Η Βασιλική Χρονοπούλου συνομιλεί με τον Κωνσταντίνο Μανίκα, με αφορμή την κυκλοφορία της πρώτης της ποιητικής συλλογής “Ζω-γράφοντας”.
1.Κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή σας “Ζω-γράφοντας” από τις εκδόσεις Φίλντισι. Πώς θα την περιγράφατε συνοπτικά;
Ευχαριστώ που μου δίνετε τη δυνατότητα να μιλήσω για την πρώτη μου ποιητική συλλογή.
Αυτή η συλλογή αποτελεί μια προσπάθεια να εκφράσω την βαθειά εσωτερική μου ανάγκη για μοίρασμα και σύνδεση, μέσα από δύο τέχνες που αγαπώ, την ποίηση και την ζωγραφική, καθώς συναντιούνται και αλληλοσυμπληρώνονται με έναν τρόπο αφηγηματικό και κυρίως ψυχογραφικό για την ανθρώπινη ύπαρξη.
Στη γραφή και την ζωγραφική υπάρχει ένα είδος ελευθερίας. Η ελευθερία είναι μια λέξη που έχει νόημα σήμερα περισσότερο από ποτέ. Η ετυμολογία της λέξης είναι
“παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς”, δηλαδή “να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου αγαπάει/επιθυμεί”
Πιστεύω στην αγάπη και την ανυπέρβλητη δύναμη του ανθρώπου, όταν αποκτήσει την υποστήριξη που χρειάζεται, να μετασχηματίσει ό,τι τον εμποδίζει να εξελιχθεί και, αλλάζοντας ριζικά τη ζωή του, να πάει ελεύθερα εκεί που αγαπάει.
Το Ζω-γράφοντας εμένα με πήγε εκεί. Θέλω να πιστεύω ότι θα πάει και τους αναγνώστες του.
2. Ποια είναι η θεματολογία της και ποια η βασική πηγή έμπνευσης;
Η Θεματολογία της συλλογής τροφοδοτείται από τις σχέσεις με τον εαυτό και την αλληλεπίδραση με τους άλλους, τον έρωτα, τις συντροφικές σχέσεις , την απώλεια, τα συλλογικά τραύματα, τους πολέμους, την καταπίεση, τα κοινωνικά φαινόμενα, οτιδήποτε συντηρεί φόβους και κρατιέται στη σκιά, επενεργώντας ως εμπόδιο στο δρόμο για την ελευθερία.
Η βασική πηγή έμπνευσης είναι το ψυχοθεραπευτικό δωμάτιο και η ανάγκη αναστοχασμού προσωπικών βιωμάτων και διεργασιών. Έτσι γεννήθηκε το #hashtag της Υπαρξιακής Ποιητικής Ψυχογραφίας που αισιοδοξώ να ανοίξει μια νέα κατηγορία σε ότι αφορά τον άνθρωπο, την ψυχή και τον Λόγο
3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
Προσωπικά εύχομαι και θέλω να συν – κινηθεί. Να πάρει θάρρος και να μιλήσει με ελευθερία και εκείνος, σε πρώτο πρόσωπο, χωρίς να εμποδίζεται από το τι θα σκεφτούν οι άλλοι. Μιλάω για συν – κίνηση διότι πιστεύω ότι στις μέρες μας είναι απαραίτητη. Είναι η κίνηση που νικάει το πάγωμα και την ακινητοποίηση και είναι η κίνηση που απεγκλωβίζει το συναίσθημα, δίνοντας ώθηση και χρωματίζοντας τη ζωή μας.
4. Η ποίηση αποτελεί ένα ιδιαίτερο είδος ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, τόσο για το δημιουργό όσο και για τον αναγνώστη;
Από την εμπειρία μου ως Ανασυνδυασμένη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας θα απαντήσω με βεβαιότητα ναι. Το υποσυνείδητο εκδηλώνεται συνειρμικά και συμβολικά μέσα στη θεραπευτική σχέση. Αυτή η σχέση δημιούργησε την υπαρξιακή ποιητική ψυχογραφία. Το Ζω-γράφοντας για μένα δεν είναι απλά μια ποιητική προσπάθεια. Είναι η ορμή προς την ένωση που είναι η πεμπτουσία της ύπαρξης και σχετίζεται με την επίγνωση ότι με αυτή την ορμή ενθυμούμαι και ποιώ όσα η ψυχή μου γράφει.
