Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου, φαρμακοποιός – κριτικός λογοτεχνίας
Κατ’ αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι μιλάμε για το βιβλίο του Guy Morpuss κι όχι το ομότιτλό του τού Rhidian Brook. Ατυχέστατη η επιλογή της μετάφρασης του τίτλου από την Χριστίνα Παναγιώτου ώστε να συμπίπτει με αυτήν άλλου βιβλίου που κυκλοφόρησε πριν μόλις 6 χρόνια. Μια κατά λέξη μετάφραση για παράδειγμα «Πέντε Συνειδήσεις» του “Five Minds” του πρωτοτύπου θα απέδιδε περισσότερα και θα ήταν πιο λειτουργική.
Το βιβλίο είναι βασισμένο πάνω στην ιδέα του ελέγχου του υπερπληθυσμού της Γης.
Βρισκόμαστε κάπου στο μέλλον, χωρίς να προσδιορίζεται πόσο μακριά έστω και υπαινικτικά, όπου ένα παγκόσμιο διευθυντήριο, η Κυβέρνηση των Πάρκων, υποχρεώνει κάθε άνθρωπο πάνω στη Γη, μόλις φτάσει στην ηλικία των 17 ετών να επιλέξει μία από τις ακόλουθες τέσσερις τύχες, να γίνει Εργάτης όπου ζει μια ζωή περίπου όπως την ξέρουμε σήμερα και ακολουθεί τη φυσική φθορά, να γίνει Ηδονιστής όπου ζει μια ανέμελη ζωή χωρίς μόχθο ή άγχος για τίποτα αλλά αυτή τερματίζει στα 42 του/της, να γίνει Ανδροειδές με κάποιες μειωμένες ανάγκες σε σχέση με τους Εργάτες αλλά τερματίζει τη ζωή του στα 80 έτη, και τέλος να γίνει Σχίζο, όπως ονομάζονται, όπου συνυπάρχουν 5 συνειδήσεις σε ένα σώμα το οποίο και αλλάζει κάθε 25 χρόνια (μπορεί να επιλεγεί κι ένα Ανδροειδές αντί για κοινό σώμα) και η ζωή αυτής της πεντάδας «ανθρώπων» τερματίζεται στα 125 χρόνια, αλλά η κάθε συνείδηση «ζει» για 5 ώρες κάθε μέρα ενόσω οι υπόλοιπες τίθενται σε κατάσταση ύπνου. Στο μεταξύ δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχουν οι έννοιες του κράτους, έθνους κλπ, ή όλοι είναι απλώς άνθρωποι που κατοικούν πάνω στον ίδιο πλανήτη.
Το βιβλίο κατ’ ουσίαν διαπραγματεύεται τις καταστάσεις που μπορούν να προκύψουν απ’ αυτή την ιδιότυπη συμβίωση των πέντε συνειδήσεων μέσα σε ένα σώμα. Σαν ρηξικέλευθη ιδέα απαιτεί εξηγήσεις και διευκρινήσεις που μοιραία καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση του βιβλίου. Ακόμη κι οι δευτερεύουσες ιστορίες φωτίζουν άλλες καταστάσεις της «συμβίωσης» αυτής σπάζοντας απλά τη μονοτονία της μονοδιάστατης αφήγησης. Υπάρχουν φυσικά κι άλλες πτυχές της πλοκής που δεν αποκαλύψαμε αλλά η διάχυτη έλλειψη ρεαλισμού σύντομα οδηγεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη στο να ατονήσει. Ενώ ξεκινάει με τους όρους και τις προϋποθέσεις μιας δυστοπίας, αφορά δηλαδή σε υπαρκτό πρόβλημα, διαδραματίζεται στη Γη όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, λείπουν μεταφυσικές οντότητες και καταστάσεις κλπ, σύντομα ο αναγνώστης καλείται να διαπιστώσει ότι πρόκειται απλώς για μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας δεδομένου ότι δεν μπορεί να πεισθεί για την δυνατότητα επίτευξης όλων όσων εξιστορούνται. Ακόμα κι αν αγνοήσουμε την έλλειψη ρεαλισμού η πλοκή πάλι παρουσιάζει κάποια κενά λογικής.
Προφανώς ο Morpuss είχε μια πρωτότυπη ιδέα ως βάση για το βιβλίο του και δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι εμφανής η προσπάθεια του να μιμηθεί τον Άλντους Χάξλει στον «Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο» του.
Ωστόσο η διαχείριση του υλικού απεδείχθη κάπως ερασιτεχνική, ας μου επιτραπεί ο χαρακτηρισμός. Η φλυαρία του γύρω από την τεχνική εξήγηση της βασικής ιδέας διακύβευσαν την λιτότητα του λόγου, τη μεστότητα του κειμένου κι εν τέλει την συναρπαγή του αναγνώστη.
Καταλήγοντας, θα λέγαμε ότι το βιβλίο δεν διεκδικεί δάφνες «λογοτεχνικότητας», μια απλή αφήγηση είναι, κι ως τέτοιο μπορούν οι βιβλιόφιλοι να το αγνοήσουν χωρίς τύψεις. Οι φίλοι του είδους μπορούν να γνωρίσουν άλλη μία ιδέα.
3,0/5,0
