/Βιβλιοκριτική: Ξεθωριασμένες αναμνήσεις (Φοίβος Μαρκαντώνης)

Βιβλιοκριτική: Ξεθωριασμένες αναμνήσεις (Φοίβος Μαρκαντώνης)

Γράφει η Ξένια Ζαρκαδούλα

Ο Φοίβος Μαρκαντώνης γοητευμένος από την ανθρώπινη φύση κάνει μια κατάθεση ψυχής στο έργο του με τίτλο «Ξεθωριασμένες αναμνήσεις» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάνοια το οποίο και αποτελεί ένα απόσταγμα δικών του εμπειριών αλλά και δικών του ανθρώπων. Ασχολείται εκτενώς με τον σύγχρονο άνθρωπο και τα προβλήματά του διεισδύοντας στα ενδόμυχα του ψυχισμού του περιγράφοντας και αναλύοντάς τα. Μέσα από την ευαισθησία, καλλιτεχνική και ψυχική που τον διακρίνει, η κάθε ιστορία που διηγείται έχει σε κάτι να νουθετήσει αλλά και κάτι να εμφυσήσει.

Η ενσυναίσθηση από την οποία διακατέχεται είναι εμφανής και βάζει τον αναγνώστη, όχι στη θέση του κριτή, που πολλές φορές οδηγούμαστε εμείς οι άνθρωποι, αλλά στη θέση του ανθρώπου που αφουγκράζεται ανάγοντας και δίνοντάς του μια θεϊκή ιδιότητα.

Ο θεμελιωτής της προσωποκεντρικής συμβουλευτικής, Καρλ Ρότζερς, είχε δώσει έναν πολύ ωραίο ορισμό της σύμφωνα με τον οποίο η ενσυναίσθηση είναι η δεξιότητα και η ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου σαν να είμαστε εκείνος διατηρώντας πάντα τον πυρήνα μας ατόφιο. Ο αναγνώστης διαβάζοντας και κατανοώντας την πένα του Φοίβου Μαρκαντώνη μπαίνει σε μια διαδικασία ωρίμασης και σοφίας καθώς αφενός βλέπει τις συνειδήσεις και τις ψυχικές διεργασίες των ηρώων και αφετέρου κατανοεί την πολυπλοκότητα των καταστάσεων και τη σφαιρικότητα των συνθηκών. Ο Φοίβος Μαρκαντώνης δεν γράφει απλά τους ήρωές του, τους αγκαλιάζει δημιουργικά, τους κατανοεί και σέβεται τις συνθήκες ζωής τους. Αυτό που προσπαθεί μέσα από την τέχνη του είναι όχι να καθαγιάσει τα κακώς κείμενα και να δώσει συγχωροχάρτια αλλά να μας κάνει να δούμε και την «άλλη πλευρά τους» και όπως λέει η ρήση «να μπούμε στα παπούτσια του άλλου». Αυτό το οποίο διαφαίνεται στον τρόπο γραφής του συγγραφέα είναι πως στη ζωή δεν είναι όλα άσπρο – μαύρο και αυτό δεν είναι για τον ίδιο μια απλή ρήση αλλά η δική του οπτική ματιά που μέσα από αυτήν κάνει και εμάς κοινωνούς οδηγώντας μας στην ψυχική ανάταση.

Ως καλός ακροατής ξέρει να κρατά την ουσία των ιστοριών και με την καλλιτεχνική φαντασία και τη λογοτεχνική πένα του τις αναμειγνύει για να μας παρουσιάσει σήμερα εδώ ένα συνονθύλευμα προσωπικών ιστοριών που εφορμούνται από τις ανάγκες και τους προβληματισμούς του ανθρώπου φτάνοντας στις ανησυχίες και τις απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής.

Τα κείμενά του είναι η δική του δήλωση στα κακώς κείμενα της ζωής, το δικό του «κατηγορώ» αλλά και «συγχωρώ» στον άνθρωπο,

η δική του έγνοια για την κοινωνία που χτυπά τον άνθρωπο και τείνει να ξεχάσει πως η ίδια η κοινωνία είναι ο άνθρωπος, πως χωρίς αυτόν κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει μα ο ίδιος με τη λεπτότητα του χαρακτήρα του, τη ζεστή ιδιοσυγκρασία του και τον τρόπο που έχει ανδρωθεί και γαλουχηθεί παραβλέπει χωρίς να ξεχνά και εν τέλει δείχνει τη συμπόνια του στον συνάνθρωπο.

