Η εκδότης Σύσση Καπλάνη, των Εκδόσεων Φίλντισι, μιλά στον Κωνσταντίνο Μανίκα και το CulturePoint.gr για το βιβλίο της Ελένης Γιαννίκου “Ζούρτσα 1821”
Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά τη συγκεκριμένη δημιουργία;
Το βιβλίο γράφτηκε από τη φιλόλογο Ελένη Γιαννίκου, αφού αποφασίστηκε από τις γυναίκες εκπαιδευτικούς της Ζούρτσας (Νέας Φιγαλείας) να αποδοθεί τιμή στη Ζουρτσάνα αγωνίστρια Αδαμαντία Γρηγοριάδου με μια προτομή της (την φιλοτέχνησε ο γλύπτης Πραξιτέλης Τζανουλίνος), η οποία, κάποια στιγμή που θα το επιτρέψουν οι συνθήκες, θα κοσμήσει ένα κεντρικό σημείο του χωριού. Ξεκίνησε ως φυλλάδιο, το οποίο επρόκειτο να διανεμηθεί την μέρα των αποκαλυπτηρίων και έγινε βιβλίο.
Πόσο χρόνο μελέτης απαιτεί ένα ιστορικό βιβλίο για να αποτυπωθούν με αξιοπιστία οι προσωπικότητες και τα γεγονότα;
Ξέρω πως η Ελένη Γιαννίκου συγκέντρωνε και κυρίως διασταύρωνε στοιχεία για να γράψει το βιβλίο της περισσότερο από ένα χρόνο.
Σας παραθέτω τη βιβλιογραφία του:
Ιστορικαί αλήθειαι του Αθανασίου Γρηγοριάδη, 1934
Φιγαλεία χώρα θεών και ηρώων, του Αχιλλέα Τάγαρη, 1977.
Η Ζούρτσα και η κίνηση κατά της Βαυαρικής Αντιβασιλείας του Ιωάννη Αθ. Πιπιλή, 1983
Τα Ολυμπιακά χρονικά τόμοι Α, Β, Γ, Δ 1970-3
Πορεία Αιώνων, Η ιστορία από του 8ου μέχρι του 20ου αιώνος της αρχοντικής Βυζαντινής οικογένειας των Ταγαραίων του Αχιλλέα Τάγαρη, 1976
Τα απομνημονεύματα του Πλαπούτα εκδόσεις Γιαννίκος, 1962
Πόρτες, της Φιφής Πρωτογερέλλη, εκδόσεις 24γράμματα, 2019.
Λένα Διβάνη, Τα ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας, εκδόσεις Πατάκη, 2019
Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά, 1961
Γυναίκες του ’21, προσφορές ηρωισμοί και θυσίες της Κούλας Ξηροτύρη εκδ. Δωδώνη, 1995
Travels in the Morea with a map and plans W.M. Leak, άρθρο του Θαν. Κων. Δαΐκου στην εφημ. Ζουρτσα 1997.
Εφημερίδα Ζούρτσα
Νιαούστα, περιοδικό αποφοίτων Ναούσης, τεύχος 15, Απρίλιος 1981, άρθρο του Κωνσταντίνου Κ. Παπουλίδη για τον Απόστολο Κλέντο.
Επιτομή της Ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, του Αμβρόσιου Φρατζή, Αθήναι 1839
Η Τριφυλία στο πέρασμα των αιώνων, του Κώστα Καλατζή, εκδόσεις Παλμός, 1966.
Η Τριφυλία, του Κοσμά Αντωνόπουλου, Κυπαρισσία.
Αθανάσιος Γρηγοριάδης, του Ετεοκλή Γρηγοριάδη, 1987.
Εφημερίδα των Κυριών της Καλλιρρόης Παρρέν.
Η Φιλική Εταιρεία, Ακαδημίας Αθηνών (υπό Ε. Γ. Πρωτοψάλτη), 1964.
Η ιστορία της Μίνθης (Άλβενας), του Θανάση Κλωνάρη, εκδοτική Εστία, 1996.
Η ελληνική επανάστασις, τεύχος Δ΄, του Διονυσίου Κόκκινου.
Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Φιλικής Εταιρείας, του Ιωάννη Φιλήμονος, 1834.
Φάκελοι αγωνιστών του 1821, βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας.
Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Α΄
Εφημεριακό Συναξάρι 1821, άρθρα: 1. Νικόλαου, Παν. Παπαδόπουλου, 2007 και 2. αιδεσιμ. Αν. Αποστολόπουλου στην εφημερίδα Ζούρτσα (2008).
Περιοδικό Σωτήρας τεύχος 2236, έτος 2021.
Ποιος ήταν ο ρόλος της Αδαμαντίας Γρηγοριάδου στην Ελληνική Επανάσταση;
Το πρώτο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο σε μια ηρωική μορφή της Ζούρτσας για την οποία δεν γνωρίζαμε πολλά έως πρόσφατα, την Αδαμαντία Γρηγοριάδου, μητέρα αγωνιστών που ήταν επικεφαλής εκείνων που ύψωσαν την σημαία της Επανάστασης στη Ζούρτσα τον Μάρτιο του 1821. Ένα παλαιό άρθρο της εγγονής της σε εφημερίδα του 1890, που έχει ήδη δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Ζούρτσας και παρατίθεται αυτούσιο και εδώ, αναδεικνύει την γενναιότητα και την αξία της και επιβεβαιώνει ότι ήταν απαραίτητο να τιμήσουμε την προσφορά της στον Αγώνα (από τον Πρόλογο της έκδοσης, που υπογράφει η Αρχαιολόγος Μαρία Πιπιλή).
Έχει αναδειχθεί, όσο της αξίζει, η συμβολή των γυναικών στον αγώνα του 1821;
Τολμώ να πω πως δεν είμαι σίγουρη.
Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά, παίζει το σημαντικότερο ρόλο για ένα επιτυχημένο έργο;
Γενικά, θεωρώ και τα δύο.
Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από τo βιβλίo;
Από το βιβλίο «Ζούρτσα 1821» μια χαρακτηριστική φράση είναι αυτή της Αδαμαντίας, που αναφέρεται στο κείμενο της Πηνελόπης Γρηγοριάδου, εγγονής της, το οποίο πρωτοδημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Κυριών» της Καλλιρρόης Παρρέν το 1890: Ἀγαπημένα μου παιδιά, εἶπεν ἀπευθυνομένη πρὸς πάντας τοὺς ἐν τῷ οἴκῳ τῆς συναθροισθέντας νέους, ὑπάγετε ὅπου ἡ θρησκεία καὶ τὸ ὑπὲρ τῆς δυστυχισμένης πατρίδος μας καθῆκον σᾶς καλεῖ. Στρέφουσα δὲ πρὸς τοὺς υἱούς της ἰδιαιτέρως τὸν λόγον,προσέθηκε: Προσέξατε! Ἐχετε νὰ ἐκδικήσητε τὸ ἀδίκως χυθὲν αἷμα ἐκείνου, ὅστις τοιοῦτον ἔντιμον σᾶς ἐκληροδότησεν ὄνομα. Ἤ φανῆτε ἄξιοι τοῦ ὀνόματος τούτου ἐπιστρέφοντες νικηταί, ἢ νὰ χαθῆτε πολεμοῦντες τοὺς ἐχθρούς.
