Γράφει ο Νίκος Ναούμης, πολιτικός επιστήμονας – συγγραφέας

Η σημερινή πρώτη μέρα στα σχολεία είναι πάντα ένα σύμβολο ανανέωσης. Κι όμως, πίσω από τα χαμόγελα, τις τσάντες και τις φωτογραφίες, κρύβεται ένα ερώτημα που ολοένα και μεγαλώνει. Πώς σχετίζονται τα παιδιά με το σχολείο σήμερα και τι ρόλο παίζουν οι κοινωνικές αλλαγές σε αυτή τη σχέση.

Η νέα γενιά μεγαλώνει μέσα σε έναν καταιγισμό εικόνων και πληροφοριών.

Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν γίνει η καθημερινή τους αφετηρία για επικοινωνία, ψυχαγωγία αλλά και αυτοπροσδιορισμό. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το σχολείο συχνά μοιάζει να υστερεί. Η διδασκαλία, παρότι πολύτιμη, δείχνει σε πολλούς μαθητές ξεπερασμένη, μακριά από τη γλώσσα και τον ρυθμό της εποχής. Η προσοχή τους εύκολα διασπάται, η γνώση τους φαντάζει κατακερματισμένη.

Παράλληλα, η δική μας γενιά –οι άνθρωποι που κοιτούν με ανησυχία τη νέα– δείχνει συχνά αμήχανη. Μεγαλώσαμε σε άλλες συνθήκες, με το βιβλίο ως βασικό εργαλείο και το σχολείο ως αυτονόητη πυξίδα για το μέλλον. Τώρα παρατηρούμε μια στροφή: τα παιδιά δεν απορρίπτουν τη μάθηση, αλλά αναζητούν άλλες μορφές, πιο ζωντανές, πιο συνδεδεμένες με την πραγματικότητα. Κι εμείς καλούμαστε να τα δούμε χωρίς τα φίλτρα των δικών μας εμπειριών.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τι μαθαίνουν, αλλά πώς.

Πόσο ελεύθερα εκφράζονται, πώς χτίζουν την αυτοπεποίθησή τους, πώς θα μάθουν να στέκονται σε έναν κόσμο που απαιτεί να είναι παντού παρόντα και ταυτόχρονα τα αφήνει συχνά μόνα. Το σχολείο οφείλει να γίνει ξανά τόπος που εμπνέει, όχι απλώς χώρος υποχρεώσεων.

Η σημερινή κοινωνία δεν χρειάζεται μόνο καλούς μαθητές. Χρειάζεται πολίτες με κρίση, ευαισθησία και αντοχή. Αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο μάθημα. Και δεν θα το κρίνουν μόνο οι βαθμοί, αλλά η στάση όλων μας απέναντι στη νέα γενιά.