Η τζαζ , το μουσικό είδος που αποτέλεσε την εξέλιξη της λαϊκής αμερικανικής μουσικής κατά τον 19ο αιώνα, με αφρικανικές καταβολές, ενώ γνώρισεσημαντική ανάπτυξη και διεθνή αναγνωρισιμότητα κατά τη δεκαετία του 1920. Περιλαμβάνει αρκετά μουσικά είδη που στηρίχτηκαν σε ένα κοινό σκεπτικό κατασκευής, τον μερικό ή και ολικό αυτοσχεδιασμό.
Σε 15 δευτερόλεπτα, η διαφορά μεταξύ σύνθεσης και αυτοσχεδιασμού, είναι ότι στη σύνθεση έχεις όλο το χρόνο να αποφασίσεις τι να πεις, ενώ στον αυτοσχεδιασμό έχεις 15 δευτερόλεπτα!
Ο αυτοσχεδιασμός υπήρξε και είναι ακόμα βασικό στοιχείο της Τζαζ μουσικής. Είναι η απελευθέρωση από την αρχική μελωδία, όσο ωραία και σπουδαία κι αν είναι αυτή. Η μελωδία παίζεται πρώτα ως έχει από την ορχήστρα, στη συνέχεια απομακρύνεται από την αρχική μουσική φράση και ταξιδεύει ελεύθερα και κάποια στιγμή επανέρχεται στο αρχικό μοτίβο για το θριαμβευτικό φινάλε. Ο μουσικός εκείνη την ώρα παίζει και συνθέτει ταυτόχρονα. Δεν έχει μπροστά του παρτιτούρες , ούτε κανόνες. Ακούει τις «ιδέες» μέσα στο μυαλό του και τις μετατρέπει σε νότες!!
Η Τζαζ είναι ένας άκρως αποτελεσματικός τρόπος απελευθέρωσης από τις συμβάσεις της κλασικής μουσικής, και κάθε απελευθέρωσης, καθώς ο αυτοσχεδιασμός δε χωράει περιορισμούς , γιατί αλλιώς δε λειτουργεί. Γι’ αυτό το λόγο η Τζαζ από τη φύση της δε μπορεί να αντιμετωπιστεί με την πλήρη καταγραφή της , όπως για παράδειγμα συμβαίνει με ένα έργο της «Κλασικής» μουσικής, αφού έτσι θα πάψει να είναι αυτοσχεδιαστική και θα χάσει την ελευθερία προσαρμογής της, στην προσωπικότητα του εκτελεστή…
Η Τζαζ δημιουργείται την ώρα που παίζεται!! “The sound of surprise” – «ο ήχος της έκπληξης» – όπως ανέφερε παλαιότερα ο Louis Armstrong, φέρνει στη μουσική τη χαρά της ανακάλυψης, τη μαγεία της επικοινωνίας και τη μοναδικότητα του μουσικού. Όσο πιο ταλαντούχος είναι ο μουσικός, τόσο και πιο σπουδαίοι οι αυτοσχεδιασμοί του. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους Louis Armstrong και Miles Davis στην τρομπέτα, τους Fats Waller και Erroll Garner στο πιάνο, John Coltrane στο σαξόφωνο ή την αισθαντική φωνή της Ella Fitzgerald!… Και βέβαια δεν είναι μόνο αυτοί…. Ο κατάλογος είναι μακρύς….!
Η Τζαζ είναι η μόνη μουσική στην οποία μπορεί να παίζεται η ίδια νότα κάθε μέρα, αλλά διαφορετικά κάθε φορά!
Κι αυτό συμβαίνει, γιατί η μουσική αυτή είναι απόλυτα συνυφασμένη με την προσωπικότητα και την διάθεση της στιγμής του εκάστοτε μουσικού. Άλλωστε , εκατοντάδες διάσημα κομμάτια της Τζαζ, έχουν παιχτεί διαφορετικά από τον κάθε μουσικό. Και αυτό είναι και ο κύριος λόγος που η Τζαζ είναι ακόμα ζωντανή. Γιατί ύστερα από τόσα χρόνια συνεχίζει να παραμένει «ακαθόριστη»….., και διαφορετικοί άνθρωποι της δίνουν διαφορετική μορφή!