσία και στη συνέχεια είχα την τιμή η διακεκριμένη σκηνοθέτις Κατερίνα Πολυχρονοπούλου να το αγκαλιάσει με αγάπη και να το αποδώσει με εξαιρετική δεξιοτεχνία στη σκηνή. Και τις δυο φορές ο απόηχος από τον κόσμο τις βραδιές που το παρακολούθησε ήταν συγκινητικός. Δικιά μου επιθυμία και καθώς το έγραφα ήταν να ανοίξει ένας γόνιμος διάλογος μεταξύ μας.  Ζούμε σε μια εποχή που τα εγκλήματα βίας και ρατσισμού έχουν μπει στην καθημερινότητά μας (μάλιστα το τελείωμα του έργου συνέπεσε με την δολοφονία του Άλκη στη Θεσσαλονίκη). Πάντα με συγκινούσε και με θύμωνε ταυτόχρονα όταν άκουγα για ένα τέτοιο έγκλημα ιδίως όταν αφορούσε ένα νέο  παιδί.  Ζούμε σε μια εποχή που χρειάζεται να λέγονται τα πράγματα με το όνομα τους, όπως ο όρος γυναικοκτονία και να μη στρουθοκαμηλίζουμε άλλο. Μόνο αν κοιτάξουμε κατάματα κάθε παθογένεια και την δούμε μπορεί να αλλάξει κάτι . Όσο βαθύ κι αν είναι αυτό το ρήγμα. Δε χρειάζεται πάντοτε να θυσιάζεται κάποιος αθώος για να προχωράει η κοινωνία ένα βήμα μπροστά. 

Πιστεύετε ότι οδεύουμε προς μια κοινωνικοπολιτική δυστοπία ή υπάρχει διέξοδος για το ανθρώπινο γένος; 

Νομίζω τη δυστοπία ήδη τη ζούμε. Ή για να πω τα πράγματα με το όνομά τους έφτασε και σε εμάς τον δυτικό κόσμο. Γιατί οι λαοί του τρίτου κόσμου τη ζούσανε καιρό τώρα. Διέξοδος για το ανθρώπινο γένος δεν ξέρω αν υπάρχει και στα περισσότερα έργα μου αυτό προσπαθώ και εγώ να “διαλευκάνω” μιας και είναι και δικές μου ανησυχίες. Όσο ο καπιταλισμός έχει αντικαταστήσει βασικές αξίες και έννοιες ο άνθρωπος θα προχωράει προς την καταστροφή του όσο πεσιμιστικό κι αν ακούγεται αυτό. Χρειάζεται ριζική μεταστροφή, παιδεία και εκπαίδευση, δεν ξέρω όμως αν συμφέρει αυτό εκείνους που κινούν τα νήματα, γιατί αυτομάτως κάτι τέτοιο θα σήμανε και μια ανακατανομή του πλούτου αργότερα. Βέβαια θέλω να είμαι θετικός ότι υπάρχουν πολλές μονάδες που ο καθένας από τον μικρόκοσμό του πασχίζει για αυτό το φως και έτσι κάποια στιγμή μπορεί να έρθει μια παγκόσμια αφύπνιση. Πιστεύω αυτό που έχει πει ο Αλμπέρ Καμύ, «Ο μόνος τρόπος να ανταπεξέλθεις σε έναν ανελεύθερο κόσμο είναι να γίνεις τόσο απόλυτα ελεύθερος που η ίδια η ύπαρξή σου να αποτελεί πράξη επανάστασης».

