/Tο μηχανιστικό σύμπαν του Hobbes και ο αυτόματος άνθρωπος

Tο μηχανιστικό σύμπαν του Hobbes και ο αυτόματος άνθρωπος

Γράφει ο Βαγγέλης Αντωνιάδης

Ο Χόμπς αντιλαμβάνεται το σύμπαν απολύτως μηχανιστικό, θεωρούσαν πως αποτελείται από αδιαφοροποίητη ύλη της οποίας οι διαφορές ανάγονται στις γεωμετρικές ιδέες της έντασης της θέσης και της μάζας.

Σ αυτό το φιλοσοφικό αξίωμα ενός σύμπαντος που αποτελείται από σωματίδια που βρίσκονται σε αδιανόητη κίνηση ο Χομπς θα εντάξει και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Ο Βρετανός φιλόσοφος αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο ως ένα αυτόματο, δηλαδή μία μηχανή που στο εσωτερικό της υπάρχει η πηγή της κίνησης της. Ενώ τα ζωτικά όργανα του σώματος αποτελούν απλά τα εξαρτήματα της μηχανής. Η καρδιά είναι ένα ελατήριο, τα νεύρα κορδόνια και οι ανθρώπινοι μοχλοί που μεταδίδουν την κίνηση. Ενώ η ίδια η κίνηση ισοδυναμεί με την επιθυμία και η ύψιστη επιθυμία είναι η συνέχιση της κίνησης, δηλαδή η συνέχιση της ίδια της ζωής και πιο συγκεκριμένα ο ύψιστος φόβος αποτελεί την παύση της κίνησης, δηλαδή τον θάνατο.

Για τον Χόμπς δεν υφίσταται άλλες αξίες. Κάθε αυτόματο αναγνωρίζει και αποδέχεται ως καλό οτιδήποτε μπορεί να συνυσφέρει στην δική του συντήρηση. Ακόμα και οι ψυχολογικές διαθέσεις ή καταστάσεις αναλύονται και εξηγούνται με όρους κίνησης.

Η όρεξη αποτελεί κίνηση προς ένα αντικείμενο, η απώθηση απομάκρυνση από αυτό και η περιφρόνηση αδιαφορία προς αυτό. Μέσα σε αυτή την μηχανιστική αντίληψη του ανθρώπου ο ρόλος του λόγου περιορίζεται δραστικά στις υπολογιστικές του ικανότητες ενώ η βούληση που για τον Χομπς αποτελεί τον μοχλό της ανθρώπινης δράσης αποτελεί το αποτέλεσμα της σύγκρουσης των επιθυμιών. Επομένως η έκφραση της ισχυρότερης επιθυμίας υπερισχύει όλων των άλλων.