Στο θεραπευτικό δωμάτιο δημιουργείται λοιπόν ένας χώρος εκδήλωσης και κινητοποίησης εσωτερικών διεργασιών, που φέρνουν στην επιφάνεια ασυνείδητο υλικό. Όταν το ασυνείδητο γίνει συνειδητό, μέσα από τις κατάλληλες συνδέσεις, υποστηρίζει τον μετασχηματισμό των δύσκολων συναισθημάτων σε δράση. Ότι είναι διαχωρισμένο ενώνεται δηλαδή. Και αυτό γίνεται με ασφάλεια στο κοινό πεδίο συνήχησης που δημιουργεί η σχέση ανάμεσα στον σύμβουλο και τον συμβουλευόμενο, όπως ακριβώς και ανάμεσα στον δημιουργό και τον αναγνώστη, μια αμφίπλευρα θεραπευτική διαδικασία.
5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Τόσα πολλά ερεθίσματα όλα αυτά τα χρόνια. Στην εφηβεία ξενυχτούσα γράφοντας στίχους για τους οποίους ντρεπόμουν αφάνταστα. Όλα τα βιβλία που έχω διαβάσει και διαβάζω ακόμη είναι γραμμένα ανάμεσα στις γραμμές και στα περιθώρια. Αργότερα όταν σπούδαζα σε ένα εμπορικό κολλέγιο και εργαζόμουν ταυτόχρονα, χρειάστηκε να κάνω μια εργασία για τη Σχολή και είχα αναλάβει το θέμα επικοινωνίας των εκδοτικών οίκων. Μπαινόβγαινα λοιπόν στους διάφορους εκδοτικούς, κάνοντας έρευνα στην προσπάθεια μου να φτιάξω μια άρτια εργασία. Θυμάμαι ακόμη με συγκίνηση πόσο επηρεάστηκα από τον γοητευτικό κόσμο των βιβλίων, των εκδοτών, των συγγραφέων, των ποιητών. Όνειρο ζω μην με ξυπνάτε. Όμως ακόμη και τότε δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ασχοληθώ.
Επίσης ως Διευθύντρια Marketing και Επικοινωνίας έγραψα άπειρα κείμενα και Δελτία Τύπου στην προσπάθεια μου να δώσω πνοή σε άψυχα υλικά αντικείμενα.
Το έναυσμα όμως θα έλεγα ότι δόθηκε από ένα απόφθεγμα της Έλλης Αλεξίου που είναι δύσκολο να θυμηθώ πότε ακριβώς, μάλλον στην εφηβεία το πρωτοδιάβασα και όμως ασυνείδητα με ακολούθησε σε κάθε μου βήμα.
«Ο άνθρωπος οφείλει να φυτέψει τουλάχιστον ένα δέντρο. Να γεννήσει τουλάχιστον ένα παιδί. Να γράψει τουλάχιστον ένα βιβλίο»
Σήμερα μπορώ με χαρά να περηφανευτώ ότι τουλάχιστον έκανα όχι ότι όφειλα αλλά ότι είχε όφελος για μένα. Να αφήσω ίχνη πίσω μου, να αφήσω πίσω μου ζωή που έχω ζήσει…
Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ποιήτρια ή συγγραφέα.
6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
Θα σας πω τι νιώθω όταν ακούω τη λέξη Λογοτεχνία. Νιώθω την ορμή των συλλογισμών που αναζητούν δρόμο διαφυγής και καταφεύγουν στις λέξεις, χρειάζεται καλλιτεχνία να στρογγυλέψουν οι γωνίες.
Πιο απλά θα έλεγα ότι νιώθω ότι ο λόγος είναι ο δρόμος της ψυχής και τέχνη είναι το μέσο να μεταμορφώσεις τον τρόπο που βιώνεις τη ζωή.
