Η συγγραφέας Λιλή Μαυροκεφάλου απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που τις θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της βιβλίου “Φωνές” από τις εκδόσεις Κέδρος.
Κυκλοφόρησε το νέο σας μυθιστόρημα με τίτλο “Φωνές”. Τι πραγματεύεται;
Μια ποικιλία χαρακτήρων αρθρώνουν εξομολογητικό λόγο για να αφηγηθούν τη ζωή τους που την σημαδεύουν πόλεμοι, κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές σε μια χρονική περίοδο εκατό περίπου ετών από την ελληνική κατάληψη της Σμύρνης μέχρι τα πρόσφατα χρόνια της χρεωκοπίας και των μνημονίων. Αναπόφευκτα ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή και με κομβικά σημεία της νεώτερης ελληνικής ιστορίας μας.
Σκιαγραφήστε μας τους βασικούς ήρωες. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά και τα κίνητρα τους
Η Μικρασιάτισσα Ειδοθέα. Πληθωρική, φωνακλού, αυθόρμητη, δοτική, αγωνίστρια. Από καλομαθημένη αρχοντοπούλα πρόσφυγας στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης, με τρία ορφανά και άρρωστη μάνα, παλεύει για επιβίωση δίχως να χάνει το κέφι της. Η κόρη της, η Ηλέκτρα, είναι το αντίθετο της μάνας της. Επιφυλακτική και μετρημένη κρύβει επιμελώς τα τραύματά της. Ο σύζυγος της, ο Θοδωρής, ένα φτωχό πεισματάρικο χωριατόπουλο που «ανέβηκε», στριφνός, εγωιστής και ονειροπόλος προσπαθεί να ταιριάξει δυο ανάγκες: να συντηρήσει οικογένεια μέσα στην Γερμανική Κατοχή και να μη μείνει έξω από την Αντίσταση. Η Φοίβη, η κόρη τους, ευάλωτη, συναισθηματικά ανασφαλής, αλλά μαζί εφτάψυχη, ωριμάζει στα χρόνια της δικτατορίας και της «δανεικής ευημερίας». Μετά από άτυχες ερωτικές περιπέτειες ηρεμεί στο γάμο της για αρκετά χρόνια. Όμως η χηρεία και η τοξικοεξάρτηση του γιου της, του Θεόδωρου, γκρεμίζουν τον κόσμο της και της αλλάζουν ριζικά ρότα ζωής. Ο Θεόδωρος καταφέρνει επιτέλους να ξεπεράσει την εξάρτησή του. Αναδεικνύεται όχι μόνο πρωτοπόρος βιοκαλλιεργητής, αλλά και εν δυνάμει κοινωνικός αναμορφωτής, ίνδαλμα και έμπνευση για κάποιους αβόλευτους νέους που αναζητούν όραμα.
Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει, ως απόσταγμα, ο αναγνώστης;
Εκείνη την ματιά στην ιστορία ( είτε εθνική είτε ατομική) που φωτίζει το γεγονός ότι το παρελθόν είναι πάντα δρών και παρόν στη ζωή μας. 2. Την πίστη πως τίποτε δεν είναι προδιαγεγραμμένο και αμετάκλητο. Εκείνο το χθεσινό καχεκτικό δεντράκι σήμερα δίνει πλούσιο καρπό∙ εκείνος ο πεπτωκώς άνθρωπος σήμερα είναι «το άλας της γης».
Ποια εικόνα καταγράφετε για την πορεία της ελληνικής κοινωνίας μέσα στον προηγούμενο αιώνα;
Η πορεία της ελληνικής κοινωνίας είναι περιπετειώδης, ανηφορική, επικίνδυνη, συχνά στην κόψη του ξυραφιού. Όμως στα τέλη του προηγουμένου αιώνα η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σηματοδοτεί θεαματική αλλαγή αυτής της πορείας με κύρια χαρακτηριστικά την δημοκρατικοποίηση σε πολλούς τομείς, αλλά και μια πρωτοφανή καταναλωτική ευωχία που αναπόφευκτα κυοφορεί την χρεωκοπία και την πτώχευση.
Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Νομίζω το ερέθισμα ήταν το πάθος μου για το διάβασμα και η δυνατότητα να έχω πρόσβαση από πολύ μικρή σε καλή λογοτεχνία, έστω κι αν δεν την πολυκαταλάβαινα. Με αφετηρία τα διαβάσματά μου εκείνα σκάρωνα δικές μου ιστορίες σε συνέχειες και τις έλεγα στον εαυτό μου πριν αποκοιμηθώ.
Τι αποτελεί λογοτεχνία, για εσάς;
Απόλαυση. Παράθυρο στον κόσμο. Ταξίδι και εξερεύνηση. Πολλές ζωές μέσα σε μία. Συντροφιά. Καταφύγιο στη μοναξιά. Συνομιλία με σπουδαία πνεύματα που ποτέ δεν θα μπορούσα να συναντήσω.
Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Η ψηφιακή εποχή μας είναι η εποχή της ταχύτητας και του κατακερματισμού της προσοχής σε αναρίθμητες ψηφιακές οντότητες. Το βιβλίο όμως απαιτεί χρόνο και συγκέντρωση. Το φωνητικό βιβλίο ίσως αποδειχτεί μια συμβιβαστική λύση. Πάντως και το έντυπο βιβλίο πιστεύω πως θα επιζήσει γιατί δημιουργεί συναισθηματικό δεσμό με τον αναγνώστη.
Γιατί οι Έλληνες, παρά την πλούσια λογοτεχνική ιστορία τους, είναι από τους λαούς που διαβάζουν λιγότερο;
Ο τρόπος διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο σχολείο ευθύνεται σημαντικά. Αντί έλξης δημιουργεί συχνά απώθηση καθώς το λογοτεχνικό έργο τεμαχίζεται με το λεπίδι της ανάλυσης ώστε να αποκαλυφθούν τεχνικές και μηνύματα. Όμως το ανατομικό κομμάτιασμα προϋποθέτει πτώμα. Και ποιο πτώμα είναι ελκυστικό; Αν η προσέγγιση ήταν ολιστική, με αμεσότητα, αυθορμητισμό και συγκίνηση, το έργο θα προσλαμβανόταν ως κάτι ζωντανό και ερωτεύσιμο. Βέβαια ας μην παραγνωρίζεται και η μεσογειακή εξωστρέφεια του Έλληνα που έχει να κάνει με το κλίμα.
Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Την ομηρική Οδύσσεια, την Αναφορά στον Γκρέκο του Καζαντζάκη, τον Αδριανό της Γιουρσενάρ, το Μαύρο Νερό του Μαρκόπουλου, την Ιερή Πείνα του Άνσγουερθ
Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;
Τον αμφισβητία ποιητή Ευριπίδη, τον πιο μοντέρνο από τους τραγικούς. Τον Ροίδη για το αστραφτερό πνεύμα του, τον Παπαδιαμάντη για την αγιοσύνη του, τον Καλβίνο για την οργιαστική φαντασία του, τον Μαρκές για τη μαγεία του…
Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;
Και το καλύτερο πράγμα στην υπερβολή του καταλήγει να είναι κακό. Οπότε αυτό που χρειαζόμαστε είναι η ισορροπία. Δεν χάνουμε από τα μάτια μας τον ουρανό αλλά τα πόδια μας πατάνε γερά στη γη.
