Η συγγραφέας Νίνα Ράπη απαντά στις 10 +1 Ερωτήσεις που της θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου της “Πεδίο Ροής”.
1.Κυκλοφόρησε το βιβλίο σας “Πεδίο Ροής” από την Κάπα Εκδοτική. Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;
Ένα ταξίδι ανάμεσα στο ονειρικό και το εφιαλτικό, το φαντασιακό και το πραγματικό. Ιστορίες – που διαδραματίζονται στην Αθήνα, το Λονδίνο, μια συνοριακή πόλη – για τα όρια και τις αντοχές μας, το φόβο και την τόλμη του διαφορετικού, τον έρωτα, την απώλεια, τις δύσκολες επιλογές και την ελπίδα για λίγο φως στα σκοτάδια που μας περιβάλλουν.
2. Ποια είναι τα κίνητρα και οι στόχοι των βασικών ηρώων;
Υπάρχει πάντα μια περιέργεια, μια αμφισβήτηση, μια αναζήτηση. Δεν επαναπαύονται στα δεδομένα, ψάχνουν και ψάχνονται. Επιδιώκουν την ηδονή, την αγάπη, την επικοινωνία. Βιώνουν την οδύνη της απώλειας. Αντιμετωπίζουν θέματα ψυχικής υγείας. Διαχειρίζονται ρευστές σχέσεις και καταστάσεις. Το παλεύουν. Ελπίζουν.
3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
Πιστεύω ότι θα νιώσει αυτά που νιώθουν τα πρόσωπα των διηγημάτων: ένα ζωντάνεμα της επιθυμίας για κάτι διαφορετικό και ταυτόχρονα μια αίσθηση αναγνώρισης κοινών βιωμάτων.
4. Γιατί φοβόμαστε τη διαφορετικότητα, διαπροσωπικά, κοινωνικά ακόμη και λογοτεχνικά;
Είναι μεγάλη συζήτηση αυτή και πολύ ενδιαφέρουσα. Σε προσωπικό επίπεδο ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω διότι εμένα από παιδί με έλκυε το διαφορετικό.
Διαπροσωπικά και κοινωνικά πιστεύω ότι έχει να κάνει με ένα αρχέγονο φόβο του Άλλου, κάτι tribal δηλαδή, ότι θα μου πάρουν το χώρο, θα μου διαλύσουν την ταυτότητα μου, θα με καταστρέψουν. Ίσως λοιπόν σε πρωτόγονες καταστάσεις είχε μια βάση αυτό-προστασίας. Δεν είμαστε όμως πρωτόγονοι. Υποτίθεται ότι έχουμε εξελιχθεί… Αναγνωρίζουμε ότι το διαφορετικό είναι μέσα μας, το Άλλο είμαστε εσύ και εγώ. Αλλιώς υποκύπτουμε σε παρανοϊκά σενάρια και προβάλουμε όλα τα αρνητικά μας στοιχεία στο ‘διαφορετικό’ και ‘καθαρίσαμε’. Δεν εξελισσόμαστε. Μια βασική αυτογνωσία δηλαδή από μόνη της δεν θα επέτρεπε μια τέτοια τερατώδη ανασφάλεια. Γιατί γι’ αυτό μιλάμε.
Για παράδειγμα, αν έχεις μια ήρεμη αυτοπεποίθηση για την αρρενωπότητα σου, δεν θα θέλεις να υποτιμάς τις γυναίκες σαν να είναι από άλλο κατώτερο πλανήτη. Θα αναγνωρίζεις ότι έχετε κοινά ανθρώπινα στοιχεία. Θα τις θεωρείς ισότιμες. Το ίδιο και με την εθνικότητα σου, τη φυλή σου κλπ. Η υποτίμηση του Άλλου/της Άλλης πηγάζει από αδυναμία. Στην ουσία, φοβάσαι τον εαυτό σου που δεν τολμάς να αντιμετωπίσεις.
Τώρα, στη λογοτεχνία, πιστεύω έχει να κάνει με gate-keeping. Η κυρίαρχη κουλτούρα θέλει να διαφυλάξει τα συμφέροντα της, τα προνόμια της, το ‘τσιφλίκι’ της και απορρίπτει ή μειώνει ή αγνοεί μια διαφορετική κουλτούρα, ένα διαφορετικό πολιτισμό, έναν άλλο τρόπο γραφής που διεκδικεί το χώρο που της ανήκει.
5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Μια βαθιά ανάγκη έκφρασης και επικοινωνίας όλων αυτών που ένιωθα, που βίωνα, που φανταζόμουν, που παρατηρούσα γύρω μου, καθώς διαπίστωνα ότι ο τρόπος που έβλεπα τα πράγματα ήταν διαφορετικός και αυτό με ωθούσε να τα γράφω, δημιουργώντας έτσι κάτι σαν μια παράλληλη πραγματικότητα.
6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
Έχουν αλλάξει τόσο πολύ τα κριτήρια τώρα που είναι δύσκολο να πεις «αυτό είναι λογοτεχνικό, αυτό δεν είναι». Κλασσικό παράδειγμα εδώ η Σάλι Ρούνεϊ. Θα έλεγα πάντως ότι η συγγραφική πρόθεση και η απεύθυνση παίζει ρόλο. Τι θέλεις να επικοινωνήσεις; Πως; Παραμένεις στην επιφάνεια, στο προφανές; Χρησιμοποιείς γνώριμους τρόπους γραφής ή πειραματίζεσαι με ένα ιδιαίτερο τρόπο γραφής; Προσφέρεις νέες σκέψεις, καταστάσεις, οπτικές γωνίες; Κάτι τέτοιο.
7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;
Σε αυτό δεν μπορώ να απαντήσω. Πρέπει να έχει να κάνει με την παιδεία.
8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Πιστεύω ότι το βιβλίο θα διατηρήσει την αξία του, ανεξάρτητα από την ψηφιακή κυριαρχία, διότι απλούστατα προσφέρει κάτι μοναδικό που είναι η άμεση επαφή μαζί του, το άγγιγμα, το ιεροτελεστικό του.
9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Ωραία, πάμε: The God of Small Things της Arundhati Roy. Soul Mountain του Gao Xingjian. The Vegetarian της Han Kang. Και με το φως του λύκου επανέρχονται της Ζυράννας Ζατέλη. Μπορείς; της Έρσης Σωτηροπούλου.
10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;
Για τη μοίρα δεν είμαι σίγουρη αλλά στην τύχη ναι, απολύτως!
11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρεαλισμό ή ρομαντισμό στην εποχή μας;
Οκ, θα παίξω. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό όταν ο ρεαλισμός δεν μας αφήνει να αναπνεύσουμε και περισσότερο ρεαλισμό όταν επικρατεί το ντελούλου.
