Γιατί είναι σημαντική η ποίηση για τα παιδιά και πώς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να μεταδώσουν στα παιδιά την αγάπη για την ποίηση; Ο ποιητής Kenn Nesbitt δίνει τις απαντήσεις του στα ερωτήματα αυτά με μοναδικό τρόπο.
“Όταν επισκέπτομαι σχολεία δεν λέω ποτέ στα παιδιά ότι η ποίηση είναι σημαντική γιατί δεν θέλω να τα μπλοκάρω. Δεν θέλω να σκεφτούν ότι προσπαθώ να τα διδάξω κάτι. Έτσι απλά τους λέω αστεία ποίηματα και τους δείχνω στη βιβλιοθήκη πού να βρουν περισσότερα αστεία ποίηματα! Στη συνέχεια τα αφήνω να κάνουν μόνα τους τα υπόλοιπα. Και τί κάνουν; Γράφουν ποιήματα σαν τρελά! Διαβάζουν τόσα ποιήματα που ο βιβλιοθηκάριος δεν τα προλαβαίνει.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ
Παρόλο που ποτέ δεν λέω στα παιδιά ότι η ποίηση είναι σημαντική, το πιστεύω αυτό πολύ, και θα σας πω γιατί:
- Η καλή ποίηση πάντα σε κάνει να νιώσεις κάτι: ένα καλό ποίημα μπορεί να σε κάνει να νιώσεις πεταλούδες στο στομάχι σου ή να σε κάνει να κλάψεις ή να γελάσεις, ή ακόμη να νιώσεις καλύτερα αν είσαι λυπημένος. Μερικές φορές ένα καλό ποίημα μπορεί να έχει κάτι που να αναγνωρίζεις το εαυτό σου σ’αυτό και να σε κάνει να πεις “Έι! έτσι είναι και η ζωή μου!”
- Η ποίηση έχει δύναμη: όλοι θυμόμαστε κάποιους στίχους ποιημάτων. Ο λόγος που τους θυμόμαστε είναι γιατί έχουν μέτρο, ρίμες και άλλα εργαλεία από την τσάντα με τα μαγικά που έχουν τα ποιήματα. Οι ρήτορες στην αρχαία Ελλάδα δεν ήθελαν να σου πουν κάτι, ήθελαν να θυμάσαι αυτό που θα σου πουν. Δεν ήθελαν απλά να σε πείσουν αλλά τα λόγια τους να εντυπωθούν στο μυαλό σου. Κατέληξαν λοιπόν ότι η ποίηση είναι πιο πειστική από την πρόζα. Οι άνθρωποι θυμόνταν τους στίχους των ποιητικών έργων που έβλεπαν, καλύτερα από λέξεις ειπωμένες με διαφορετικό τρόπο. Γι΄ αυτό και έγραφαν τους λόγους τους χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της ποίησης. Σκεφτείτε λοιπόν αν τα παιδιά σας γίνονταν σφουγγάρια ποίησης. Τί θα έμενε στο μυαλό τους; Νέο λεξιλόγιο. Νέες ιδέες. Και ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα; Μεγαλύτερη φαντασία. Περισσότερη διασκέδαση με το διάβασμα. Πιθανόν δια βιου εξάρτηση από τα βιβλία. Πιθανόν και επιθυμία για συγγραφή!
- Η ποίηση είναι προσωπική υπόθεση: ένα ποίημα μπορεί να πει πράγματα που δεν θα μπορούσαν να ειπωθούν με κανέναν άλλο τρόπο. Το να γράφει κανείς ποίηση μπορεί να λειτουργήσει ως κάθαρση. Μπορεί να βγάλει προς τα έξω σφραγισμένα συναισθήματα. Με την ποίηση μπορείς να εκφράσεις την αγάπη σου, την απέχθειά σου, την άγρια φαντασία σου κ άλλα συναισθήματα που υπάρχουν μέσα σου.
- Η ποίηση είναι κάτι που μπορείς να το μοιραστείς: η ποίηση υπάρχει για να την μοιράζεσαι. Άλλο είναι να διαβάζεις μόνος σου ένα ποίημα, κι άλλο είναι να ακούς τον πατέρα σου να σου το διαβάζει. Αν και το να μοιράζεσαι την ποίηση δεν σημαίνει ούτε να τη διαβάζεις φωναχτά μαζί με κάποιον. Να μοιράζεσαι την ποίηση θα πει να δίνεις ένα ποίημα στην κόρη σου στην αποφοίτησή της. Ή να γράψεις ένα ανόητο ερωτικό ποίημα στη σύζυγό σου, να το κολλήσεις στο ψυγείο, και να την κάνεις να σε ερωτευτεί από την αρχή. Ένα ποίημα που έγραψες είναι το καλύτερο δώρο για έναν φίλο, πάνω από ό,τιδήποτε μπορεί να αγοραστεί με χρήματα.
- Η ποίηση μπορεί να ωθήσει τα παιδιά στο διάβασμα ακόμη και στη συγγραφή: Τα παιδιά δεν διαβάζουν ποίηση μόνο μια φορά. Θα διαβάσουν το βιβλίο τους ξανά και ξανά, αμέτρητες φορές. Έτσι βλέπουν λιγότερη τηλεόραση και παίζουν λιγότερα βιντεοπαιχνίδια. Βάλτε την ποίηση στα χέρια των παιδιών σας και θα δημιουργήσετε τους καλύτερους εφ’ όρου ζωής αναγνώστες.
