Γράφει ο Ελισσαίος Βγενόπουλος
Το Καλό είναι πιο δύσκολο από το Κακό. Το καλό θέλει υπομονή, μεθοδικότητα, κατανόηση και ενσυναίσθηση. Το κακό με μιας μπορεί να τα κάνει όλα ρημαδιό. Η οικοδόμηση είναι ασύλληπτα πιο δύσκολη από την καταστροφή. Μετά από τόσους φρικτούς πολέμους το χοντροκέφαλο ανθρώπινο γένος, θα έπρεπε να γνωρίζει ότι ένας πόλεμος, ακόμα και ο πιο θριαμβευτικός, είναι εθνική, περιβαλλοντική και πανανθρώπινη συμφορά.
Η ιστορία του «Οπενχάιμερ» εκτυλίσσεται στις αρχές της δεκαετίας του 1940, όταν η απειλή του φασισμού προβάλλει μεγάλη και ο αγώνας για την ανάπτυξη του απόλυτου όπλου γίνεται ζήτημα ζωής και θανάτου για τις συμμαχικές δυνάμεις.
Στρατολογούμενος από την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για το Σχέδιο Μανχάταν, ο Οπενχάιμερ ξεκινά ένα ταξίδι που τον οδηγεί στο απομακρυσμένο Εργαστήριο Λος Άλαμος στο Νέο Μεξικό, όπου συγκεντρώνεται μια επίλεκτη ομάδα επιστημόνων για να ξεκλειδώσει τα μυστικά της ατομικής ενέργειας.
Εν μέσω του χάους και της καταστροφής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν με το «Οπενχάιμερ» μας αφηγείται τη ζωή του φυσικού J. Robert Oppenheimer, τον οποίο υποδύεται ο Κίλιαν Μέρφι. Η ταινία εμβαθύνει στην ηθικά και δεοντολογικά περίπλοκη διαδρομή του ανθρώπου που συχνά χαρακτηρίζεται ως ο “πατέρας της ατομικής βόμβας”. Καθώς ο κόσμος αντιμετώπιζε μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια σύγκρουση, η διάνοια και η ιδιοφυΐα του Οπενχάιμερ θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας.
Καθώς το βάρος της προσπάθειας του τον καταβάλλει, ο Οπενχάιμερ παλεύει με τη συνείδησή του.
Παλεύει με την τεράστια δύναμη που αυτός και η ομάδα του πρόκειται να απελευθερώσουν στον κόσμο. Στοιχειωμένος από τις πιθανές καταστροφικές συνέπειες της ατομικής βόμβας, ο Οπενχάιμερ παλεύει να ισορροπήσει την αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στη χώρα του, με τις ηθικές συνέπειες της δημιουργίας ενός τέτοιου όπλου μαζικής καταστροφής.
Η ταινία εμβαθύνει στην προσωπική ζωή του Οπενχάιμερ, στις σχέσεις του με τη σύζυγό του Κίτι (Εμιλι Μπλαντ) και τους στενούς του συνεργάτες, Αυτές οι αλληλεπιδράσεις εξανθρωπίζουν τον λαμπρό φυσικό και αναδεικνύουν τη συναισθηματική επιβάρυνση που του προκαλεί το έργο, παλεύοντας με το βάρος της ευθύνης. Καθώς το Σχέδιο Μανχάταν πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, ο Οπενχάιμερ διχάζεται ανάμεσα στην επιθυμία να τερματιστεί γρήγορα ο πόλεμος και στη γνώση ότι η δημιουργία τους θα μπορούσε να αλλάξει αμετάκλητα τον ρου της ιστορίας. Η εσωτερική του σύγκρουση κορυφώνεται όταν οι ατομικές βόμβες δοκιμάζονται με επιτυχία και στη συνέχεια ρίχνονται στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, οδηγώντας στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Μετά το Άουσβιτς ξέρουμε για τι είναι ικανός ο άνθρωπος. Μετά τη Χιροσίμα ξέρουμε τι διακυβεύεται». Έγραφε ο Αυστριακός νευρολόγος Βίκτωρ Φρανκλ.
Τα επακόλουθα των βομβαρδισμών αφήνουν στον Οπενχάιμερ ένα βαθύ αίσθημα ενοχής και τύψεων, καθώς παλεύει με τις συνέπειες του έργου του.
Η ταινία ολοκληρώνεται με μια οδυνηρή εξερεύνηση της μεταπολεμικής ζωής του Οπενχάιμερ, όπου γίνεται ειλικρινής υποστηρικτής του διεθνούς ελέγχου των ατομικών όπλων και αγωνίζεται να βρει τη λύτρωση σε έναν κόσμο που άλλαξε για πάντα από τις πράξεις του.
