/Περί ληστρικής εκμετάλλευσης ιδεών, λόγων και έργων

Περί ληστρικής εκμετάλλευσης ιδεών, λόγων και έργων

Του Γιάννη Ρούντου*

Ο επαγγελματικός στίβος έχει ένα τυπικό χαρακτηριστικό κοινού πεδίου, για όσους/ες έχουν διαδράμει πολλά χιλιόμετρα και γνωρίζουν κάθε σπιθαμή του: είναι κακοτράχαλος με άπειρα πόδια να τον πατούν. Οι άμετρες φιλοδοξίες, ο ανταγωνισμός χωρίς κανόνες αλλά και προσωπικά συμπλέγματα, οδηγούν συχνά στην αυθαίρετη, κακόβουλη οικειοποίηση ή κανιβαλισμό των αλλοτρίων (το έχω βιώσει κατ’ επανάληψη).

Η κλοπή ιδεών, λόγων και πράξεων χωρίς αναφορά στην πηγή, η κατάλυση της πρωτοτυπίας και αυθεντικότητας, συχνά είναι δυσανάγνωστη σε αυτό το τοπίο. Μάλιστα τώρα, συμβάλλει και το αχανές του σύμπαντος των Μέσων Δικτύωσης, Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, μολονότι ταυτοχρόνως ο έλεγχος και εντοπισμός γίνεται -δυνητικά- πιο εύκολος, χάρη στα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης.

Γι’ αυτό εκτιμώ ως ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την τακτοποίηση βασικών εννοιών, όπως στο παρατιθέμενο άρθρο (Κατερίνα Μαργέλλου – epixeiro.gr, στον σύνδεσμο: https://www.epixeiro.gr/article/504512). Από τις έννοιες, στη συνείδηση και στην ηθική τάξη – πολύ περισσότερο στην εποχή της αποθέωσης της ομαδικότητας -που ενίοτε αποπροσωποποιεί την ιδιοκτησία- δίπλα στη μοναδικότητα και της αναγνώρισης των ανθρωπίνων αξιών στη Διακυβέρνηση, αλλά και των αναγκαιοτήτων Πολιτισμού του Δικαίου στην επιχειρηματικότητα και στην κοινωνική ζωή. 

Επισημαίνω αποσπασματικά από τα γραφόμενα στο άρθρο της κ. Μαργέλλου:

👉 Περί Διανοητικής Ιδιοκτησίας (Intellectual Property):

Το άυλο αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού που προκύπτει από τις δημιουργίες της διανόησης (“έργα του νου”) που μπορούν να αξιοποιηθούν εμπορικά, όπως τα έργα λόγου και τέχνης, οι εφευρέσεις, τα βιομηχανικά σχέδια, τα εμπορικά σήματα, αλλά και οι εφαρμογές λογισμικού. (…)

👉 Περί Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Industrial Property):

Το σύνολο των ρυθμίσεων που προστατεύουν άυλες αξίες προοριζόμενες προς οικονομική εκμετάλλευση, χορηγώντας αποκλειστικό δικαίωμα, όπως δικαίωμα σε τεχνικές επινοήσεις, σε αισθητικές δημιουργίες και σε διακριτικά γνωρίσματα. Το δικαίωμα αυτό είναι μονοπωλιακό οικονομικό προνόμιο, το οποίο αναλύεται στην εξουσία του παράγειν, του εμπορεύεσθαι κατ’ αποκλειστικότητα και του αποκλεισμού των τρίτων από την καθ΄ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή του, χωρίς την συναίνεση του δικαιούχου. (…)

👉 Περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Copuright):

Το απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα που η έννομη τάξη αποδίδει στον δημιουργό ενός έργου του νου πάνω στο έργο αυτό, δηλαδή το δικαίωμα εκείνο που δίνει στον δημιουργό τη δυνατότητα να ελέγχει τη χρήση του έργου του. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για το δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα προστασίας του προσωπικού δεσμού του δημιουργού προς το έργο του (ηθικό δικαίωμα), εφόσον, όμως, αυτό είναι πρωτότυπο. (…)

Να προσθέσω, ωστόσο, πως το τί μπορεί να σημαίνει μια περιπέτεια προάσπισης της Ιδιοκτησίας (Διανοητικής ή Πνευματικής ή Βιομηχανικής) είναι μια άλλη ιστορία…

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στα πνευματικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά, όπου “χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα”, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνεται οδηγία προς την κατεύθυνση της αποτελεσματικότερης διασφάλισης των υφισταμένων δικαιωμάτων στο διαδικτυακό περιβάλλον, όπου οι (παλαιοί) κανόνες είναι προδήλως παρωχημένοι.

Η οδηγία (2019 – https://www.europarl.europa.eu/news/el/press-room/20190111IPR23225/erotiseis-kai-apantiseis-gia-tin-odigia-gia-ta-psifiaka-pneumatika-dikaiomata) “επιδιώκει να υποχρεώσει γιγαντιαίες πλατφόρμες και συναθροιστές ειδήσεων να καταβάλουν στους δημιουργούς περιεχομένου (καλλιτέχνες, ειδησεογραφικές εταιρείες, δημοσιογράφους) την οφειλόμενη αμοιβή”, ενώ δεν δημιουργούνται νέα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Παραμένει σε ισχύ το υφιστάμενο πλαίσιο νομιμότητας για οποιαδήποτε κοινοποίηση και δεν δημιουργούνται αυτόματα φίλτρα για τις διαδικτυακές πλατφόρμες. Επίσης, η οδηγία δεν επηρεάζει τα memes (μιμίδια), τα αρχεία GIF και την εμφάνιση αποσπασμάτων κατά την ανάγνωση ή την κοινοποίηση άρθρων σε συναθροιστές ειδήσεων.

Φώτο: Του Γιώργου Βακιρτζή: “Η Σχολή των Αθηνών”, 1974 – Εθνική Πινακοθήκη

—————

(*) Γιάννης Ρούντος

Στέλεχος σε θέσεις διευθυντικής ευθύνης του ιδιωτικού τομέα έως τον Ιανουάριο του 2022. Στον όμιλο Interamerican, από το 1994 σύμβουλος δημιουργικής Επικοινωνίας και από το 2002 διευθυντής των Εταιρικών Υποθέσεων, της Επικοινωνίας και Υπευθυνότητας & Βιωσιμότητας, συμβάλλοντας στη θεμελίωση της σύγχρονης Διακυβέρνησης και της στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο σχεδιασμός και οι πρωτοβουλίες που ανέπτυξε για την Επιχειρηματική Υπευθυνότητα, ειδικότερα και παράλληλα με τη δημόσια εικόνα του brand και της ηγεσίας, δημιούργησε ένα πρότυπο για την ασφαλιστική αγορά, με ιδιαίτερη δραστηριότητα στον Πολιτισμό. Στην επαγγελματική του διαδρομή, έχει εργαστεί και ως δημιουργικός της Εικόνας και του Λόγου στην Επικοινωνία και Διαφήμιση (1980-1994). ´Εχει σπουδές Εφαρμοσμένων Τεχνών, Εικόνας και Λόγου και έχει ασχοληθεί δημιουργικά κατά περιόδους και με τη λογοτεχνία, τις πλαστικές τέχνες και τη σκηνογραφία. Μετά την ολοκλήρωση της επαγγελματικής διαδρομής του, δραστηριοποιείται με πρωτοβουλίες στον τομέα του Πολιτισμού, των Γραμμάτων και Τεχνών και αρθρογραφεί.