Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, πολιτισμολόγος – κοιν. επιστήμονας
Αυτό που παρατηρείται είναι ότι στις ανθρώπινες σχέσεις πολλές φορές επικρατεί μια τυπολογία σχέσης η οποία μεταφράζεται ως ναρκισσιστική. Τα χαρακτηριστικά της δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά για το άτομο που τα βιώνει. Δυστυχώς παρουσιάζεται σύγχυση και φέρει οδυνηρά αποτελέσματα και άσχημη ψυχολογική κατάσταση για τον αποδέκτη της σχέσης.
Πρόσφατες έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι διαταραχές στρες καθώς και άγχους μπορεί να συνδέονται με την ναρκισσιστική κακοποίηση.
Το άτομο που βιώνει τέτοια ψυχολογική κατάσταση μπορεί να αποκτήσει έντονα σημάδια στην αυτοεικόνα του και να απωλέσει πολλά κομμάτια της εικόνας του εαυτού του.
Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν κύριο συστατικό την μεταξύ των ατόμων συναισθηματική ασφάλεια αλλά και επικύρωση των συναισθημάτων που βιώνουν. Δηλαδή υπάρχει έκφραση συναισθημάτων και αναγκών, αλλά ανταπόκριση και συ μερισμός της αξίας των μεταξύ τους συναισθημάτων.
Τώρα από την άλλη στις σχέσεις που επικρατεί ναρκισσισμός αυτή η μεταξύ τους δυναμική δεν υφίσταται. Ο αρνητικός-νάρκισσος θα αρχίσει τις επικρίσεις με κύριο στόχο να τονίσει την ανεπάρκεια του άλλου και να τον φέρει σε δύσκολη ψυχολογική θέση. Έτσι το «θύμα» της ναρκισσιστικής αποδοχής θα υποπέσει σε ανησυχία και σύγχυση και θα αποκτήσει την αίσθηση ότι για να λάβει την ανάλογη συναισθηματική επικύρωση θα πρέπει να αλλάξει τμήμα του εαυτού του.
Όμως ποτέ ένα άτομο με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά δεν θα μπορέσει να μεταφέρει την συναισθηματική ασφάλεια και επικύρωση που επιζητά το άτομο.
Κι αυτό γιατί συνεχώς αλλάζει τους στόχους και τα θέλω του και δημιουργεί μια συνεχόμενη ματαίωση στο άτομο που συναναστρέφεται. Αυτή η συνεχής ματαίωση είναι που δημιουργεί βαθύ ρήγμα στην προσωπικότητα και αυτοεικόνα του ατόμου.
Τα δυνατά σημεία του κάθε ναρκισσιστικού ατόμου είναι η παραβίαση των προσωπικών ορίων του άλλου λαμβάνοντας τεράστια ικανοποίηση στην κατάκτηση του ζωϊκού χώρου και χρόνου του άλλου. Ο άνθρωπος που αγαπάει αληθινά είναι εκείνος που φροντίζει να επιμερίζει τις δικές του ανάγκες και προκαλεί το αίσθημα της ασφάλειας και της φροντίδας χωρίς να κλέβει από τον πολύτιμο προσωπικό χώρο και χρόνο.
Ο νάρκισσος θα επιδοθεί σε ενέργειες για να φανεί ανώτερος με απώτερο σκοπό τη σταδιακή αποδυνάμωση του άλλου και την απώλεια της προσωπικότητας του. Πολλές φορές θα χλευάσει, θα κριτικάρει, θα ειρωνευτεί. Κι από την άλλη το θύμα θα αναγκαστεί να προσέχει τι θα πει και πως θα εκφραστεί, κάτι που σηματοδοτεί την απώλεια της ελευθερίας της έκφρασης, και εντάσσεται στην ομπρέλα της ψυχολογικής κακοποίησης.
Είναι άξιο λόγου ότι ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας είναι πιο ουσιαστικά για τη ψυχική μας υπόσταση.
Κυρίως η αυτοεκτίμηση είναι η πιο σημαντική πρακτική και μπορεί να εξουδετερώσει τη ναρκισσιστική κακοποίηση.
Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι πέφτοντας στην παγίδα της κακοποιητικής συμπεριφοράς δυσκολεύονται να απομακρυνθούν από αυτή και χρειάζεται η συμβουλευτική ειδικών. Για αυτό η πιο δημιουργική λειτουργία είναι ο επανακαθορισμός και η φροντίδα του εαυτού μας.