11 μικρές και μεγάλες ιστορίες ανθρώπων της διπλανής πόρτας που θα μπορούσε να ήταν ο γείτονας, ο φίλος, ο συγγενής, εμείς κατακλύζουν τις σκέψεις και τα αισθήματα του Φοίβου Μαρκαντώνη, και τις ακουμπά στο χαρτί, τις αφήνει να κυλήσουν αβίαστα μέσα από το μελάνι της καρδιάς του για να τις εναποθέσει σε όλους εμάς και να μας κάνει μάρτυρες των ενδόμυχων μικρών του μυστικών. Αυτό το βιβλίο είναι ο Φοίβος Μαρκαντώνης, ο εκπαιδευτικός, ο καλλιτέχνης, ο συγγραφέας, μα πάνω απ’ όλα ο άνδρας και ο άνθρωπος. Μέσα από τις σελίδες του έργου «Ξεθωριασμένες αναμνήσεις» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάνοια θα τον ακολουθήσουμε στα μονοπάτια του έρωτα, θα ανοίξουμε τις πύλες της ψυχής του και θα βαδίσουμε στα στενά του μυαλού του για να αντικρίσουμε την κοινωνία που ζούμε με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Έρωτες, χωρισμοί, θάνατοι, κακοποίηση και βία, ναρκωτικά και αλκοόλ, διαφορετικότητα (σεξουαλική, κοινωνική) και ρατσισμός, προσφυγιά και πόλεμος είναι μόνο κάποια από τα θέματα που θίγονται, είναι μόνο κάποια από τα σύγχρονα (και διαχρονικά θα έλεγα) προβλήματα στα οποία άλλοτε έκλεινε τα μάτια η κοινωνία μα όχι πια, και μας τα καταδεικνύει το συγκεκριμένο βιβλίο. Ο Φοίβος Μαρκαντώνης, ως γνήσιος λογοτέχνης, και δη ονειροπόλος και ευαίσθητος, μέσα από αυτό το βιβλίο και μαρτυρώντας όσα φοβούνται οι άλλοι να δουν δεν επιδιώκει να ψέξει κανέναν αλλά να μας δείξει πώς θα μπορούσε να ήταν η κοινωνία που ζούμε στην καλύτερη εκδοχή της. Ως ένας νέος άνθρωπος, χωρίς εμπάθεια και κακία, ανιδιοτελώς και από αισθήματα τρυφερότητας και στοργής από τα οποία διακατέχεται, τολμά να κλείνει τα μάτια και να ονειρεύεται έναν κόσμο καλύτερο. Αν ανοίξουμε το μυαλό κι αν διαβάσουμε αυτό το βιβλίο με τα μάτια της καρδιάς θα μαγευτούμε πίσω από το κρυμμένο μα και συνάμα φανερό νόημα που υποβόσκει αλλά και φανερώνεται συγχρόνως.

11 σύγχρονες ιστορίες άλλοτε ζητούν δικαίωση και άλλοτε λύτρωση.

Μέσα από το χαρτί αποκρυσταλλώνεται ο ψυχικός κόσμος τόσο του δημιουργού όσο και των ανθρώπων που αποτελούν μέρος αυτών των κειμένων στην πραγματική ζωή. Ο Φοίβος Μαρκαντώνης γνωρίζοντας καλά από θέατρο και ως ένας άνθρωπος που υπηρετεί τον χώρο της διδασκαλίας ξέρει να προσεγγίζει και να αγγίζει τον καθένα μας ξεχωριστά βρίσκοντας εκείνο το μικρό κενό που θα του δώσει την ευκαιρία να μας ακουμπήσει τις χορδές εκείνες που θα κινήσουν τα νήματα της ψυχής. Η γραφίδα του μέσα από τη θεατρική σκοπιά (εξάλλου οι σπουδές του και η αγάπη του είναι και το θέατρο εκτός από τη διδασκαλία) διαφαίνεται μέσα από τον αριστοτεχνικό τρόπο γραφής, τη δράση και την πλοκή των ιστοριών, τη γρήγορη κινηματογραφική εναλλαγή των σκηνών και την ποιητική περιγραφή εικόνων. Κάποιες φορές οδηγείται από την καρδιά και κάποιες άλλες από τη φαντασία όπως και να έχει κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών, ακονίζει τον νου μέσα από τις πράξεις και τα λόγια των ηρώων, και μέσα από τη χρήση εικόνων και μεταφορών μεταφέρει τον αναγνώστη χωρίς να τον κουράζει.