Η συγγραφέας Μαρία Παπαδάκη απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που της θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου της μυθιστορήματος “Χίλιες ζωές σε μια”.

1. Κυκλοφόρησε το νέο σας μυθιστόρημα “Χίλιες ζωές σε μια” από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη. Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά και γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο τίτλο; 

Είναι ένα μυθιστόρημα κοινωνικό με ιστορικά στοιχεία στο φόντο του, αφού διαδραματίζεται σε εποχές που η Ελλάδα περνούσε από δικτατορία, κατοχή, εμφύλιο, ξανά δικτατορία και δύσκολη μεταπολίτευση. Τον συγκεκριμένο τίτλο τον επιλέξαμε με τους συνεργάτες μου του εκδοτικού οίκου «Χάρτινη πόλη» γιατί χαρακτηρίζει την πλοκή του βιβλίου. Η ζωή της κεντρικής μου ηρωίδας της Αριστέας, πράγματι μοιάζει με χίλιες ζωές, όπως νομίζω πως μοιάζουν οι ζωές ανθρώπων που περνούν από χίλια, μύρια κύμματα στο διάβα τους απ’ αυτόν εδώ τον κόσμο.

2. Μιλήστε μας για τους βασικούς ήρωες σας. Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρά τους;

Αριστέα…

Ο πρώτος στόχος της, από γεννησιμιού της σχεδόν, ήταν να πάρει τη ζωή της στα χέρια της, να μην ακολουθήσει την πεπατημένη και τις παγιομένες πεποιθήσεις της εποχής που ήθελαν τα κορίτσια ήσυχα και πειθήνια πλάσματα, να… κάθονται στ’ αυγά τους, όπως υπηστήριζαν πως έπρεπε να κάνουν, και να υποτάσσονται στις βουλές των γονιών τους και προπαντός του… πατέρα αφέντη. Και φυσικά, σαν γυναίκες ενήλικες, να είναι μονάχα σύζυγοι, νοικοκυρές και μητέρες. Η Αριστέα ήταν ένα πλάσμα ανήσυχο που αναζητούσε πάντα ολόκληρο το μερτικό της από τη ζωή. Γι’ αυτό και δραπέτευσε από το στενό περιβάλλον του μικρού τόπου όπου ζούσε, και παρά τις αντιρρήσεις των γονιών της πήγε στην Αθήνα για να σπουδάσει Νομική. Εκεί, η ζωή… της έπαιξε πολλά παιχνίδια… μέχρι που τη μετέτρεψε σε ηρωίδα, κι έτσι κατάφερε να σώσει ουκ ολίγους ανθρώπους από τυραννικά καθεστώτα, Γερμανική κατοχή κι αργότερα εμφύλιο.

Ανδρέας…

Η μεγάλη και παντοτεινή αγάπη της Αριστέας. Στόχος του Ανδρέα ήταν η αντίσταση πρώτα στο καθεστώς της δικτατορίας του Μεταξά κι έπειτα σε κατοχή και εμφύλιο. Έτσι γνωρίζεται και με την Αριστέα. Κίνητρό του φυσικά… τί άλλο από την αποδυνάμωση των δικτατόρων, έπειτα των Γερμανών και κατόπιν η δικαίωση των ανθρώπων που υπέφεραν από τον εμφύλιο.

Φώτης…

Ο άνδρας της Αριστέας. Μεγαλοδικηγόρος, εξαιρετικός σύντροφος και πατέρας. Στόχος του η προστασία και η αρωγή έστω και απ’ το παρασκήνιο της άκρως δυναμικής συμβίας του. Κίνητρό του η απέραντη αγάπη που τρέφει για κείνη.

Ανδροκλής…

Ο πατέρας της Αριστέας. Οπλαρχηγός, Τουρκοφάγος. Στόχος του η απελευθέρωση της πατρίδας του. Κίνητρό του… Δεν άντεχε να βλέπει σκλαβωμένους τους Έλληνες κάτω απ’ τον Τουρκικό ζυγό.

