/Οι εναλλακτικές εκδοχές της πραγματικότητας

Οι εναλλακτικές εκδοχές της πραγματικότητας

Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, Πολιτισμολόγος – Κοιν. Επιστήμονας

Ο τρόπος σκέψης είναι αυτός που επηρεάζει το συναίσθημα του κάθε ατόμου. Πολλές φορές λοιπόν που στο μυαλό των ανθρώπων κυριαρχεί το άγχος και ηαναποφασιστικότητα, τότε ξεπροβάλλει και η υποθετική πρόταση του μη πραγματικού. Ουσιαστικά πρόκειται για μια σκέψη, μια δήλωση στην οποία εκφράζεται κάτι που ούτε πραγματοποιήθηκε, αλλά και ούτε και πρόκειται να πραγματοποιηθεί.

Πόσες φορές οι σκέψεις δεν ξεκινούν με το υποθετικό ¨αν¨ π.χ του τύπου αν είχα κάνει ένα παιδί η ζωή μου θα ήταν αλλιώς, ή αν είχα δώσει κι άλλο χρόνο στη σχέση μου, ίσως η πορεία της να εξελισσόταν καλύτερα, ή ακόμα αν είχα τελειοποιήσει τις σπουδές μου ίσως να είχα καταφέρει να βρω μια καλύτερη εργασία.

Αυτού του τύπου οι εναλλακτικές εκδοχές της πραγματικότητας όσο αθώες κι αν φαντάζουν, μπορεί να εξελιχθούν σε επικίνδυνες ψυχολογικές τακτικές. Κι αυτό γιατί η μοναδική εκδοχή της πραγματικότητας είναι αυτή την οποία βιώνει το κάθε άτομο.

Το σενάριο της ζωής είναι ένα και μοναδικό. Αυτό που έζησε , ζει και θα συνεχίσει να ζει ο καθένας από εμάς. Και με αυτό μπορεί να ασχοληθεί ο καθένας, να κατανοήσει τις επιλογές του παρελθόντος αλλά και του παρόντος, να συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις , και να μπορέσει να αφηγηθεί την ιστορία του με τρόπο τέτοιο που να αποδίδεται νόημα και αξία.

Σε αυτή την εξιστόρηση φυσικά εμπεριέχονται και οι επιλογές τρίτων ή τυχαίοι παράγοντες, γιατί ο καθορισμός των γεγονότων δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το άτομο. Όμως έχει σημασία να κατανοηθεί η ιστορία που έλαβε χώρα κι όχι να τροποποιηθεί με υποθετικά σενάρια που ανήκουν στο φαντασιακό επίπεδο.

Τα αυθαίρετα συμπεράσματα είναι εύκολο να δημιουργηθούν όπως η άποψη ότι αν δεν είχα ανέβει στο αεροπλάνο δεν θα πάθαινα κρίσεις πανικού. Κι όμως με κανένα τρόπο δεν αποδεικνύεται η εν λόγω άποψη, διότι πχ και μένοντας στο σπίτι θα μπορούσε το άτομο να υποστεί την ίδια κρίση.

Άρα η αυθαίρετη πιθανή πίστη  του ισχυρισμού στο ¨αν¨ μπορεί να αποπροσανατολίσει από το παρόν. Το χειρότερο όμως είναι  να καλλιεργηθούν  λανθασμένες σκέψεις και τύψεις , να προκληθεί ψυχική ταλαιπωρία   κι αυτό διότι κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν ίσχυαν οι ισχυρισμοί με το υποθετικό ¨αν¨ και στο τέλος να μην είναι δυνατόν να επιλυθεί κανένα πρόβλημα.

Επίσης η επικριτική ενασχόληση με το παρελθόν για τα υποτιθέμενα λάθη, δεν επιτρέπει την ανάληψη ευθύνης και τη διαχείριση των όσων διαδραματίζονται στο παρόν. Είναι σαν να δημιουργείται αποποίηση δράσης για τα γεγονότα του παρόντος. Και ενώ οι υποθέσεις για το παρελθόν είναι βασανιστικές όσο τις σκεφτόμαστε, όταν όμως τις πιστεύουμε, μας απαλλάσσουν  από την  ανάληψη ευθύνης του παρόντος.

Αξίζει να αναφερθεί ότι δεν πρέπει να συγχέονται οι εκδοχές αυτές με τη μετάνοια. Π.χ  μετανιώνω που δεν τελείωσα τις σπουδές μου. Έπρεπε να το είχα κάνει. Αφορά κάτι που έγινε ή δεν έγινε και δεν συνδέει αιτιολογικά το παρελθόν με το παρόν, δε μεταθέτει ευθύνες αλλού, δεν κάνει υποθέσεις, δεν ψάχνει παροντικές διεξόδους.

Τέλος κρίνεται αναγκαίο ο καθένας από εμάς να αναλαμβάνει την ευθύνη του βίου του και να τοποθετεί τον εαυτό του εκεί που λαμβάνει χώρα όλη η δράση στο παρόν.