Ο συγγραφέας Στέλιος Λιονάκης *, του οποίου κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων “Τέσσερα πολύχρωμα ταξίδια” από τις εκδόσεις Θερμαϊκός, απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα.

1. Μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο “Τέσσερα πολύχρωμα ταξίδια”. Τι πραγματεύεται;

Είναι ένα βιβλίο που περιλαμβάνει τέσσερα διηγήματα, που πραγματεύονται την ζωή τεσσάρων ηρώων που είναι σαν αγώνες και ταξίδια αναζήτησης προς ένα πολυπόθητο όνειρο. Το κυνήγι και το ταξίδι του κάθε ήρωα είναι σίγουρο ότι απαιτεί να βάλει όλες του τις δυνάμεις και τις αρετές για να τα καταφέρει να φτάσει προς τον ονειρικό για αυτόν προορισμό, όπως τον ορίζουν τα θέλω του. Άλλος τα καταφέρνει άμεσα και άλλος σε μια πιο μακροχρόνια βάση. Και σίγουρα όταν ξεκινάει κάποιος δεν ξέρει αν θα βρει την Ιθάκη που αναζητά – Το μόνο σίγουρο είναι, ότι όλοι τους κερδίζουν τα πολύχρωμα δώρα που προσφέρει η εμπειρία του ταξιδιού προς το όνειρο, είτε αυτό είναι μικρό είτε πιο μεγάλο.

2. Σκιαγραφήστε μας τους κεντρικούς ήρωες  του βιβλίου. Τι πρεσβεύουν και τι προσπαθούν να πετύχουν;

Ο 1ος ήρωας είναι ένας 21χρονός Ελβετός που είναι πάντα χαμογελαστός, καθώς αναζητά να γνωρίσει την ψυχή του, και να μάθει τι έχει αυτή να του πει ότι απαιτεί, ώστε να είναι ευτυχισμένος. Ταξιδεύει με ένα ποδήλατο σε όλη την Ευρώπη και καταλήγει στην Κρήτη, όπου γνωρίζει κάποιους φιλόξενους Έλληνες που του φέρονται σαν να είναι οικογένεια του. Κερδίζει το καθημερινό του φαγητό παίζοντας κιθάρα στους δρόμους κάθε πόλης από την οποία περνάει. Τελικά αρχίζει να βρίσκει την «χαμένη» του ψυχή πολύ μακριά από το σπίτι του, μετά από 2 χρόνια. Ο ήρωας αυτός πρεσβεύει τον κάθε άνθρωπο που μπορούμε να γνωρίσουμε στην άλλη άκρη της Γης και να μας αλλάξει ριζικά την ζωή. Τέλος, πάντα αποτελεί μια καλή λύση ένα μικρό ή ένα μεγαλύτερο σε διάρκεια ταξίδι.

Ο 2ος ήρωας αναζητά την νίκη. Πρόκειται  για ένα παιδί που απολαμβάνει τα διάφορα είδη αθλητισμού στα οποία συμμετέχει από μικρή ηλικία και στα οποία βιώνει πολλαπλές ήττες, απαξιώσεις και ταπεινώσεις για πολλά χρόνια, από τους αντιπάλους του, γιατί δεν είναι τόσο καλός παίχτης. Σε αυτά τα 20 και επιπλέον χρόνια που διαρκεί η αφήγηση, δείχνει τον πρωταγωνιστή να κινείται μεταξύ ευελιξίας και παχυσαρκίας, να νιώθει χαρά, ευχαρίστηση και απόλαυση και μόνο που συμμετέχει στους αγώνες. Του αρέσει που αθλείται και κοινωνικοποιείται παρόλο που έχει παράπονο που χάνει στους περισσότερους αγώνες. Στο τέλος βάζει το πείσμα του και οδηγείται στο όνειρο του. Σε αυτήν την ιστορία τονίζεται η μεγάλη αξία της συμμετοχής στον αθλητισμό και τα θετικά που προσδίδει η άσκηση και η κοινωνική συναναστροφή μέσα από αυτόν, άσχετα αν νικάει κάποιος ή όχι. Είναι σημαντικό ότι κάποιος μαθαίνει πολλά και ως χαμένος και ως νικητής.

Ο 3ος ήρωας είναι ένας υπερβολικά σκεπτόμενος άνθρωπος που έχει βυθιστεί στο πέλαγος της σκέψη του για καιρό. Προσπαθεί για κάποια χρόνια να βρει λύσεις σε όλα αυτά που δεν του αρέσουν στην ζωή του, ενώ οι δύο καραντίνες τον δυσκολεύουν πολύ σε αυτή του την προσπάθεια και τον ζορίζουν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει χάσει την ευχαρίστηση που προσφέρει η ζωή του. Με την λήξη της 2ης καραντίνας, ένα λυτρωτικό ταξίδι στο χωριό του παππού του και των παιδικών του αναμνήσεων τον σώνει και τον ωθεί να απογειωθεί σαν αετός προς την χαρά της ζωής. Αρχίζει να ευχαριστιέται πάλι την καθημερινότητα του, με αφορμή το μακροβούτι αυτό στην θάλασσα των ξεχασμένων αναμνήσεων από τα παιδικά του χρόνια. 