Ρηνιώ…

Η μητέρα της Αριστέας με τα δεκατρία παιδιά της στην πλάτη της, αφού τα μεγάλωνε ολομόναχη, ούσα παντρεμένη μ’ έναν άνδρα που είχε αφιερώσει τη ζωή του σε αγώνες και μάχες κι έλειπε συνέχεια απ’ το πλάι της. Σκοπός της Ρηνιώς ήταν να μπορέσει να ζήσει τα παιδιά της και κίνητρό της η ίδια τους η ύπαρξη.

3. Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες διακρίνουμε στον τότε ρόλο της γυναίκας, σε σχέση με σήμερα;

Πολλές οι διαφορές, αλλά πολλές και οι ομοιότητες. Οι διαφορές είναι… ότι στη σημερινή εποχή η γυναίκα είναι χειραφετημένη, δουλεύει, ανεξαρτητοποιείται, και ότι η γνώμη της μετράει πια στην κοινωνία, ενώ παλαιότερα παρέμενε στους ρόλους της συζύγου, της νοικοκυράς και της μητέρας μόνο. Οι ομοιότητες είναι ότι ακόμα και σήμερα, σε αρκετές περιπτώσεις αντιμετωπίζεται ως κατώτερη του άνδρα, κακοποιείται, πέφτει θύμα εκμετάλευσης από ανθρώπους που υποτιμούν τις ικανότητες της και καμιά φορά… ως και τη νοημοσύνη της, όπως ακριβώς γινόταν και σε παλαιότερες εποχές.

4. Πόσο δυσδιακριτα είναι τα όρια της αγάπης και του μίσους σε μια σχέση; 

Όσο και μια λεπτή κλωστή που μόλις την ξεχωρίζεις όταν την κοιτάξεις. Εύθραυστη και δυσδιάκριτη. Όμως… αγάπη και μίσος μπορούν εύκολα να συναντηθούν αν τα φέρουν έτσι οι καταστάσεις.

5. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;

Εξαρτάται από τον κάθε αναγνώστη. Από τον χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία του, την ψυχική του κατάσταση τη στιγμή που θα ταξιδεύει στις σελίδες του «Χίλιες ζωές σε μία». Εγώ βέβαια θέλω να αποκομίσει τη δύναμη να σηκώνεται όταν πέφτει, να νιώσει πως μπορεί να ανταπαξέλθει σε δύσκολες καταστάσεις ακριβώς όπως κάνουν οι ήρωες του βιβλίου μου και ιδιαίτερα οι κεντρικοί. Δύναμη ψυχής ως απόσταγμα είναι με λίγα λόγια η απάντησή μου.

6. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Οι υπαγορεύσεις της ψυχής μου όταν παρατηρούσε τον κόσμο. Ακόμη έτσι λειτουργώ.

7. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;

Πολλούς ορισμούς θα έδινα. Ανάσα! Ζωή! Ταξίδι! Λιμάνι! Περιπέτεια! Λύτρωση!

8. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;

Ίσως γιατί η κουλτούρα μας δεν ξεκινάει απ’ τα σχολικά χρόνια. Ίσως γιατί τα ελληνόπουλα πιέζονται σχεδόν από την υποκουλτούρα που κυριαρχεί στη χώρα μας να ασχοληθούν με οτιδήποτε άλλο εκτός από τη λογοτεχνία.

9. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Ευτυχώς ακόμα κύριο ρόλο. Αργότερα δεν ξέρω, αν και οι προβλέψεις σύμφωνα με την εξέλιξη είναι δυσοίωνες. Μακάρι να μην επαληθευτούν. Το εύχομαι εκ βάθους ψυχής.

10. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Να πάει και να μην ξανάρθει… λέω πρώτα απ’ όλα. Δυο, τρία βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη και τα υπόλοιπα ελλήνων αξιόλογων συγγραφέων που δόξα το Θεό υπάρχουν πληθώρα.

11. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη; 

Πιστεύω στη δύναμη του ανθρώπου να διαλέγει και τη μοίρα και την τύχη του και φυσικά στις σωστές επιλογές.