Γράφει η Ελένη Παπουτσή, Εκπαιδευτικός – Πολιτισμολόγος Ευρωπαϊκού Πολιτισμού
Η Τέχνη και οι καλλιτέχνες
Στην πραγματικότητα η Τέχνη δεν υπάρχει. Υπάρχουν μόνον οι καλλιτέχνες. Κάποτε ήταν οι άνθρωποι που πήραν χρωματιστό χώμα στα χέρια τους και σχεδίασαν πρόχειρα στον τοίχο της σπηλιάς τους ένα βουβάλι.
Σήμερα μερικοί αγοράζουν χρώματα και σχεδιάζουν αφίσες για τους τοίχους. Δεν έκαναν και δεν κάνουν μόνο αυτά, αλλά και ένα σωρό άλλα πράγματα. Δεν βλάπτουν να ονομάζουμε όλες αυτές τις δραστηριότητες τέχνη, όσο θυμόμαστε ότι η λέξη σημαίνει πολύ διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς καιρούς και τόπους και όσο συμφωνούμε πως Τέχνη με κεφαλαίο Τ δεν υπάρχει.
Γιατί η Τέχνη με κεφαλαίο Τ κατάντησε σκιάχτρο και φετιχισμός.
Κινδυνεύεις να εξουθενώσεις έναν καλλιτέχνη λέγοντάς του πως εκείνο που μόλις έφτιαξε δεν είναι Τέχνη παρόλο που είναι καλό. Και αν δηλώσουμε σε οποιονδήποτε πως εκείνο που του αρέσει δεν είναι Τέχνη θα μείνει άναυδος. Δε νομίζω πως οι λόγοι για τους οποίους μας αρέσει ένα άγαλμα ή ένας πίνακας , είναι άλλοτε σωστοί και άλλοτε όχι.
Μπορεί να σου αρέσει η απεικόνιση ενός τοπίου, επειδή σου θυμίζει τον τόπο σου ή μια προσωπογραφία, επειδή σου θυμίζει κάποιον φίλο. Δεν έχει σημασία . Μπροστά σ’ έναν πίνακα, όλοι θυμόμαστε χίλια δυο πράγματα που επηρεάζουν τις προτιμήσεις μας ή τις αντιπάθειές μας. Δεν πρέπει καθόλου ν ανησυχούμε που οι αναμνήσεις μας, βοηθούν ν’ απολαύσουμε ό,τι βλέπουμε.
Ένα απόσπασμα από το ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ (Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Αθήνα 2001) και βάσει αυτού προβληματιζόμαστε:
Το βουβάλι που ζωγράφιζαν με ο,τι διέθεταν στα σπήλαια οι πρωτόγονοι, ήταν για να το βλέπουν, ν’ αυθυποβάλλονται ότι μπορούν να το θηρεύσουν και τελικά να το προσελκύσουν ως θήραμα για τροφή, ενδυμασία κ.α. Επιτελούσε αυτό το είδος τέχνης ένα σοβαρό σκοπό για την επιβίωσή τους.
Μπορεί να είναι η τέχνη κάτι υποκειμενικό όπως αναφέρει το απόσπασμα, ως προς τα συναισθήματα που ξυπνά στο κάθε άτομο, ως τελικό αποτέλεσμα όμως έχει ν’ ανυψώνει τον άνθρωπο, να τον εξαγνίζει, να δημιουργείται μια κάθαρση και μια επίγνωση μέσα του, μέσω αυτής της απλής ατραπού.
Οι σπασμένες κακόγουστες καρέκλες που τις κοιτούν μερικά περιώνυμα άτομα γεμάτα έκσταση για να μας υποβάλλουν ότι πρόκειται για κάτι σημαντικό, τι σκοπό επιτελούν; Ποια συναισθήματα ξυπνούν; Πόση ανύψωση, εξανθρωπισμό και τέρψη μας προσφέρουν; Ποια είναι η αναβάθμιση που κάνουν στους νόες;
Η απάντηση είναι ότι έχουν στερέψει από ιδέες ανυψωτικές και θέλουν κάτι να διαφημίσουν” όσοι κοιτούσαν σαν μαγεμένος. Αυτή η υποτίμηση όμως προς τον κόσμο δεν βγαίνει σε καλό. Ας μάθουν τον κόσμο να δημιουργεί νέες μορφές τέχνης που εξαγνίζουν.