Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
H πατρίδα της Σαπφούς, του Ελύτη, του Θεόφιλου, η Λέσβος.
Αυτό το νησί με τη μαγική φυσική ομορφιά, η οποία ισορροπεί ανάμεσα στην παράδοση και την πιο new age εποχή, παραμένει ένα από τα πιο ιδιαίτερα μέρη της πατρίδας μας.
Γεωγραφικά τοποθετημένη στην άκρη του Βορειοανατολικού Αιγαίου, εναγκαλισμένη με τη Μικρά Ασία, η Λέσβος είναι ένα από τα ωραιότερα κομμάτια γης σε ολόκληρη την έκταση αυτής της μικρής αλλά τόσο πλούσιας σε γαλάζιο και ομορφιά χώρας.
Ένα νησί που κατάφερε να διατηρήσει τη μοναδική του παράδοση δίχως να αρνηθεί και τη νεωτερικότητα, δίχως να αισθανθεί απειλή από το πλησίασμά της. Και ακόμα περισσότερο να παραμείνει ακμαίο, δημιουργικό, όμορφο, παρά τους ιστορικούς κλυδωνισμούς και όλα τα δυσάρεστα γεγονότα της παλαιότερης και πιο σύγχρονης ιστορίας της.
Αν επισκεφτείς αυτό το μοναδικής ομορφιάς νησί (το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση της Ελλάδας), θα διαπιστώσεις τη ζεστή φιλοξενία. Σε ένα περιποιημένο πιάτο με θαλασσινά, σε ένα ποτηράκι με ούζο, του οποίου η κατανάλωση στο νησί ακολουθεί μία ολόκληρη τελετουργία.
Αυτό που χαρακτηρίζει τη Λέσβο είναι η ποικιλομορφία στα αξιοθέατα, ιστορικής, θρησκευτικής και καλλιτεχνικής αξίας.
Μία βουτιά στα κρυστάλλινα νερά του Αγίου Ισιδώρου, μία επίσκεψη σε έναν Ορθόδοξο ή Καθολικό ναό, αντικρίζοντας στο κέντρο της Μυτιλήνης το νεογοτθικού ρυθμού κωδωνοστάσιο του Αγίου Αθανασίου, πηγαίνοντας για μπάνιο στην παραλία Μελίντα με τους χαρακτηριστικούς της βράχους.
Όλα τα παραπάνω, φανερώνουν έναν τόπο που έχει ευλογηθεί με φυσική ομορφιά και έχει βιώσει πολλές ιστορικές συγκρούσεις και γεγονότα στην ιστορία του, τα οποία και αφομοίωσε αλλά και δεν επέτρεψε να αλλοιώσουν τα ξεχωριστά του χαρακτηριστικά.
Το γεγονός ότι συνορεύει με την Τουρκία, δημιουργεί μέσα στα χρόνια εντάσεις οι οποίες επηρεάζουν τη γενικότερη ευημερία που επικρατεί στο νησί.
Η Λέσβος ζυμώθηκε πολλές φορές με τον Τούρκικο πληθυσμό και η ίδια η ιστορία του ίδιου επηρέασε τη σύσταση και τη δημογραφική της κατάσταση. Η Επανάσταση των Νεότουρκων το 1908 δημιουργεί προβλήματα τα οποία μεγεθύνει η υποχρεωτική στράτευση των νέων απέναντι στο ενδεχόμενο πολέμου. Αυτό οδήγησε πολλούς νέους να μεταναστεύσουν στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την υποχρεωτική στράτευση σε περίπτωση που υπήρχε σοβαρή διένεξη με τη γειτονική χώρα.
Η Μικρασιατική Καταστροφή θα φέρει τις μεγαλύτερες δημογραφικές ανατροπές, αφού με επίσημα στατιστικά στοιχεία στη Λέσβο κατέφτασαν 47.000 πρόσφυγες με καταγωγή κυρίως από το Αϊβαλί, την Πέργαμο και τη Σμύρνη.
Μετά από πληθυσμιακές ανατροπές, ιστορικές συγκρούσεις και εσωτερικές συγκρούσες, η Μυτιλήνη θα βρεθεί σε μία περίοδο άνθησης με την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αιγαίου το 1985.
