Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, Πολιτισμολόγος – Κοιν. Επιστήμονας

Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ενδιαφέρον στις ανήσυχες σκέψεις και στην υπερανάλυση συγκεκριμένων καταστάσεων. Κι αυτό τις περισσότερες φορές ξεφεύγει από τα κανονικά επίπεδα και μεταφέρεται σε υπερβολικά επίπεδα. Όταν κάποιος ρωτά το συνομιλητή του να επαναλάβει την ίδια ιστορία πολλές φορές, ή όταν γίνεται αναφορά σε ένα γεγονός με εμμονή και επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις ενώ ανήκει στο παρελθόν ή και ακόμη είναι ένα ζήτημα που έχει λήξει, τότε αναδύεται το ερώτημα γιατί συμβαίνει και από που προκύπτει η συγκεκριμένη κατάσταση.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η απάντηση είναι ότι για τους ερωτηθέντες η υπερανάλυση των καταστάσεων είναι ζωτικής σημασίας γιατί συντελεί στη ψυχική τους ευεξία και σταθερότητα. Μπορεί να είναι φυσιολογική η ανησυχία για ένα γεγονός όπως όταν κάποιος αναφέρεται σε κάποιον ενώ απουσιάζει και εν αγνοία του. Όμως είναι υπερβολικό όταν αυτή η κατάσταση δημιουργεί εμμονή και καθιστά το άτομο τόσο ανήσυχο που να μην μπορεί να ηρεμήσει και να χάνει ακόμη και τον ύπνο του επειδή κάποιος αναφέρεται σε αυτόν ενώ είναι απών.

Η υπερανάλυση από μερικούς ανθρώπους καταδεικνύεται ως κακή συνήθεια και τις περισσότερες φορές σύμφωνα με έρευνες η αιτία βρίσκεται σε αρκετούς λόγους.

Όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση που καθιστά ένα άτομο να νομίζει ότι τον χλευάζουν, τον απορρίπτουν ή προσπαθούν να τον ταπεινώσουν. Στη δεδομένη περίπτωση η υπερανάλυση των πάντων είναι η απάντηση στην αμφισβήτηση της ανθρώπινης του αξίας. Επίσης όταν είναι τραυματισμένος ψυχολογικά, κάθε λέξη που συνδυάζεται με κάποιο ψυχικό του τραύμα μπορεί να δυναμιτίσει τη ψυχική του υγεία και να τον κάνει να υπεραναλύει κάθε λέξη που ακούει.

Το χειρότερο σε αυτή τη διαδικασία είναι όταν το άτομο όχι μόνο έχει υπέρμετρη δόση ανησυχίας, αλλά έχει εκπαιδευτεί να ανησυχεί και σε κάθε συζήτηση. Όταν ακούει μια φράση που του φαίνεται παράξενη, που δεν καταλαβαίνει, του δημιουργείται έντονη η ανησυχία για το νόημα της και τον τοποθετεί στη διαδικασία να ξεκινήσει την υπερανάλυση και τις ανήσυχες σκέψεις. Στο τέλος η διαδικασία αυτή θα αποβεί τόσο προβληματική, όσο και μαρτυρική για τη ψυχική του υγεία. Η αποφυγή σκέψεων υπερανάλυσης είναι αναγκαία για τη ψυχική ηρεμία και ευεξία του κάθε ατόμου.