Στην ιστοσελίδα «CulturePoint.gr» φιλοξενούμε τη συγγραφέα κα Μαριάννα Σεργάκη με αφορμή το βιβλίο της «Ο παππούς Κώστας και το δέντρο της αγάπης» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Φυλάτος.
Μια τρυφερή ιστορία που αγγίζει την καρδιά μικρών και μεγάλων, μιλώντας για τη δύναμη της αγάπης, τη διαχείριση της απώλειας και τη σημασία της προσφοράς. Με γλώσσα απλή και συναισθηματική, η συγγραφέας μας θυμίζει πως η αγάπη δεν χάνεται ποτέ ριζώνει μέσα μας και συνεχίζει να ανθίζει, ακόμη και όταν εκείνοι που την πρόσφεραν δεν είναι πια κοντά μας.
Συνέντευξη στη Νεκταρία Βαρσαμή-Πουλτσίδη
Κυρία Σεργάκη, στο βιβλίο σας «Ο παππούς Κώστας και το δέντρο της αγάπης» η σχέση παππού και εγγονής είναι το κέντρο όλης της ιστορίας. Πώς γεννήθηκε η ιδέα να διηγηθείτε αυτή τη σχέση μέσα από ένα παιδικό παραμύθι που μιλά για την απώλεια με τόσο απλό και φωτεινό τρόπο;
Μ.Σ.: Καλησπέρα σας, και σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη πρόσκληση σας σε μια τόσο ξεχωριστή κουβέντα για μένα. Η ιδέα για την δημιουργία μιας τόσο ξεχωριστής θα έλεγα παιδικής ιστορίας γεννήθηκε μετά από κάποιες δυσκολίες στην υγεία μου μου περνούσα πέρυσι. Αφότου ξεπεράστηκαν, μου θύμισαν πως ήταν όταν περνούσα μικρή το θέμα του ουροποιητικού μου μέχρι τα 6 χρόνια μου. Όπου έμπαινα και έβγαινα στα νοσοκομεία, με πολλές φαρμακευτικές αγωγές και σωστή διατροφή. Και διαπίστωσα πώς η αγάπη είναι για εμένα το υπέρτατο αγαθό και συναίσθημα από μωρό. Ήθελα μέσω αυτής της αληθινής βιωματικής μου ιστορίας, αν μπορώ, να βοηθήσω κάθε παιδί, μεγάλο ή μικρό, να ανταπεξέλθει σε όποιο θέμα υγείας αντιμετωπίζει καθώς και να είναι δυνατό σε μια πιθανή απώλεια ενός αγαπημένου του προσώπου, όπως εγώ όταν έχασα στα 6 χρόνια μου τον αγαπημένο μου παππού Κώστα. Και ήταν ιδιαίτερη στιγμή για εμένα διότι με το που έγινα καλά από το θέμα του ουροποιητικού μου, αρρώστησε εκείνος και μέσα σε ένα χρόνο τον έχασα. Οπότε ήθελε πολλή δύναμη για να το αντιμετωπίσω. Το ότι όμως με είχε μάθει ο ίδιος να μπορώ να στηρίζομαι στα πόδια μου από μικρή με έκανε να νιώθω δυνατή και να μπορώ να συνεχίσω με εκείνον πλέον σαν αστέρι στον ουρανό αλλά πάντα μέσα στην καρδιά μου. Όλη η οικογένεια μου με βοήθησε πολύ σε όλα από μωρό και νιώθω γεμάτη αγάπη από την μητέρα και τον πατέρα μου πάντα. Αλλά ο παππούς μου είναι κάτι ξεχωριστό στην ζωή μου γιαυτό και το παιδικό βιβλίο μου είναι αφιερωμένο σε εκείνον. Μου έμαθε πολλά και πάνω απ’ όλα το τί σημαίνει να ανθίζεις παρέα με τον άλλον με το να μοιράζεσαι την αγάπη και την αγκαλιά σου.
Η ιστορία της μικρής Μαριάννας αγγίζει τη διαχείριση μιας παιδικής ασθένειας και την έννοια του αποχωρισμού. Πόσο δύσκολο είναι για έναν συγγραφέα να μιλήσει στα παιδιά για τόσο «ευαίσθητα» θέματα χωρίς να τα τρομάξει;
Μ.Σ.: Είναι δύσκολο αρκετά θα έλεγα. Θέλει λεπτό χειρισμό γιατί το παιδικό αυτό βιβλίο απευθύνεται σε ηλικίες τρυφερές και κύριος σκοπός του δεν είναι όπως είπατε να τα φοβίσει αλλά να τα βοηθήσει να ανταπεξέλθουν σε καταστάσεις ασθένειας και απώλειας. Τα παιδιά είναι οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες θεωρώ και αυτό γιατί σκέφτονται απλά. Έτσι όπως πιστεύω θα έπρεπε να σκεφτόμαστε όλοι μας. Λένε τα πράγματα με το όνομα τους, μιλούν αληθινά και εκφράζουν ό,τι τα προβληματίζει. Και πάνω απ’ όλα έχουν μια αθώα αγάπη μέσα τους που τα βοηθά ώστε να κατανοήσουν τέτοιου είδους ζητήματα και να βγουν αλώβητα από καταστάσεις δύσκολες. Κάποιες φορές με την βοήθεια της οικογένειας τους και την αγάπη και την αγκαλιά των φίλων τους. Παράλληλα ανάλογα το πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση που μπορεί να βιώνουν ίσως χρειαστεί να έχουν και την βοήθεια κάποιου ειδικού. Το βιβλίο αυτό βοηθά στο να μην φοβηθούν απέναντι στην ασθένεια, δείχνοντας ένα άλλο μικρό παιδί, σε αυτήν την περίπτωση εμένα, μέσω της βιωματικής ιστορίας αυτής, το πώς ανταπεξήλθα σε όλη την «ταλαιπωρία» της ασθένειας του ουροποιητικού μου αλλά ταυτόχρονα και στο ζήτημα της απώλειας. Η απώλεια καλώς ή κακώς είναι κάτι που όλοι θα το βιώσουμε ακόμα και σε πολλή μικρή ηλικία οπότε θεωρώ ότι όσο πιο νωρίς μιλήσουμε στα παιδιά για αυτό τόσο πιο προετοιμασμένα θα είναι. Βέβαια ανάλογα την ηλικία που απευθυνόμαστε χρησιμοποιούμε και την «κατάλληλη» γλώσσα. Τα κατάλληλα παραδείγματα και πάντα πάει κι ανάλογα τον χαρακτήρα του παιδιού. Γι αυτό το παιδικό βιβλίο μου απευθύνεται σε ηλικίες 5-9 ετών, ηλικίες που είναι αρκετά ευαίσθητες πάνω σε τέτοιου είδους ζητήματα. Θέλει ιδιαίτερο χειρισμό από τους γονείς αλλά πάντα λέγοντας την αλήθεια των πραγμάτων.