7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;
Αυτή η ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με πολλούς και διάφορους τρόπους. Τι άραγε θέλει να γνωρίζει ο αναγνώστης; Να μιλήσουμε για την συστηματική υποβάθμιση της πραγματικής γνώσης μέσα από τα σχολεία, για την πολιτειακή παθογένεια ή για την υποβάθμιση του βιβλίου;
Μήπως το ότι έχουμε μάθει να διαβάζουμε μόνο τίτλους και χοντρά γράμματα διότι είμαστε χαρακτήρες ανυπόμονοι και επιπλέον τα γνωρίζουμε όλα;
Μήπως η επιβίωση μας κρατά εγκλωβισμένους μπροστά από μια οθόνη που αναμασάει και σκουπιδοπαράγει;
Ίσως όλα αυτά μαζί. Επειδή όμως ουκ εν τω πολλώ το ευ, επιλέγω να εστιάσω στο ότι οι συμπατριώτες που διαβάζουν, ξεχωρίζουν σε κάθε πεδίο.
8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Η αξία του βιβλίου είναι διαχρονική και με χαροποιεί όταν κυκλοφορώ με τα ΜΜΜ να βλέπω τόσα κεφάλια σκυμμένα σε ανοικτά βιβλία. Είναι κάτι που μου δείχνει ότι αντιστεκόμαστε στην ευκολία της ψηφιακής εποχής χωρίς να παραβλέπουμε τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας μας και ειδικά των ευπαθών ομάδων.
Ίσως είμαι αθεράπευτα αισιόδοξη αλλά νομίζω ότι όσο υπάρχουν άνθρωποι που αντιστέκονται στην ακραία επιθετικότητα της εποχής και την καθήλωση του ελεύθερου πνεύματος, άλλο τόσο και τα βιβλία θα αντέχουν.
9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Aldo Carotenuto Έρως και πάθος
Boris Cyrulnik Η αυτοβιογραφία ενός σκιάχτρου
Clarissa Pinkola Estes Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους
Χάρις Κατάκη Το μωβ υγρό
Ο Μύθος του Θεσπέσιου αρχαίο κείμενο Πλουτάρχου σε απόδοση Γιώργου Χαραλαμπίδη ενός εκ των δασκάλων μου στη Φιλοσοφία.
Μπορώ να πάρω ένα ακόμη;
Αν με αφήσετε θα πάρω τον Μαύρο Κύκνο του Νασίμ Νίκολας Ταλέμπ ενός συγγραφέα με θράσος που αφιέρωσε τη ζωή του σε θέματα τύχης, της αβεβαιότητας, των πιθανοτήτων και της γνώσης και αφηγείται ασυνήθιστες ιστορίες.
10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ μαθήματα φιλοσοφίας.
Ο ορισμός της Φιλοσοφίας είναι η ενδελέχεια. Να ανακαλύψεις το νόημα και τον σκοπό της ζωής που είναι και ο δρόμος προς την ενότητα με το Όλον και η ευδαιμονία.
Δεν πιστεύω στην τύχη. Πιστεύω στην ανθρώπινη προσπάθεια για εξέλιξη, μέσα από το Απολλώνιο γνώθι σεαυτόν και την καλλιέργεια αρετών. Αν αυτή την προσπάθεια την εκκινεί η αγάπη και όχι φόβος, ο άνθρωπος ξεφεύγει από την Ειμαρμένη και δημιουργεί ότι πραγματικά ονειρεύεται.
11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρεαλισμό ή ρομαντισμό στην εποχή μας;
Στον πρώτο αιώνα της τρίτης χιλιετίας θα έλεγα ότι η εποχή η ίδια φαίνεται να μας έχει ξεπεράσει.
Χρειάζεται να εφεύρουμε λοιπόν ένα αντίπαλο δέος που να μπορεί να συνθέσει προσθέτοντας και όχι αφαιρώντας.
Από τον ρομαντισμό λοιπόν θα υιοθετούσα την επιθυμία να εμβαθύνω στον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, αποφεύγοντας το αχρείαστο δράμα, ενώ θα δανειζόμουν στοιχεία ρεαλιστικά για να αποδώσω με άμεσο και αυθεντικό τρόπο την ανθρώπινη αλήθεια.
Κυρίως όμως αυτό που η εποχή μας επιτάσσει θεωρώ ότι είναι η σύνθεση που θα εμπεριέχει περισσότερη κοινή ανθρωπιά, ενσυναίσθηση, συμπόνια και προπάντων απαλότητα στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον Λόγο, την Τέχνη και τον άνθρωπο στην ολότητα του.
