Η συγγραφέας Anna Musewald απαντά στις ερωτήσεις που της θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της μυθιστορήματος, “Τα πράσινα και κίτρινα πιόνια”.
1. Κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα σας “Τα πράσινα και κίτρινα πιόνια” από τις εκδόσεις Πηγή. Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;
Μου αρέσει να γράφω ιστορίες, όπου η πραγματικότητα και η φαντασία μπλέκονται σε επικίνδυνα παιχνίδια. Έτσι στα «πράσινα και κίτρινα πιόνια» τέσσερις ανυποψίαστοι νέοι, που ανήκουν στην σημερινή πραγματικότητα, για να σώσουν τον πέμπτο φίλο τους, θα αναγκαστούν να εισέλθουν σε ένα περιβάλλον πέρα από το στενό ορίζοντα της καθημερινότητάς τους. Θα δεχθούν να συμμετάσχουν σε ένα μυστηριώδες παιχνίδι, χωρίς να ξέρουν περί τίνος ακριβώς πρόκειται και θα έρθουν αντιμέτωποι με πολλές εκπλήξεις, επικίνδυνους αντιπάλους και σκοτεινούς εχθρούς. «Το Παιχνίδι της ζωής», όπως το ονομάζουν οι διοργανωτές των αγώνων, είναι ένα παιχνίδι, που έρχεται από τα βάθη των αιώνων. Είναι μυστηριώδες, αινιγματικό και προσπαθεί να αγγίξει το μεταφυσικό.
2. Σκιαγραφήστε μας τους κεντρικούς ήρωες. Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρα τους;
Ο Στέφαν, ο Αντρέας, η Κιμ, ο Χάρι και ο Τόμας πέντε νεαροί φίλοι από παιδιά, περπατούν πλάι πλάι στη ζωή, με τη φιλία σαν κόλλα να τους κρατάει ενωμένους, μέχρι την στιγμή που ο Στέφαν είχε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ο Ανδρέας είναι μερικούς μήνες μεγαλύτερος από τους υπόλοιπους, ο πιο ψηλός, ο πιο αθλητικός, ο πιο έξυπνος και αναμφίβολα ο πιο περιζήτητος ανάμεσα στις κοπέλες του σχολείου τους. Είναι ειλικρινής και ευθύς με όλους και ποτέ δεν κρύβεται πίσω από ψέματα και χαζές δικαιολογίες. Αν κάποιος ξέρει, τι πρέπει να κάνουν τώρα για να βοηθήσουν τον Στέφαν, αυτός είναι σίγουρα ο Ανδέας. Γιατί ο Χάρι, αναμφίβολα ο πιο πλούσιος της παρέας, δεν είναι από τους πιο δραστήριους τύπους. Κοντός και με κάποια παραπανίσια κιλά, μύτη γαμψή σαν γερακίσιο ράμφος και ένα καλοκάγαθο χαμόγελο καρφιτσωμένο πάντα στο πρόσωπό του. Οι τέχνες και τα αθλήματα δεν τον συγκινούν ιδιαίτερα, ούτε έχει κάποιο χόμπι. Ο Χάρι έχει παραδεχτεί πολλές φορές, ότι κλείνει προς την μετριότητα και πιστεύει ότι το παρουσιαστικό του δεν είναι αρεστό στον κόσμο, εκτός από τους φίλους του, τους οποίους ευγνωμονεί γι΄αυτό. Είναι ευχαριστημένος να παίρνει κάποιος άλλος τις δύσκολες αποφάσεις και είναι πάντα ο πρώτος που τις ακολουθεί. Ο Τόμας, ο μικρότερος αδελφός του Στέφαν είναι πάντα χαρούμενος να βρίσκεται ανάμεσα στους φίλους του και λατρεύει τον μεγάλο του αδελφό. Η Κιμ είναι αξιαγάπητη. Είναι όμορφη, αδύνατη, με πλούσια ξανθά μακριά μαλλιά. Ντύνεται όπως όλα τα κορίτσια της ηλικίας της, αλλά έχει μια αρχοντική φινέτσα στους τρόπους και τη συμπεριφορά της, που δύσκολα συναντάς στις άλλες κοπέλες. Όλοι στην παρέα έχουν από καιρό αντιληφθεί την ιδιαίτερη συμπάθεια, που τρέφει για το Στέφαν. Κανείς τους δεν ενοχλήθηκε, όταν κατάλαβαν ότι και ο Στέφαν ανταποκρίνεται στα τρυφερά αισθηματά της. Πολλές φορές είχαν παρατηρήσει την ιδιαίτερη ένταση που υπόβοσκε στην ατμόσφαιρα, όταν συνομιλούσαν οι δυό τους.