Σημαντικά ιστορικά μνημεία
Περπατώντας στους δρόμους της πρωτεύουσας Μυτιλήνη, διαπιστώνεις πως ο ιστορικός της πλούτος δεν έχει χρονική περίοδο; γίνεται κτήμα κάθε έτους, κάθε εποχής, κάθε αιώνα.
Το βυζαντικό κάστρο δεσπόζει στο ψηλότερο σημείο της πρωτεύουσας, ενώ στο Κιόσκι το βλέμμα σου αφήνεται να θαυμάσει παλιά νεοκλασικά κτήρια που γοητεύουν με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους.
Ως ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, κάποιος θα αντικρίσει ναούς κάθε θρησκεύματος. Θα προσέξει το Γενί Τζαμί, αλλά και το ναό του Αγίου Θεράποντος, τον ίσως ωραιότερο ορθόδοξο ναό του νησιού.
Με τον ψηλότερο τρούλο που φτάνει ως και 40 μέτρα ύψος.
Τι να πρωτογράψει κανείς; Για το Αρχαιολογικό μουσείο; για το Βυζαντινό-εκκλησιαστικό στο οποίο κάποιος μπορεί να δει από κοντά σπάνιες βυζαντινές εικόνες.
Στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη κάποιος έχει τη μοναδική ευκαιρία να δει από κοντά πίνακες των Baudin, Bores, Chagall, Giacometti, Gromaire, Layrence, Le Corbusier, Leger, Matisse, Miro, Picasso, καθώς και των Βακιρτζή Γιώργου, Θεόφιλου Χατζημιχάλη, Καλλιγιάννη Μανώλη, Κανέλλη Ορέστη, Μαρούδα Καλλιρρόης, Ρόρρη Γιώργου, Τσαρούχη Γιάννη, κα..
Στην Ερεσό, στην πατρίδα της ποιήτριας Σαπφούς, της γυναίκας που ταυτίστηκε με τον ομοφυλόφιλο έρωτα των γυναικών, το μέρος το οποίο επισκέπτονται Σαπφίδες κάθε χρόνο σε μία προσπάθεια ορατότητας, απελευθέρωσης και ιστορικής φανέρωσης.
Θα ακούς τις φωνές των μεγάλων προσωπικοτήτων που κατάγονται από αυτό το ευλογημένο μέρος. Ο Βενέζης, ο ο Στρατής Μυριβήλης, ο Αργύρης Εφταλιώτης (Κλεάνθης Μιχαηλίδης), ο Γεώργιος Ιακωβίδης, ο Θεόφιλος θα συντροφεύουν αόρατα τα βήματα του επισκέπτη.
Οι κάτοικοι της Λέσβου έχουν τα χούγια τους, τις πατροπαράδοτες συνήθειές τους που δεν τις αλλάζουν. Μαζι με το ούζο θα συντροφεύσουν την παρέα και με διάφορους μεζέδες. Χόρτα και ψάρια και παραδοσιακά Ελληνικά φαγητά κυριαρχούν στα ταβερνάκια τους.
Στο Πλωμάρι για το καλύτερο ούζο, το οποίο θα το πιεις με μία γουλιά, ξεροσφύρι.
Νησί με τεράστια ελαιοκαλλιέργεια, παράγοντας γύρω στους 15.000 τόνους λάδι κάθε χρόνο, η Λέσβος είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγικές δυνάμεις της χώρας.
Τιμώντας αυτό το αγνό, παρθένο ελαιόλαδο το οποίο συνοδεύει τα φαγητά και τα εδέσματα και αποτελεί βασικό συστατικό της Μεσογειακής διατροφής.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Λέσβος είναι ένα από τα ωραιότερα νησιά της Ελλάδας, άφθαρτος πλούτος φυσικού περιβάλλοντος, ιστορικών αναμνήσεων, θρησκευτικών παραδόσεων και παραδοσιακών γλωσσικών και πολιτιστικών στοιχείων που παραμένουν αναλλοίωτα.
Λέσβος ευλογημένη, πατρίδα της Σαπφούς, της μεγάλης μας ποιήτριας που υμνεί τον έρωτα..