Ο 4ος ήρωας είναι ένας προβληματισμένος φιλοσοφικός φοιτητής, που μέσα από καρδιακές σκέψεις αναζητά την ελευθερία. Ξενυχτάει παραπονούμενος με την σκέψη του να καλπάζει αναζητώντας λύσεις για αυτό το πρόβλημα που τον ταλανίζει και τον ταλαιπωρεί ψυχικά. Έχει διαφωνίες με την κοπέλα του που δεν τον καταλαβαίνει. Αυτός με μονολόγους προβληματισμού αγορεύει προς αυτήν, προσπαθώντας να την κάνει να τον καταλάβει, αλλά μάταια αυτή τον θεωρεί φαντασιόπληκτο, γραφικό και ακραία ρομαντικό. Μια αλλαγή μέσα σε μια νύχτα του χαρίζει την πολυπόθητη ελευθερία, μέσα από έντονες χαώδεις αλλαγές και νέα ξεκινήματα. 

3. Τι θέλετε να αποκομίσει ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο σας;

Η λογοτεχνία είναι συνυφασμένη με τα μηνύματα που θέλει να περάσει ο συγγραφέας ως μαθήματα ζωής στους αναγνώστες του.

Μεγάλη σημασία στην ζωή έχει να απολαμβάνουμε τα καθημερινά δώρα από την κάθε εμπειρία και να έχουμε υπομονή και επιμονή, καθώς προσπαθούμε να πετύχουμε το ονειρικό μας θέλω, το οποίο αργά ή γρήγορα μπορεί να έρθει. Και αν δεν έρθει, θα μας φέρει πολλά πολύχρωμα δώρα στο ταξίδι μας προς αυτό. 

Στην πρώτη ιστορία, η αναζήτηση της ψυχής κάποιου μπορεί να αποτελεί ένα μεγάλο και μακρόχρονο ταξίδι που να απαιτεί να φτάσει στην άλλη άκρη της Γης για να την βρει. Αυτή όμως είναι πολλές φορές κρυμμένη στην καθημερινότητα και στο σπίτι του, δηλαδή εκεί που ζει. Επίσης, μπορεί να προκύψει η γνωριμία με οποιονδήποτε άνθρωπο, και από εκεί που δεν το περιμένει κάποιος, μπορεί να αλλάξει ριζικά την ζωή του. 

Στην δεύτερη ιστορία, η χαρά της συμμετοχής στον αθλητισμό αποτελεί από μόνη της μια μαγευτική εμπειρία. Παλεύοντας με τα χρόνια είναι πιθανό να έρθει και η πολυπόθητη νίκη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν κερδίζει κάποιος πολλά, και μόνο αθλούμενος, παίζοντας ποδόσφαιρο και μπάσκετ.

Στην τρίτη ιστορία, ένα ταξίδι στις αναμνήσεις αποτελεί πάντα μια τονωτική ένεση στην αυτοπεποίθηση, ειδικά μετά από 2 καραντίνες που κλόνισαν τις ζωές όλων. Επίσης, η χρόνια δουλειά με την σκέψη και ο προγραμματισμός της ζωής, κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα καρποφορήσουν. Το μόνο που ψάχνουν είναι μια δυνατή αφορμή για να προκαλέσουν την άνθηση της ζωής.

Στην τέταρτη ιστορία, επισημαίνεται ότι εκεί που θεωρούνται δεδομένα τα πάντα και μπορεί κάποιος να νιώθει πνιγμένος από την καθημερινότητα· μια κοσμογονική αλλαγή και ένα «θαύμα» μπορεί να διαφοροποιήσει τα πάντα και να έρθει ανάποδα η ζωή.

4. Τελικά, η ζωή είναι μια περιπέτεια, τυχαίων συμβάντων ή μια προκαθορισμένη πορεία της μοίρας;

Δεν πιστεύω στην τυχαία εμφάνιση συμβάντων, αλλά ούτε και στην προκαθορισμένη πορεία της μοίρας. Η ζωή του καθένα αποτελεί κατά την προσωπική μου γνώμη μια συνισταμένη πολλών συμβάντων, σκέψεων και δράσεων που λαμβάνει ο καθένας κατά την πορεία της ζωής του. Φυσικά ο καθένας επηρεάζει τις ζωές των γύρω του και έτσι στο μίξερ της ζωής, της οικογένειας, της φιλίας και της κοινωνικής συναναστροφής αναμειγνύονται τα θέλω, οι σκέψεις και οι δράσεις όλων και προκύπτουν τα συμβάντα για τον καθένα. Φυσικά υπάρχουν νόμοι που τα διέπουν όλα αυτά και αποφασίζουν το αποτέλεσμα, ανάλογα με τις δράσεις του καθένα. Βέβαια, ισχύει ότι η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς, και ότι η τύχη μεγαλώνει όσο πιο μεγάλη και όσο πιο ισχυρή είναι η θέληση κάποιου για τα θέλω του. 

5. Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από τα βιβλία σας;

Θα σας παραθέσω μια μικρή παράγραφο που γράφτηκε το 2011, και περιλαμβάνεται στο 1ο μου βιβλίο. Ήταν τελείως διαφορετικές εποχές βέβαια, αλλά το θεωρώ διαχρονικό, παρά τις πολλές δυσκολίες του 2021.

«Οι όμορφες σκέψεις είναι κινητήριος δύναμη. Είναι όπως η βενζίνη που κινεί το αυτοκίνητο. Είναι σαν μια πηγή που μπορεί να δροσίσει, να ξεδιψάσει και να χορτάσει ψυχές που ποθούν να βιώσουν ρομαντικά τη ζωή τους. Ψυχές που θέλουν να στύψουν τη ζωή και να την πιούν στο ποτήρι για να δροσιστούν και να ικανοποιήσουν τη δίψα τους.»

6. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη συγγραφή ενός βιβλίου;

Κάθε ένα από τα δύο παραπάνω διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην συγγραφή ενός βιβλίου. Ως γνωστόν χωρίς σκληρή δουλειά δεν γίνεται σχεδόν τίποτα στον κόσμο αυτό, και είναι σίγουρο ότι αν θέλει να γράψει κάποιος ένα βιβλίο, απαιτεί μακροχρόνια και σκληρή δουλειά για να το καταφέρει. Η έμπνευση προσθέτει τις απαραίτητες πινελιές στο κάθε βιβλίο που χρειάζεται από την μια πλευρά, μια καλή κεντρική ιδέα για να ξεκινήσει να γράφεται, αλλά και συνεχείς πολύχρωμες πινελιές/παρεμβάσεις για να γίνει όσο πιο όμορφο και πολύχρωμο γίνεται, ώστε να είναι ένα έργο τέχνης που θα αρέσει.

7. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Οι δυναμικές της εποχής μας μπορούν να μεταφέρουν ένα ψηφιακό βιβλίο άμεσα από την μία άκρη της Γης στην άλλη. Βέβαια, η μαγεία και η μυρωδιά ενός χάρτινου αντίτυπου δεν αντικαθίσταται με τίποτα, αλλά μεγάλη σημασία έχει και η εύκολη και σχετικά φτηνή προσβασιμότητα που προσφέρει η εποχή στην γνώση και στα ταξίδια της λογοτεχνίας. Όμως λείπει πιστεύω σε μεγάλο βαθμό η θέληση για διάβασμα από τον κόσμο. Πάντα βέβαια θα υπάρχουν ρομαντικοί αναγνώστες και αναζητητές της γνώσης.

8. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

1) Περί ελευθερίας. John Stuart Mill.

2) Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις. Leo Buscaglia.

3) Ασκητική. Νίκος Καζαντζάκης.

4) Συνδεδεμένοι. Νικόλας Χρηστάκης + James Fowler

5) Πολιτεία. Πλάτων

9. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

1) Πλάτωνας

2) Νίκος Καζαντζάκης

3) Charles Bukowski

4) Leo Buscaglia

10. Με ποιο τραγούδι ή άλμπουμ θα “ντύνατε” μουσικά ένα έργο σας;

Το άλμπουμ που θα διάλεγα για να ντύσω μουσικά τα 2 βιβλία μου είναι το: Ντισκολάτα από Στέρεονόβα.

11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Έχουμε γεμίσει ως κοινωνίες και ως άνθρωποι, με κακοπροαίρετο ρεαλισμό, ήδη για πολλά χρόνια. Ο ρομαντισμός αποτελεί είδος προς εξαφάνιση κατά την προσωπική μου άποψη, οπότε θα ήθελα πολύ περισσότερο ρομαντισμό, ο οποίος ομορφαίνει την ζωή και τις σκέψεις μας, και μας προκαλεί να βλέπουμε τα πάντα με μια πιο ζεστή και αγαπησιάρα ματιά. Ο ρομαντισμός προσθέτει χρώμα στην καθημερινότητα, παρά τις έντονες δυσκολίες που παρουσιάζονται, ειδικά στις εποχές που διανύουμε.

• Ο Στέλιος Λιονάκης γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης, όπου και έζησε μέχρι την ενηλικίωσή του, ενώ στη συνέχεια σπούδασε Νοσηλευτική και Επιδημιολογία στο Ηράκλειο. Στην παρούσα φάση της ζωής του έχει μπει στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση της διδακτορικής του διατριβής, η οποία μελετάει την επιδημιολογία του καρκίνου στην Κρήτη. Τα τελευταία χρόνια έχει εργαστεί ως ερευνητικός και επιστημονικός συνεργάτης σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου κάνει και τη διατριβή του. Έχει επενδύσει πολύ από τον ελεύθερό του χρόνο στη συγγραφή κειμένων, στη φωτογραφία, στο άκουσμα μουσικής και στο διάβασμα. Το βιβλίο «Τέσσερα πολύχρωμα ταξίδια» είναι το δεύτερο βιβλίο που εκδίδει. Το πρώτο έχει τίτλο «Παραβολές φωτός» (εκδόσεις Θερμαϊκός, 2018).