ΠΩΣ ΝΑ ΦΕΡΕΙΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
Δεν φέρνεις τα παιδιά κοντά στην ποίηση βομβαρδίζοντάς τα με κανόνες μέτρησης συλλαβών ή αναλύσεις δομών, περιεχομένου και τεχνικών. Αυτά είναι σημαντικά αλλά πρέπει να προκύψουν λίγο αργότερα. Η δική μου άποψη είναι:
- Κάντε την ποίηση διασκέδαση: Μοιραστείτε με τους μαθητές σας αστεία ποίηματα που θα βρείτε. Μεταμφιεστείτε. Δραματοποιήστε. Χρησιμοποιήστε δυνατή φωνή ή ψίθυρο, ή φωνή ηλικιωμένου ή γαλλική προφορά ανάλογα με το ποίημα που μοιράζεστε.
- Απομνημονεύστε και απαγγείλτε: Αφήστε τα παιδιά να απομνημονεύσουν τα αγαπημένα τους ποιήματα και να τα απαγγείλουν με δυνατή φωνή στην τάξη. Το γέλιο και το χειροκρότημα θα τα ωθήσει να θέλουν να το κάνουν αυτό ξανά και ξανά!
- Γιορτάστε με ποιήματα! Απόκριες, Πρωταπριλιά, Γενέθλια κλπ. είναι υπέροχες μέρες -αφορμές για να μοιραστείτε αστεία ποίηματα.
- Βρείτε τον αγαπημένο σας ποιήτη και μην σταματάτε να διαβάζετε ποίηματά του!
Πολλά πράγματα είναι σημαντικά για τα παιδιά στο σχολείο. Η καλή υγεία. Η καλή διατροφή. Η άφθονη άσκηση. Η γραφή και η ανάγνωση. Τα μαθηματικά, η γεωγραφία κλπ. Άλλα αν θέλετε τα παιδιά σας να μην μάθουν απλά να διαβάζουν και να γράφουν, αλλά να μάθουν να ΑΓΑΠΟΥΝ να διαβάζουν και να γράφουν, βάλτε την ποίηση στη ζωή τους. Διαβάστε τους τα αγαπημένα σας ποιήματα. Αγοράστε τους ένα βιβλίο. Πηγαίνετε μαζί τους στη βιβλιοθήκη το Σάββατο. Κάντε την ποίηση…προτεραιότητα!” (πηγή www.educationworld.com)
Ένα ακόμη “παράθυρο στην ποίηση” ανοίγει και ο ποιητἠς Στρατής Πασχάλης στο site του Μικρού Αναγνώστη.
Ας κλείσουμε λοιπόν με δύο υπέροχα ποίηματα με παιδιά…
Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά
ποτέ δε βάλαν έγνοια στην καρδιά
δεν είδανε πολέμους και θανάτους
και πάνω απ’ τη γαλάζια τους ποδιά
φοράν τις Κυριακές τα γιορτινά τους
Τις νύχτες που κοιτάν τον ουρανό
ένα άστρο σαν φτερό θαλασσινό
παράξενα παιδεύει το μυαλό τους
τους φαίνεται καράβι μακρινό
και πάνε και ρωτάν το δάσκαλό τους
Αυτή τους λέει παιδιά μου είναι η Γη
του σύμπαντος αρρώστια και πληγή
εκεί τραγούδια λένε γράφουν στίχους
κι ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί
κεντάνε με συνθήματα τους τοίχους
Στο Σείριο δακρύσαν τα παιδιά
και βάλαν από κείνη τη βραδιά
μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά
Νἰκος Γκάτσος
Χτες βράδυ δεν κοιμήθηκαν καθόλου τα παιδιά. Είχανε κλείσει ένα
σωρό τζιτζίκια στο κουτί των μολυβιών, και τα τζιτζίκια τραγουδούσαν
κάτου απ’ το προσκεφάλι τους ένα τραγούδι που το ξέραν τα παιδιά από
πάντα και το ξεχνούσαν με τον ήλιο.
Χρυσά βατράχια κάθονταν στις άκρες των ποδιών χωρίς να βλέπουν
στα νερά τη σκιά τους, κι ήτανε σα αγάλματα μικρά της ερημιάς και της
γαλήνης.
Τότε το φεγγάρι σκόνταψε στις ιτιές κι έπεσε στο πυκνό χορτάρι.
Μεγάλο σούσουρο έγινε στα φύλλα.
Τρέξανε τα παιδιά, πήραν στα παχουλά τους χέρια το φεγγάρι κι όλη
τη νύχτα παίζανε στον κάμπο.
Τώρα τα χέρια τους είναι χρυσά, τα πόδια τους χρυσά, κι όπου
πατούν αφήνουνε κάτι μικρά φεγγάρια στο νοτισμένο χώμα.
Μα, ευτυχώς, οι μεγάλοι δεν ξέρουν πολλά, δεν καλοβλέπουν.
Μονάχα οι μάνες κάτι υποψιάστηκαν.
Γι’ αυτό τα παιδιά κρύβουνε τα χρυσωμένα χέρια τους στις άδειες
τσέπες, μην τα μαλώσει η μάνα τους που όλη τη νύχτα παίζανε κρυφά
με το φεγγάρι.
(Γιάννης Ρίτσος)
Ηρώ Παπαδοπούλου