Έντγκαρ Άλλαν Πόε, «Η μάσκα του Κόκκινου Θανάτου», εκδ. Γράμματα

Γράφει ο Γιώργος – Νεκτάριος Παναγιωτίδης, συγγραφέας

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις: είναι εκ των πατέρων της «αστυνομικής λογοτεχνίας», σε παγκόσμιο επίπεδο. Το έργο του με τίτλο «Δολοφονίες της Οδού Μοργκ» έχει θεωρηθεί το πρώτο εκτεταμένο διήγημα του είδους, με πρώτη κυκλοφορία το 1841.

Ωστόσο, ο Πόε έχει σειρά έργων που του έχουν αποδοθεί: γκροτέσκες, αραβουργήματα, ορθολογιστικές ιστορίες, και στα πιο καθ’ ημάς γνωστά: μυστήριο, τρόμος, θρίλερ, μυθοπλασία εγκλήματος, επιστημονική φαντασία κ.π.ά. Ο παραδοσιακός Κόντογλου τον μετέφρασε από τα γαλλικά, ο Ιούλιος Βερν τον θαύμασε και συνέχισε έργα του, όπως μια καταπληκτική νουβέλα  ναυτικής εξερεύνησης, τη μόνη που έγραψε («Η αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ»), ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, μεταξύ άλλων, τον έκανε τραγούδι και η φήμη του, παρά τη δύσκολη ζωή και τις λίγες πωλήσεις που έκανε στην εποχή του (που διεκτραγώδησε και ο Καρυωτάκης σε γνωστό ποίημά του), είναι πανταχού παρούσα πλέον…

Η έκδοση που διαβάσαμε με το όνομα «Η μάσκα του κόκκινου θανάτου» περιέχει σειρά από πολύ γνωστά (και εκδεδομένα ξεχωριστά ή και σε άλλες συλλογικές εκδόσεις) διηγήματά του, όπως το «Κουβεντιάζοντας με μια μούμια», το «Χειρόγραφο που βρέθηκε σε ένα μπουκάλι» (που έχει μεταφράσει και ο δικός μας Φώτης Κόντογλου), το «Μυστήριο της Μαρί Ροζέ» (η συνέχεια στους «Φόνους της Οδού Μοργκ»), η «Μαρτυριάρα Καρδιά», ο «Ουίλιαμ Ουίλσον» κ.λπ.

Ο Πόε έχει έναν τρόπο να σε εμβάλει μέσα σε αυτό που γράφει χωρίς να… προσπαθήσει ιδιαίτερα. Πραγματικά, συνηθίζει να εμπλέκει στα διηγήματά του πρωτοποριακές επιστημονικές θεωρίες ή επιστημονικές θεωρίες αιχμής, όπως –εδώ- ο μεσμερισμός ή υπνωτισμός («Τα πραγματικά γεγονότα στην περίπτωση του κυρίου Βάλντεμαρ») ή η θεωρία ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν τεχνολογία που δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από τη σημερινή ή μια περίπτωση ύπαρξης σωσία («Ουίλλιαμ Ουίλσον»), ενώ αλλού εξερευνάται ο τρόπος που επιδρά το κακό σε αυτόν που το πράττει και την συνείδησή του («Μαρτυριάρα καρδιά»). Η ομώνυμη ιστορία εξερευνά την περίπτωση ενός δούκα ο οποίος, εν όψει μιας φοβερής επιδημίας πάθησης που εκδηλώνεται σε λεπτά, κλείνεται με άλλους ευγενείς, γελωτοποιούς και άλλους, σε ένα συνεχές γλέντι: «Το κάστρο είχε πολλές προμήθειες. Με τόσες προφυλάξεις, οι αυλικοί θα κατάφερναν να μην κολλήσουν. Ο εξωτερικός κόσμος ας έκανε ό,τι μπορούσε. Στο μεταξύ, θα ήταν άσκοπο να λυπάται ή να σκέφτεται κανείς». Η αφήγησή του είναι γενικά συναρπαστική.

Αν πρέπει να εξάρουμε τη συγκεκριμένη, παλιότερη έκδοση, είναι για την αξιόλογη μετάφραση, για τη μετριοπαθή -σε «απομυθοποιήσεις» και αστήρικτες θέσεις- εισαγωγή, για την καλή διαλογή, για την επιλογή εικόνων συνοδευτικών που δεν προσβάλλουν τον αναγνώστη ούτε τον συγγραφέα ούτε τον μεταφραστή (εδώ, έχω κατά νου τις άστοχες εικόνες μετάφρασης των «Ύμνων στη Νύχτα» του Νοβάλις).

Και μόνο αυτά τα διηγήματα λένε πάρα πολλά για το ταλέντο, την καλλιέργεια και την ευφυΐα του Πόε: «εξ όνυχος το λέοντα»!

Τέλος και για αυτήν τη συλλογή του -μεταξύ άλλων, άσημων- “πατέρα της μυθοπλασίας εγκλήματος”…