Το “Οπενχάιμερ” είναι μια συναρπαστική και προκλητική ιστορία που εξανθρωπίζει μια από τις πιο αινιγματικές φιγούρες της ιστορίας. Συνδέει τις πολυπλοκότητες της επιστήμης, της ηθικής και του ανθρώπινου πνεύματος, υπενθυμίζοντας στο κοινό τον διαρκή αντίκτυπο των επιλογών μας και τη δύναμη της λύτρωσης σε περιόδους απέραντου σκοταδιού. Εκτός από τον Μέρφι, στο «Oppenheimer» συμμετέχουν και οι: Εμιλι Μπλαντ (Κίτι Οπενχάιμερ), Μάτ Ντέιμον (υποστράτηγος Λέσλι Ρίτσαρντ Γκρόουβς Τζ.), Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ως Λιούις Στράους, Τζακ Κουέιντ ως Ρίτσαρντ Φέινμαν, Γκάρι Ολντμαν ως Πρόεδρος Χάρι Σ. Τρούμαν.
Ο Νόλαν δήλωσε σε κάποια συνέντευξη: «Είναι μια έντονη εμπειρία, επειδή έχουμε μια έντονη ιστορία. Πρόσφατα, έδειξα την ταινία σε έναν κινηματογραφιστή ο οποίος τη χαρακτήρισε ως φιλμ τρόμου. Δεν διαφωνώ» και συνέχισε «Η ιστορία του Οπενχάιμερ είναι γεμάτη από απίθανα ηθικά διλήμματα, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Μόνο δύσκολα ερωτήματα και αυτό είναι που κάνει την ιστορία τόσο συναρπαστική».
Το “Οπενχάιμερ” του Κρίστοφερ Νόλαν είναι ένα φιλόδοξο βιογραφικό θρίλερ που διεισδύει βαθιά στη ζωή μιας από τις πιο αινιγματικές προσωπικότητες της ιστορίας, του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ.
Η ταινία αντλεί την έμπνευσή της από την πολυβραβευμένη βιογραφία “American Prometheus” των Kai Bird και Martin J. Sherwin και αναδεικνύει το εξαιρετικό ταλέντο του Νόλαν να συνδυάζει την ιστορική ακρίβεια με τη συναρπαστική αφήγηση. Με εξαιρετικές ερμηνείες, την γνωστή κινηματογράφηση του δημιουργού της και μια συναρπαστική αφήγηση, το «Οπενχάιμερ» μας ταξιδεύει στον πολύπλοκο και ηθικά φορτισμένο κόσμο της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, κατά τη διάρκεια του Σχέδιο Μανχάταν. Ο χαρακτήρας παρουσιάζεται με αποχρώσεις, απεικονίζοντας τις εσωτερικές του συγκρούσεις, την ευφυΐα και τους προσωπικούς του δαίμονες. Ο Αμερικανός πυρηνικός φυσικός έγραφε για να εκφράσει τις τύψεις του για την ατομική βόμβα «Έχω γίνει ο θάνατος, ο καταστροφέας των κόσμων».
Πάντως ο ρυθμός έχει κάποια θέματα γιατί περιστασιακά μοιάζει υποτονικός, ειδικά κατά τη διάρκεια των βαρύτατων στιγμών της ταινίας. Επιπλέον, ενώ η ταινία προσπαθεί να εμβαθύνει στην προσωπική ζωή του Οπενχάιμερ, ενίοτε δεν καταφέρνει να εξερευνήσει πλήρως την πολυπλοκότητα των σχέσεων και των κινήτρων του, αφήνοντας ορισμένους χαρακτήρες ημιτελείς και υποανάπτυκτους.
Η προσοχή του Νόλαν στη λεπτομέρεια για την αποτύπωση των ιστορικών γεγονότων και της επιστημονικής πολυπλοκότητας του Προγράμματος Μανχάταν είναι καθοριστική, παρέχοντας μια καλά τεκμηριωμένη και αυθεντική περιγραφή της περιόδου.
Εν κατακλείδι, το «Οπενχάιμερ» είναι ένα επικό βιογραφικό θρίλερ που αναδεικνύει τη γνωστή σκηνοθετική δεινότητα του Κρίστοφερ Νόλαν.
Με μια πειστική πρωταγωνιστική ερμηνεία από τον Κίλιαν Μέρφι και ένα πολύ ενδιαφέρον οπτικό υλικό, η ταινία καταφέρνει να ζωντανέψει μια σημαντική ιστορική προσωπικότητα και την εποχή που έζησε.
Η δημιουργία συνήθως είναι αποτέλεσμα μιας αργής, βασανιστικά επίμοχθης και επίπονης προσπάθειας και αγώνα, η οποία χρειάζεται χρόνο και προσήλωση, ενώ η καταστροφή μπορεί πανεύκολα να αποτελεί το αποτέλεσμα μιας μόνο τυχαίας, απρόσεκτης και στιγμιαίας ενέργειας, η οποία δύναται να οδηγήσει σε λιμούς, σεισμούς και καταποντισμούς ασύλληπτης δυστυχίας.