Γράφει η Πόπη Αγγελή (linkedin: Poppy Angeli)
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη του Ionuţ Mladin1 από το West University της Τιμισοάρα, με τίτλο «Therapeutic resorts of philosophy», αναφέρει ότι η φιλοσοφία αποτελεί βασικό συστατικό της ανθρώπινης φύσης, αφού, όπως ο ίδιος υποστηρίζει, μπορεί να μας φέρει σε επαφή με τον ανώτερο εαυτό μας και να φωτίσει τα προβλήματα που προκαλούν δυσλειτουργίες στη ζωή μας.
Συνοπτικά, ο ερευνητής επισημαίνει ότι η φιλοσοφία θα μπορούσε να αποτελέσει μια μορφή ψυχοθεραπείας,
στο βαθμό που καταφέρναμε ο Πλάτωνας να αντικαταστήσει το αντικαταθλιπτικό σκεύασμα Prozac (στην Ελλάδα κυκλοφορεί ως Ladose) και ταυτόχρονα αναρωτιέται κατά πόσο είναι εφικτή μια τέτοια αντικατάσταση σε έναν σύγχρονο κόσμο, που έχει προ πολλού αποδομήσει τις αρχές της πλατωνικής φιλοσοφίας.
Πάνω σ’ αυτό το ερώτημα ο Mladin διερευνά αν είναι δυνατόν να εδραιώσουμε μια σχέση ισοδυναμίας μεταξύ του ανθρώπου της αρχαίας Ελλάδας και του μεταμοντέρνου ανθρώπου της παγκοσμιοποίησης, εστιάζοντας στο γεγονός ότι η ατομική ταυτότητα του μεταμοντέρνου ανθρώπου στερείται ορισμού, ενώ ταυτόχρονα υπόκειται σε κατακερματισμό, καθώς το άτομο βρίσκεται απομονωμένο στον ιδιωτικό του χώρο και έχει συνηθίσει να ανταπεξέρχεται στις ανησυχίες της ζωής, εσωτερικεύοντας και διοχετεύοντάς τες σε ένα πλήθος τεχνολογικών και κοινωνικών δικτύων που του προσφέρει η εποχή μας.
Όμως, η αποδόμηση της ατομικής ταυτότητας που έγινε συνήθεια και φτάνει πλέον να αγγίζει το όριο της ψυχοφυσικής ανοχής του καθενός, μπορεί να ξεπεραστεί από την φιλοσοφία, η οποία συνεισφέρει σημαντικά στην σταθερότητα και την ορθολογική ισορροπία του ανθρώπου.
Τελικά, είναι μήπως, μεταξύ άλλων, η αποστολή της φιλοσοφίας η ψυχοθεραπεία; Οι αγχωτικές καταστάσεις, οι φόβοι, η κατάθλιψη, η δυσκολία στη λήψη ηθικών αποφάσεων ή στη δράση, όπως και όλες σχεδόν οι ψυχικές διαταραχές, είναι ζητήματα ζωής που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι όταν δεν μπορούν να προσαρμοστούν ή να λειτουργήσουν σε ένα δεδομένο βιο-κοινωνικο-πολιτισμικό περιβάλλον.
Ακόμα κι αν η φιλοσοφο-θεραπεία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από κάποιους ως επιστημονικά αποδεκτός τρόπος διαχείρισης των παραπάνω διαταραχών, ίσως θα μπορούσαμε να δεχτούμε ότι η φιλοσοφία, ως πρακτική, βοηθά στην κατανόηση και ακόμα στην επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας.
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τη ζωή δεν είναι μόνο ορθολογικός. Εκτός από τις λογικές σκέψεις και τις κοινωνικές πεποιθήσεις μας, καθοριστικό ρόλο παίζουν επιπλέον τα συναισθήματα και η συμπεριφορά μας. Και καθώς ο ορθολογικός τρόπος σκέψης και οι κοινωνικές πεποιθήσεις διασταυρώνονται με τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας, δημιουργείται -αυτό που ο R. Lahav ονομάζει- περίμετρος της ζωής του καθενός. Η φιλοσοφία λοιπόν, στοχαστικά κινείται πέρα από αυτήν την περίμετρο, εξαλείφοντας τις κρυφές υποθέσεις ή τις λογικές αντιφάσεις, αφήνοντας περιθώρια για ένα καλύτερο επίπεδο αξιολόγησης και ερμηνείας της ασυνείδητης ζωής, που αντιπροσωπεύεται από πεποιθήσεις, κοινωνικά δεδομένα, κανόνες ή αξίες, που επιδρούν στη συνειδητή σκέψη των ανθρώπων.
Σκέφτομαι, αν σύμφωνα με όλα τα παραπάνω ο μόνος τρόπος που αξίζει να ζει κανείς είναι ο φιλοσοφικός, πώς θα μπορούσα αλήθεια να τον ζήσω;
Προς την κατεύθυνση αυτή, ο D. Robertson αναφέρει τέσσερις τύπους στρατηγικής για την εφαρμογή της φιλοσοφίας στην καθημερινή μας ζωή: ανάπτυξη μιας φιλοσοφικής στάσης, αλλαγές στο ημερήσιο πρόγραμμα, σωματικές ασκήσεις ή υιοθέτηση μιας δίαιτας και χρήση τεχνικών διανοητικής απεικόνισης και φιλοσοφικές συζητήσεις.
Μέσω αυτών, όπως διατείνεται ο Robertson, ο άνθρωπος προσανατολίζεται στην επίλυση των προβλημάτων του βάσει συγκεκριμένων ενεργειών επί του συστήματος πεποιθήσεων -προσδοκιών και καταλήγει τελικά στον καθορισμό και επίτευξη των μελλοντικών του στόχων.
Και επειδή δεν προτίθεμαι να ανακαλύψω τον τροχό, αποφάσισα να ακολουθήσω την στρατηγική του Robertson. Αρχικά, επιλέγω την κατάλληλη για μένα σχολή, ώστε να αναπτύξω τη φιλοσοφική εκείνη στάση σύμφωνα με την οποία θα σκέφτομαι και άρα θα ζω. Είναι ιδιαίτερα σοβαρή απόφαση αυτή, καθώς η επιλεγείσα στάση παρεμβαίνει στις πεποιθήσεις, αξίες, ιδανικά και γενικά στις μικρές λεπτομέρειες της ζωής.
Αλλάζω το ημερήσιο πρόγραμμά μου προκειμένου να περιλαμβάνει περισσότερες ώρες μελέτης, σωματικής άσκησης και επαφής με τη φύση. Υιοθετώ τη μεσογειακή διατροφή που αποδεδειγμένα έχει ευεργετικά οφέλη για την υγεία. Και αναζητώ τους καλύτερους φίλους που θα μπορούσα να ευχηθώ στον εαυτό μου για να μπορώ να απολαμβάνω μαζί τους την ομορφιά της ζωής, γιατί όπως φιλοσοφημένα είπε και ο Οδυσσέας Ελύτης, «…δεύτερη ζωή δεν έχει».
