Γράφει ο Νίκος Ναούμης, πολιτικός επιστήμονας – συγγραφέας
Η αναπηρία δεν είναι μόνο μια σωματική συνθήκη. Είναι ένας αγώνας που δίνεται σε δύο επίπεδα: με το σώμα μας, που δεν ακολουθεί τους κανόνες του κόσμου, και με την κοινωνία, που συχνά μας βλέπει μέσα από το φίλτρο της λύπησης, του φόβου ή της αμηχανίας. Αν υπάρχει κάτι πιο δύσκολο από την ίδια την αναπηρία, είναι η ανάγκη να αποδεικνύεις συνεχώς ότι η ζωή σου έχει αξία πέρα από αυτήν.
Πώς μπορεί όμως κάποιος που δεν το ζει να το καταλάβει; Πώς να νιώσει τι σημαίνει να βλέπεις τον κόσμο αλλιώς, να ακουμπάς χωρίς να βλέπεις, να περπατάς χωρίς να τρέχεις, να μιλάς ενώ κάποιοι δεν ακούνε;
Η λογοτεχνία είναι ένας από τους λίγους δρόμους που μας επιτρέπουν να μπούμε, έστω και για λίγο, στη θέση του άλλου. Να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια κάποιου που η ζωή του χαράχτηκε διαφορετικά. Αν θέλετε να κατανοήσετε βαθύτερα την εμπειρία της αναπηρίας, όχι επιφανειακά, αλλά μέσα από την ψυχή και το μυαλό, τότε αυτά τα δέκα βιβλία θα σας οδηγήσουν εκεί:
1.
“Ο άνθρωπος που γελά” – Βίκτωρ Ουγκώ
Ένας παραμορφωμένος άνδρας, σύμβολο του πόνου και της εκμετάλλευσης, που ζει ανάμεσα στη φρίκη των άλλων και την αγνότητα της ψυχής του.
2.
“Ο Ξένος” – Αλμπέρ Καμύ
Η κοινωνική αναπηρία του Μερσώ είναι πιο αόρατη από μια σωματική. Αλλά είναι εξίσου καταδικαστική.
3.
“Το όνομά μου είναι Ρεντ” – Ορχάν Παμούκ
Ένας τυφλός ζωγράφος βλέπει πιο βαθιά από τους αρτιμελείς. Γιατί η αλήθεια του κόσμου δεν είναι πάντα ορατή.
4.
“Έγκλημα και τιμωρία” – Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
Ανάμεσα στις ψυχικές αναπηρίες και τις κοινωνικές αδικίες, η ιστορία του Ρασκόλνικοφ αποκαλύπτει τη βαθύτερη ανθρώπινη αδυναμία.
5.
“Το Κουτσό” – Χούλιο Κορτάσαρ
Ένα λογοτεχνικό παιχνίδι που σε κάνει να καταλάβεις τι σημαίνει να βλέπεις τον κόσμο αλλιώς. Να μη χωράς στο “κανονικό”.
6.
“Το Κουτί της Πανδώρας” – Τζον Μπάξτερ
Ένας άνθρωπος καθηλωμένος στο κρεβάτι αφηγείται μια ζωή όπου η ακινησία δεν σημαίνει ανυπαρξία.
7.
“Ο μικρός πρίγκιπας” – Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί
Η αναπηρία δεν είναι πάντα σωματική. Μερικές φορές είναι η ανικανότητα να βλέπεις την ουσία των πραγμάτων.
8.
“Γεννημένος δυο φορές” – Τζουζέπε Πόντσι
Ένα παιδί με εγκεφαλική παράλυση, μια κοινωνία που δεν ξέρει πώς να το δει. Μια ιστορία αγάπης, φόβου και αποδοχής.
9.
“Οι πόλεις του φεγγαριού” – Ζακ Σαραμάνγκ
Ένας τυφλός μοναχός σε έναν κόσμο που φωτίζεται από τη σκέψη και την αφή.
10.
“Η ζωή εν τάφω” – Στράτης Μυριβήλης
Η αναπηρία του πολέμου, η σωματική και η ψυχική, χαράσσεται βαθιά στο κορμί και στον νου.
Κάθε ένα από αυτά τα βιβλία φωτίζει διαφορετικές όψεις της αναπηρίας. Τη μοναξιά. Την ανάγκη για αξιοπρέπεια. Το δικαίωμα να υπάρχεις πέρα από τις προσδοκίες των άλλων.
Σαφώς, υπάρχουν πολλά ακόμα έργα που αγγίζουν το θέμα. Όμως, αυτά σας τα προτείνω γιατί τα έχω διαβάσει ο ίδιος. Και μέσα τους, κάπου ανάμεσα στις σελίδες, βρήκα κι εμένα.
