Σκέψεις για το “Εγκαταλειμμένο Πανδοχείο” (Αρχέτυπο, 2019)
Γράφει ο Γιώργος – Νεκτάριος Παναγιωτίδης, συγγραφέας
Το “Εγκαταλειμμένο Πανδοχείο”, ένα μυθιστόρημα της Anne Katherine Green (1846-1935), της λεγόμενης και “μητέρας της μυθοπλασίας εγκλήματος”, είναι ένα υπέροχο λογοτεχνικό επίτευγμα.
Καταρχάς, έχουμε μια αφήγηση κατά κάποιο τρόπο αναδρομική, αφού ανακαλύπτεται το ημερολόγιο της κυρίας Τρούαξ, που είναι η ιδιοκτήτρια ενός πανδοχείου κοντά στο Όλμπανι των ΉΠΑ, μια περιοχή απομονωμένη και αγροτική, που λειτουργεί άψογα ως το θέατρο των μυστηριωδών γεγονότων.
Η αφήγηση ξεκινάει μέσα από την άφιξη στο πανδοχείο του ζεύγους Urquhart (Έρκαχαρτ). Υποτίθεται ότι βρίσκονται σε ταξίδι του μέλιτος, ωστόσο η κυρία Έρκαχαρτ φαίνεται φοβισμένη και υπερβολικά ασθενική, σε σημείο που θυμίζει τη ζώνεκρη νύφη των βικτωριανών και γοτθικών αφηγήσεων, ένα μοτίβο που έχει υιοθετήσει και ο δικός μας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης σε ποιήματα που αναφέρονται σε προσωπικούς οραματισμούς και βιώματα. Το ζεύγος επιμένει να κατοικήσει σε ένα δωμάτιο κάπως ζοφερό, προκαλώντας την εντύπωση της κυρίας Τρούαξ, ενώ αυτό αργότερα φαίνεται πως σχετίζεται με ένα μυστικό θάλαμο που έχει το εν λόγω δωμάτιο. Εδώ, ο νους μας πετάει στο επεισόδιο-πιλότο της σειράς Elementary, με τη δολοφονημένη σύζυγο ενός ψυχιάτρου να βρίσκεται σε ένα μυστικό θάλαμο του διαμερίσματός τους, άγνωστο, κατά δήλωσή του, και στο σύζυγο.
Η αφήγηση της Green έχει δύο, θα λέγαμε, τροπισμούς: από τη μία, μας θυμίζει μυθιστόρημα αγωνίας, μυστηρίου, γοτθικού τρόμου, με τη φρίκη και το μακάβριο σε πρώτη ζήτηση, όπως στις γκροτέσκες του Έντγκαρ Άλλαν Πόε.
Έχουμε ουσιαστικά την εύρεση ενός πτώματος πολλά χρόνια μετά, στο ίδιο ζοφερό δωμάτιο όπου είχε διαμείνει το ζεύγος Έρκαχαρτ. Το αστυνομικό μυστήριο υπάρχει, αν και υπολείπεται σε πυκνότητα και ένταση άλλων και μάλιστα άλλων έργων της ίδιας της Green, όπως η υπέροχη -και εμβληματική στην αστυνομική λογοτεχνία, αφού διδάσκεται για τη χρήση των “συμπαρομαρτούντων στοιχείων”/“συμπτωματικών ενδείξεων” στο έγκλημα- “Υπόθεση Λέβενγουορθ”!
Ο δεύτερος τροπισμός αφορά δύο ιστορίες αγάπης που ζουν δύο ζευγάρια της εποχής. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: οι άνθρωποι της εποχής ζουν την ερωτική αγάπη πολύ πιο βαθιά και πολύ πιο σοφά και ώριμα από ό,τι οι άνθρωποι της δικής μας εποχής- μιλάμε για το μέσο όρο. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Green είναι γεννημένη την εποχή του πρώτου κύματος του κινήματος του Ρομαντισμού. Εκεί θα βρούμε τη Γκρατσιέλλα του Λαμαρτίνου, τη Κυρία με τις καμέλιες του Δουμά υιού, το Ρενέ και την Αταλά του Σατωμπριάν, τον “Κόμη Μοντεκρίστο”… Ο έρωτας, η απελπισμένη συχνά ερωτική αγάπη με το “δικαίωμα των ερωτευμένων” στην κοινή ζωή σε κίνδυνο από διάφορες περιστάσεις, είναι από τα βασικότερα θέματα και αυτό υπάρχει κατεξοχήν στο “εγκαταλειμμένο πανδοχείο”.
Κατά τα άλλα, πρέπει να εξάρουμε τον τρόπο γραφής, που είναι εξαιρετικά λογοτεχνικός και προικισμένος, με έντονα αποφθεγματικό λόγο!
Οι χαρακτήρες παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, όπως επηρεάζονται μάλιστα και από το φόντο της Αμερικανικής Επανάστασης που τεκταίνεται το διάστημα εκείνο. Ειδική μνεία νομίζω πρέπει να γίνει στον Φελτ, ένα πρόσωπο του παρελθόντος ενός από τα κύρια πρόσωπα, που θυμίζει έντονα τον “Αλιβάνιστο” του μέγιστου Παπαδιαμάντη. Θα μπορούσε ο Σκιαθίτης να έχει διαβάσει (και μεταφράσει), εκτός από Stoker, Wells, Mary Shelley, και την Anna Katherine Green; Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για την έρευνα…