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή. Τι πραγματεύονται τα έργα σας; 

Με μια έννοια πάντα έγραφα. Είχε αρχίσει να γίνεται μια εκτόνωση για πολλά πράγματα που με απασχολούσαν είτε σε μορφή ποιημάτων είτε ως διηγήματα. Όταν το 2008 ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο άρχισα να γράφω σενάρια για μικρούς μήκους ταινίες και αργότερα με την θεατρική μου ομάδα μου τους Plasters διαπίστωσα πως οι ιστορίες που ήθελα να πω θα μπορούσα να έχουν μια άμεση διάδραση με το κοινό στο θέατρο. Έτσι άρχισα να ασχολούμαι με τη θεατρική γραφή εκτενέστερα μιας και ως σκηνοθέτης και ηθοποιός μπορούσα να παρουσιάσω άμεσα το έργο στη σκηνή.  Ήταν μια εμπειρία που μου έδωσε πάρα πολλά σε πολλά επίπεδα. Όπως είπα σε πολλά έργα μου κύριος θεματικός άξονας είναι οι έφηβοι και το πέρασμά τους στην ενηλικίωση που πολλές φορές γίνεται καθόλου αναίμακτα. Με ποιο τίμημα χάνεται η αθωότητα ενός παιδιού σε έναν κόσμο ενηλίκων; Επίσης οι αγωνίες που μπορεί να έχει ένας έφηβος, τα άγχη του, η περιθωριοποίηση που μπορεί να αισθάνεται και να βιώνει και πόσο δύσκολο μπορεί να φαντάζει από τα μάτια του το μέλλον και η πραγματοποίηση των ονείρων του. Δυο έργα μου που έχουν ήδη παρουσιαστεί σε δική μου σκηνοθεσία το «Ριγκολιός το ταξίδι μιας Ρίγας» και το «Ευχαριστήριος Λόγος» αφορούσαν αυτή τη θεματική αλλά και άλλα που έχω γράψει. Επίσης κάτι άλλο που με απασχολεί είναι η πορεία του ανθρώπινου είδους και προς τα πού βαδίζει με τους ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς της εξέλιξης της τεχνολογίας αλλά και η σχέση του με τον πλανήτη, τα ζώα και τη φύση. Τα θέματα αυτά αναδεικνύονται περισσότερο στα θεατρικά μου έργα «Οι μέλισσες στον πόλεμο», «Ο ουρανός κατακούτελα» και «Meatball». Το οποίο «Meatball» κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική και έχει ανέβει ήδη στο θέατρο Αλίκη.

Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά, παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη δημιουργία ενός βιβλίου;

Η έμπνευση που έρχεται με τη σκληρή δουλειά. Τι θέλω να πω. Μια καλή ιδέα μπορεί να την έχει ο καθένας σε οποιοδήποτε τομέα αλλά να έχει και τα μέσα να την κάνει κάτι δε συμβαίνει συχνά. Οπότε η πολύ δουλειά, δηλαδή εξασκώντας αυτά τα μέσα φτάνεις σε ένα επίπεδο ώστε μια καλή ιδέα, μια εμπνευσμένη ιστορία να μπορείς να την αποδώσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο χαρτί. 

Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στη ψηφιακή εποχή μας;

Ό,τι οι ταινίες την εποχή της streaming πλατφόρμας. Οι ταινίες θα υπάρχουν είτε για τους κινηματογράφους είτε για τη τηλεόραση. Έτσι και τα βιβλία. Κάποιοι παραδοσιακοί όπως εγώ θα τα διαβάζουμε ακόμα σε έντυπη μορφή για να μυρίζουμε το χαρτί που έχει εκτυπωθεί. Νομίζω μια εκστρατεία  την εποχή των social media για τα οφέλη που προσφέρει η ανάγνωση ενός βιβλίου θα ήταν πολύ εποικοδομητική και ιδίως το ότι αποτελεί και έναν τρόπο διαφυγής και αποτοξίνωσης από το multitasking που ταλαιπωρεί όλους μας.

Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Νομίζω αυτά που έχω αγοράσει το καλοκαίρι και δεν έχω προλάβει ακόμα να διαβάσω. Το «Sapiens μια σύντομη ιστορία του Ανθρώπου» του Χαράρι, την «Εκπνοή» του Τσιανγκ, το «Nα τελειώσουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ» του Λουί. Επίσης να ξαναδιαβάσω με ηρεμία δυο σύγχρονα ελληνικά έργα που μου άρεσαν πολύ. Την ποιητική συλλογή «Μετά τη φωτιά» της Πέννυς Μηλιά και τη νουβέλα «μάφιν βανίλια» της Βασιλείας Παπακώστα. Βέβαια θα κλέψω και θα είχα μαζί μου και το τάμπλετ σε περίπτωση που ξεμείνω να μπορώ να μπω στο αγαπημένο μου play-ground.gr όπου βρίσκεις για ανάγνωση εξαιρετικά σύγχρονα θεατρικά κείμενα νέων ελλήνων συγγραφέων. Εύχομαι η ερώτησή σας να μην προδικάζει μια επερχόμενη καραντίνα και να τα διαβάσω όσο έχουμε ήλιο σε εξορμήσεις στη θάλασσα και στη φύση.

Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε; 

Κοιτάξτε  αφού μου δίνετε αυτή η δυνατότητα θα νοίκιαζα ένα βαν γιατί θα ήθελα να γνωρίσω πάρα πολλούς. Θα έβαζα μέσα οπότε τον Σάλιντζερ, τον Κράβερ, τον Ρεμπώ, τον Ουάιλντ, τις αδελφές Μπροντέ, Όστεν, Καμύ, Εξυπερύ, Έντε, Τσέχωφ, Ιονέσκο, Ρόμπινς, Γουλφ, Πλαθ, Γκίνσμπεργκ, Μπόρχες, Σαμπάντο, Μπλέικ, Αγγέλου, Ντίκινσον, Καβάφη, Καζαντζάκη, Καραπάνου, Ρουκ, αδελφούς Γκριμ, Άντερσεν, Πεσσόα, Ντοστογιέφσκι, Ουίλιαμς, Ίψεν, Σαιξπηρ, Έσε, Κέιν. Μάλλον το βαν θα γινόταν πούλμαν τελικά. Επίσης νεότερους όπως ο Ζελέρ, ο ΜακΝτόνα, Πομερά, Τριαρίδης, Καψούρου… Θα ήταν μια απίθανη εκδρομή για όλους και τέλεια ευκαιρία η νέα γενιά να συνδιαλλαγεί με τους κλασικούς. Βέβαια σκέφτομαι το γεγονός ότι μπορεί να τους τραβάγαμε με τα κινητά για ένα λάιβ στα σόσιαλ αυτό θα τους προκαλούσε μια κάποια σύγχυση. Ή φανταστείτε “Ο Δημήτρης αισθάνεται ευλογημένος μαζί με τον Κάφκα στην τοποθεσία παραλία του αρμενιστή”.

 Πιστεύετε στη μοίρα ή στη τύχη;

Το πεπρωμένο μας το ορίζουν οι επιλογές μας. Για μένα τύχη είναι όταν εμείς έχουμε φτάσει σε ένα σημείο να είμαστε σε ροή με τα θέλω μας, τα όνειρά μας και μπορούμε να τα διεκδικούμε χωρίς να χανόμαστε σε ατέρμονους επαναλαμβανόμενους κύκλους. 

Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Νομίζω πως εκτός από το ότι χρειάζεται να βλέπουμε ρεαλιστικά κάποια γεγονότα και καταστάσεις η σημερινή εποχή πάσχει από ρομαντισμό. Χρειάζεται ο Πουκ, η Μαίρη Πόππινς, η Τίνκερμπελ, ο Μικρός Πρίγκιπας, ο Πήτερ Πάν, ο Νιλς Χόλγκερσον και οι χήνες του να πετάξουν πάνω από τη γη και να μοιράσουν απλόχερα την αστρερόσκονή τους. Λίγο ρομαντισμό, λίγο ρομαντισμό για τους ακόμη ζωντανούς.