Γράφει η Πολυξένη Ζαρκαδούλα
Ο Γεώργιος Θεοτοκάς είναι ένας θεάρεστος λογοτέχνης, οραματιστής δημοκράτης και πολλοί ακόμη χαρακτηρισμοί θα μπορούσαν να του αποδοθούν για το έργο και την προσωπικότητά του. Δοκιμιογράφος, πεζογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Αυτές είναι κάποιες από τις ιδιότητες που ανέπτυξε στην ιστορία της ζωής του καθώς επίσης τον απασχόλησαν και τα κοινά στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω.
Ο Γεώργιος Θεοτοκάς γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του απόφοιτος της νομικής ακολούθησε το ίδιο μονοπάτι και ο Γεώργιος βασιζόμενος όμως στις δικές του δυνάμεις διέσχισε τη δική του πορεία. Το 1922 με τη Μικρασιατική Καταστροφή ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα όπου τελείωσε τη Νομική Σχολή Αθηνών. Στη διάρκεια της φοίτησής του ήρθε σε επαφή με το σωματείο «Φοιτητική Συντροφιά» όπου έγραφε άρθρα και διετέλεσε Γενικός Γραμματέας. Για τη δράση του αυτή παραπέμφθηκε στο πειθαρχικό του Πανεπιστημίου. Αργότερα ταξίδεψε στο εξωτερικό όπου σπούδασε λογοτεχνία, φιλοσοφία και δίκαιο.
Τα πρώτα του βήματα στον χώρο της γραφής
Όταν επέστρεψε στην Αθήνα για να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου δεν ξέχασε την αγάπη του για τη γραφή και το 1929 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο: ένα ριζοσπαστικό δοκίμιο με τον τίτλο «Ελεύθερο Πνεύμα» και υπέγραψε με το ψευδώνυμο Ορέστης Διγενής. Αυτή ήταν η απαρχή μιας λαμπρής πορείας στον χώρο της γραφής. Το βιβλίο αυτό χαρακτηρίστηκε από τον φιλόλογο και ιστορικό της νεοελληνικής λογοτεχνίας Κ. Θ. Δημαρά ως «το μανιφέστο της γενιάς του ‘30». Περιείχε την ορμή, φρεσκάδα, τόλμη της νεότητάς του όπου όμως δεν ήταν απλά σημεία των καιρών αλλά αντιθέτως εδραιωμένες αντιλήψεις που τις υπερασπίστηκε ως το τέλος της ζωής του. Στη συνέχεια της ζωής του έγραψε και άλλα μυθιστορήματα. Το 1939 κατέκτησε το Βραβείο Πεζογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών με το μυθιστόρημά του «Το Δαιμόνιο». Πολλά τα έργα του που έχουν μπει σε βιβλιοθήκες και ακόμη και σήμερα προκαλούν το ερευνητικό ενδιαφέρον.
Φιλοπατρία και αγώνας
Το 1940 έγινε δεκτός στο Έμπεδο αφού προηγουμένως είχε κάνει προσπάθειες για να καταταγεί ξανά αλλά δεν είχαν αποδώσει. Τον Ιανουάριο του 1941 αποστρατεύθηκε. Οι εμπειρίες που αποκόμισε από αυτό το γεγονός και το αγωνιστικό του πνεύμα τον ώθησαν να γράψει «Το Τετράδιο Ημερολογίων». Αυτό το πόνημά του διακατέχεται από την αγάπη για την πατρίδα του, τα όνειρα και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον και τη λαχτάρα να προστατεύσει την κληρονομιά του.
Η πολιτική και πολιτιστική του δράση
Το 1945 έγινε Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου για έναν χρόνο και μετά ξανά το 1952 μέχρι το 1953. Παράλληλα ο Sigfrid Siwertz που ήταν μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας τον πρότεινε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το 1956 έβαλε υποψηφιότητα με τη Δημοκρατική Ένωση στη Χίο αλλά δεν κέρδισε την εκλογή του. Ωστόσο υποστήριξε αργότερα το Κόμμα των Φιλελεύθερων χωρίς να ξανακατέβει υποψήφιος υπερασπιζόμενος μόνο τα ιδανικά του και θέλοντας να δώσει σάρκα και οστά στα όνειρά του για την Ελλάδα. Διανοούμενοι της εποχής και μη τάσσονταν υπέρ του κομμουνισμού ή του φασισμού εκείνος ήταν ενάντια και στα δύο. Το 1964 εκλέχθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
Η προσωπική του ζωή
Το 1948 ο Γεώργιος Θεοτοκάς παντρεύτηκε τη βυζαντινολόγο Ναυσικά Στεργίου η οποία το 1959 πέθανε από την επάρατη νόσο. Αργότερα ερωτεύθηκε την ποιήτρια, Κοραλία Ανδρεάδη.
Το ταξίδι του στο αιώνιο φως
Δυστυχώς ο Γεώργιος Θεοτοκάς απεβίωσε στις 30 Οκτωβρίου 1966 από καρκίνο στο ήπαρ. Μπορεί να εγκατέλειψε τα επίγεια αλλά στη μνήμη όλων βασιλεύει μέσα από την τεράστια εργογραφία του.
Πηγές:
- Γεωργία Αλεξάνδρου, «Γεώργιος Θεοτοκάς: Ο συγγραφέας με το ελεύθερο πνεύμα»,31 Οκτωβρίου 2022,
https://www.maxmag.gr/afieromata/georgios-theotokas/
- Βαγγέλης Στεργιόπουλος, «Γιώργος Θεοτοκάς – Η λύτρωση από τον «επαρχιωτισμό» και την ανευθυνότητα», 30 Οκτωβρίου 2021,
- «Γεώργιος Θεοτοκάς»,
https://mnimesellinismou.com/logotexnia/theotokas
- Λεωνίδα Καλούσης, “Γεώργιος Θεοτοκάς: «Το έργο τέχνης είναι το πιο ατομικιστικό φαινόμενο»”, 30 Οκτωβρίου 2021,