Θα μου επιτρέψετε να μην πω κάτι για τον Στέφαν. Ο αναγνώστης που θα διαβάσει την ιστορία, θα καταλάβει γιατί δεν μπορώ να τον σκιαγραφήσω τώρα.
Τέλος υπάρχει και η Υακίνθη, μία από τους «ψυχαγωγούς» του παιχνιδιού. Είναι η οδηγός της ομάδας των πράσινων πιονιών. Η Υακίνθη έχει διαπράξει ένα ολέθριο λάθος και συντετριμμένη από τις τύψεις, προσπαθεί με κάθε τρόπο να επανορθώσει.
3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
Πρώτα απ΄όλα, ελπίζω, ο αναγνώστης να διασκεδάσει διαβάζοντας την ιστορία και να νιώσει σαν να αγωνίζεται κι αυτός μαζί με τα μέλη των δύο ομάδων στα διάφορα αγωνίσματα και τις παγίδες τις πίστας του «Παιχνιδιού της Ζωής». Και αφού τελειώσει με την ανάγνωση, ίσως να αναρωτηθεί και να απαντήσει ο ίδιος στον εαυτό του, αν εκείνος θα είχε τη δύναμη και το κουράγιο να περάσει στην απέναντι όχθη του ποταμού.
4. Πόση έρευνα υπήρξε γύρω από τους μύθους της Κνωσσού και πώς τους συνδυάσατε με τη σύγχρονη μυθοπλασία;
Η ιστορία του παιχνιδιού της Ζωής γεννήθηκε στο μυαλό μου, την πρώτη φορά που είδα «Το Ζατρίκιο της Κνωσσού», ένα παιχνίδι που έπαιζαν οι βασιλείς στο Μινωικό παλάτι πριν από τρισήμιση χιλιάδες χρόνια. Το Ζατρίκιο είναι ένα από τα αρχαιότερα παιχνίδια στον κόσμο με πεσσούς. Ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Άρθουρ Έβανς το 1897 στα ερείπια της Κνωσού και χρονολογείται από το 1600 π.Χ. Η βάση του, μία πλάκα απο ελεφαντόδοτο, σε πολλά σημεία είναι καλυμμένη με κρύσταλλο και επικαλύψεις από χρυσά και ασημένια φύλλα. Ο χαραγμένος ποταμός στο κέντρο μού έδωσε το πεδίο για μια ιστορία όπου θα δοκιμαζόταν η αληθινή φιλία με βαθιές ρίζες και η γενναιότητα, όχι πολύ συχνή σήμερα, μιας και οι περισσότεροι κάνουμε τους γενναίους μόνο από μακριά. Άφησα, λοιπόν, τον εαυτό μου να φανταστεί πώς θα κινούνταν τέσσερις σημερινοί νέοι, που είναι φίλοι από παιδιά, σε ένα πανάρχαιο παιχνίδι που παιζόταν από τα βάθη των αιώνων για να σώσουν τον πέμπτο της παρέας τους.
5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Η ανάγκη να ειπωθεί μια ιστορία. Όλοι έχουν μια ιστορία να πουν, αλλά δεν την καταγράφουν. Εγώ ξεκίνησα να γράφω, γατί ήθελα να ήθελα να πω ιστορίες με το δικό μου τρόπο.
