Η Ελένη Καλαντζή συνομιλεί με τον Κωνσταντίνο Μανίκα, με αφορμή την κυκλοφορία της ποιητικής συλλογής της “Προτού μπει φως στο δωμάτιο”.

1. Κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή σας “Προτού μπει φως στο δωμάτιο” από τις εκδόσεις Πηγή. Πώς θα την περιγράφατε συνοπτικά;

Το «Προτού μπει φως στο δωμάτιο» είναι η πρώτη ολοκληρωμένη μου ποιητική συλλογή που ξεκίνησα να γράφω στα 19 και την τελείωσα στα 27 μου χρόνια. Πρόκειται για την αφήγηση μίας ιστορίας που έχει ήδη τελειώσει. Η πρωταγωνίστρια της ζωής αυτής έχοντας την διαύγεια του ίδιου του τέλους της, διηγείται την ιστορία της συνοψίζοντας την επαναληψιμότητα των πράξεων, των συναισθημάτων, των επιθυμιών, των αναμνήσεων και ολάκερης της ύπαρξής της που έχει παρέλθει. Είναι ένα πολύ προσωπικό βιβλίο, βαθιά αληθινό σαν σελίδες ημερολογίου, κομματιασμένο σε τρία στάδια/κεφάλαια: Τριβή, Έκρηξη, Λήθη.

2. Ποια είναι η θεματολογία της και ποια η βασική πηγή έμπνευσης; 

Μέσω της πεζογραφικής ποίησης, προσπαθώ να διηγηθώ το χρονικό μίας ζωής που διακατέχεται από στοιχεία κυκλικότητας: αρχίζω την ιστορία μου από το τέλος της για να φτάσω στην αρχή και ν’ αποπειραθώ να την καταλάβω καλύτερα ή να την αναβιώσω καθώς δεν θέλω να την αφήσω να γίνει έρμαιο της λήθης. Σε ότι αφορά την θεματολογία του βιβλίου, αποτυπώνει στιγμές της ζωής σαν φωτογραφίες, άλλοτε ηλιόλουστες κι άλλοτε σκοτεινές, με τον ίδιο τρόπο που βγάζεις ένα πλάνο με την κάμερά σου γιατί είδες κάτι γύρω σου που ήθελες να αποτυπωθεί στην μνήμη σου όπως το βίωνες εκείνη την στιγμή. Εν ολίγοις στο βιβλίο αυτό δόθηκε ζωή για να μπορέσω να ζήσω την δική μου πλάι σ’ όλες τις απώλειες που επιβίωσα και τα φαντάσματα που δεν έπαψα ν’αγαπάω κι ας με στοίχειωσαν.

3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης; 

Το μήνυμα που θέλω να αποκομίσει ο αναγνώστης είναι πως η ζωή και κάθε κομμάτι της ύπαρξής μας αποτελείται από αντιφάσεις οι οποίες μας ορίζουν και μας παγιδεύουν μέσα στον χρόνο και αν τις παρατηρήσουμε από μακριά, θα δούμε με διαύγεια το σκοτάδι και την ομορφιά τους. Έτσι παύουμε να είμαστε έρμαια του χρόνου και της θνησιμότητας των αναμνήσεών μας. Παύουμε να είμαστε πλέον παγιδευμένοι: πλέον χορεύουμε μέσα στον χρόνο, στο σύμπαν μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας, μνήμης και λησμονιάς όπου η τριβή, η έκρηξη και η λήθη αγκαλιάζουν τον γαλαξία και τ’ άστρα, κι εμείς παίρνουμε μέρος στον αέναο αυτό χορό με τον χρόνο, δίχως να μπορεί να μας σβήσει το σκοτάδι του για πάντα.

4. Τι είναι αυτό που κυρίως εμποδίζει το φως να μπει στις ζωές μας; Είναι εσωτερικό το σκοτάδι ή επιβάλλεται από τις συνθήκες; 

Το σκοτάδι πιστεύω πως βοηθάει το φως να μπει στην ζωή μας: είναι πολύ σημαντικό να το αποδεχτούμε και να το αφήσουμε να συνυπάρχει με το φως αντί να το φοβόμαστε και να προσπαθούμε να το «φωτίσουμε». Το σκοτάδι είναι φυσικά εσωτερικό αλλά και εξωτερικό και κατά την γνώμη μου εάν προσπαθήσουμε ν’ αντιληφθούμε το σκοτάδι που κρύβεται μέσα μας ώστε να το «συναντήσουμε» κάπου με σκοπό να το γνωρίσουμε σε βάθος, θα μπορέσουμε σταδιακά ν’ αντικρίσουμε και το εξωτερικό στον ίδιο βαθμό.

5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Θυμάμαι ότι ήμουνα στην πρώτη δημοτικού όταν διάβασα αυτά τα δύο βιβλία: «Ο Ασπροδόντης» του Τζακ Λόντον, «Ο φύλακας στη σίκαλη» του Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, κι αμέσως με το που τα έκλεισα, ξεκίνησα να γράφω με όνειρο να γράψω το δικό μου βιβλίο μία μέρα. Και απλά συνέχισα να διαβάζω και να χρησιμοποιώ την γραφή για οτιδήποτε ένιωθα την ανάγκη να εκφράσω από τότε μέχρι σήμερα.

6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας; 

Λογοτεχνία είναι η δημιουργία ενός έργου με καλλιτεχνική αξία έχοντας ως μέσο την γλώσσα για την αποτύπωση και την επικοινωνία του.

7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο; 

Πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στην εξωστρέφεια του ελληνικού λαού, η έννοια της διασκέδασής του επομένως συνεπάγεται παρέα με φίλους και όχι μ’ ένα βιβλίο.

8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Υπάρχει μία στροφή στο αναλογικό στην ψηφιακή εποχή που ζούμε: το φιλμ, το βινύλιο και το βιβλίο λόγω του χαρακτήρα και της οργανικότητάς τους, διατηρούν την αξία τους γιατί είναι απτή και θα συνεχίσει να υπάρχει σε βάθος χρόνου.

9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Αποχαιρετισμός στα όπλα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Η πτώση του Αλμπέρ Καμύ

Οι γέφυρες του Μάντισον του Ρόμπερτ Τζαίημς Ουώλλερ

The Last Night of the Earth Poems του Τσαρλς Μπουκόφσκι

Δωμάτια όπου οι άνθρωποι ουρλιάζουν και πληγώνουν ο ένας τον άλλο του Ρέιμοντ Κάρβερ

10.  Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη; 

Πιστεύω στην τυχαιότητα  θα έλεγα γιατί ζούμε σ’ένα χαοτικό κόσμο με πλήρη έλλειψη τάξης όπου τα πάντα είναι απρόβλεπτα, επομένως δεν μπορώ να τα ελέγξω ή να τα προκαθορίσω σε ατομικό επίπεδο. Επομένως η αποδοχή της τυχαιότητας που χαρακτηρίζει την ύπαρξή μου πιστεύω οδηγεί στην υπέρτατη ελευθερία/ευτυχία.