6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
Η λογοτεχνία μπορεί να θεωρηθεί σαν μια συνολική συλλογή γραπτών έργων που αντανακλούν την ανθρώπινη σκέψη, το συναίσθημα και τη δημιουργικότητα. Έχει επίσης πολιτιστική και κοινωνική σημασία, αφού διατηρεί και μεταδίδει τις αξίες, τους κανόνες και τις κοσμοθεωρίες μιας εποχής ή ακόμα και μιας ολόκληρης κοινωνίας. Μπορεί να δημιουργήσει ταυτότητα, να καταγράψει τις κοινωνικές εξελίξεις και να θέσει αισθητικά πρότυπα μέσω της γλώσσας της. Πάνω απ’ όλα, η λογοτεχνία χρησιμοποιώντας όλη τη γνωστική της ικανότητα, διαμορφώνει κείμενα, μεταδίδει γνώση ή εμπειρία, επιμένει στην αλήθεια, διώχνει το ψέμα και τη δεισιδαιμονία, να αγωνίζεται για μια ζωή και μια συνύπαρξη που να ευνοεί την ανθρώπινη ευημερία.
7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;
Θα πρέπει να πω, ότι σύμφωνα με τη μελέτη JIM του 2023, και στην Ευρώπη και ειδικότερα στη Γερμανία όπου ζω αρκετά χρόνια, ο αριθμός των αναγνωστών έχει μειωθεί αρκετά τα τελευταία 10 χρόνια. Όσον αφορά τους Έλληνες, πιστεύω, ότι τα αίτια θα μπορούσαν να βρίσκονται στην εκπαίδευση, την οικονομία, ακόμα και στις πολιτιστικές παραδόσεις. Αν η λογοτεχνία δεν προωθείται αρκετά στο σχολείο, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τις αναγνωστικές συνήθειες των νέων και η σημασία της λογοτεχνίας θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με άλλα μέσα (π.χ. τηλεόραση, διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Επίσης, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ίσως έχει οδηγήσει στο να θεωρούνται τα βιβλία αγαθό πολυτελείας και οι βιβλιοθήκες ή τα βιβλιοπωλεία να γίνουν λιγότερο προσιτά. Τέλος, πιστεύω ότι η παράδοση που υπήρχε από παλαιά στην Ελλάδα, να διηγούνται οι άνθρωποι ιστορίες από στόμα σε στόμα, θα μπορούσε να αντικαταστήσει την ανάγνωση.
8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Είναι αλήθεια ότι η ψηφιακή εποχή στην οποία ζούμε σήμερα, έχει καταστήσει την τεχνολογία αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας ζωής, συμπεριλαμβανομένης και της λογοτεχνίας. Το βιβλίο έχει εξελιχθεί στην ψηφιακή εποχή, αλλά δεν έχει χάσει τίποτα από τη σημασία του. Σήμερα, υπάρχει σε διάφορες μορφές – σαν έντυπο έργο, ηλεκτρονικό βιβλίο ή ηχητικό βιβλίο-. Όσο όμως η ψηφιοποίηση διευκολύνει την πρόσβαση του αναγνώστη, το βιβλίο παραμένει βασικό μέσο για τη γνώση, τη δημιουργικότητα και την πολιτιστική ταυτότητα. Πιστεύω ότι, ακόμα κι αν αλλάξει ο τρόπος που φτάνει το βιβλίο στον αναγνώστη, η αξία των βιβλίων θα παραμείνει αναντικατάστατη.
9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Αν ήμουν σε καραντίνα για ένα μήνα και μπορούσα να πάρω μαζί μου μόνο πέντε βιβλία, θα επέλεγα έργα που είναι βαθιά και ποικίλα – βιβλία που σε κάνουν να σκέφτεσαι, να διασκεδάζεις και ίσως ακόμη και να ξεχνάς την ώρα. Αυτή είναι η επιλογή μου: «Πόλεμος και Ειρήνη» του Λέων Τολστόι, «Θεία Κωμωδία» του Δάντης Αλιγκιέρι, «Ο ξένος» του Αλμπέρ Καμύ, «100 χρόνια μοναξιάς» του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και «Το μαγικό βουνό» του Τόμας Μαν.
10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;
Πιστεύω ότι όλα στην ζωή μας συμβαίνουν για κάποιο λόγο και αργά ή γρήγορα θα βγάλουν νόημα. Η στάση και οι επιλογές μας στις εκάστοτε περιστάσεις καθορίζουν το πώς αντιλαμβανόμαστε τη μοίρα και την τύχη καθε φορά.