Η αγάπη λειτουργεί σαν φάρμακο μέσα στο βιβλίο σας, θεραπεύοντας τη λύπη και τον φόβο. Τι είναι για εσάς η αγάπη και πώς θα θέλατε τα παιδιά να την κατανοήσουν μέσα από την ιστορία σας;
Μ.Σ.: Η αγάπη είναι για εμένα το υπέρτατο αγαθό και συναίσθημα που μπορεί ένας άνθρωπος να βιώσει αλλά και να «δώσει» απλόχερα σε έναν άλλον άνθρωπο. Όπως πάντα λέω, η αγάπη είναι δωρεάν και είναι πολλή όμορφο να την μοιραζόμαστε για να ανθίζουμε παρέα. Είναι σημαντικό αυτό. Θεωρώ ότι λείπει από τις ημέρες μας η αγάπη και είναι λυπηρό το γεγονός αυτό. Όλα πάνε με έναν τρόπο στις σχέσεις fast forward ενώ το να δώσεις χώρο, χρόνο και κατανόηση στον διπλανό σου είναι κι αυτό μια μορφή αγάπης. Η αγάπη έχει πολλές μορφές, είτε οικογενειακή, είτε φιλική είτε συντροφική κ.ο.κ. Αρκεί να την «δείχνουμε» με όποιο τρόπο μπορεί ο καθένας μας στον άλλο.
Μέσα από την ιστορία μου θέλω να δείξω στα παιδιά και το πως η αγάπη της οικογένειας είναι θεραπευτική και των φίλων καθώς και το πως οφείλουν από μικρά να αγαπούν και τα ίδια τον εαυτόν τους. Πως να πιστεύουν σε αυτόν και πως να τον φροντίζουν. Γιατί η αγάπη ξεκινάει από μέσα μας, από εμάς τους ίδιους. Αν δεν αγαπήσεις τον εαυτό σου πρώτα εσύ ο ίδιος τότε είναι δύσκολο να σε αγαπήσουν κι οι άλλοι. Αλλά και να αγαπήσεις κι εσύ τον άλλον με την ελευθερία που αρμόζει στις σχέσεις μας. Το βιβλίο αυτό περνάει θεωρώ όλα τα απαραίτητα μηνύματα στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους που έχουν να κάνουν με την έννοια της αγάπης και πως ανθίζεις μέσω αυτής, με πολλές παρομοιώσεις αλλά και πραγματικά περιστατικά.
Η παρουσία του παππού Κώστα διδάσκει ότι η αγάπη είναι τρόπος ζωής, όχι απλώς συναίσθημα. Πόσο επηρέασαν οι δικές σας παιδικές αναμνήσεις τη δημιουργία αυτού του χαρακτήρα;
Μ.Σ.: Οι παιδικές αναμνήσεις καλώς ή κακώς πάντα μας επηρεάζουν και ενίοτε μας διαμορφώνουν σαν προσωπικότητες και χαρακτήρες καθώς όπως μας λένε και οι ειδικοί, χτίζουμε τον κεντρικό χαρακτήρα μας μέχρι τα 5 χρόνια μας. Έτσι κι εγώ θα σας ομολογήσω ότι οι παιδικές μου αναμνήσεις με διαμόρφωσαν σαν άνθρωπο κατά ένα μεγάλο ποσοστό. Οι γονείς μου φυσικά έπαιξαν σπουδαίο ρόλο σε αυτό αλλά και οι παππούδες μου. Ιδιαίτερα ο παππούς Κώστας γιατί περνούσαμε μεγάλο χρόνο της ημέρα μαζί αφού οι γονείς μου εργάζονταν αρκετές ώρες της ημέρας για τα προς το ζην. Μέσα σε όσα μου δίδαξε ως άνθρωπος προς άνθρωπο ήταν και το γεγονός ότι η αγάπη δεν είναι απλώς συναίσθημα αλλά υπέρτατο αγαθό ζωής. Χαρακτηριστικά αναφέρω μέσα στο βιβλίο μου ότι το δέντρο που καθόμασταν κάθε μεσημέρι για να φάω στην πλατεία, όταν έγινε αστέρι στον ουρανό ο παππούς μου, μαράθηκε την επόμενη ημέρα ξαφνικά. Και είναι πραγματικό γεγονός. Με την βοήθεια μου λοιπόν και την φροντίδα μου ξανά άνθισε σε λίγες ημέρες. Με αυτή την «παρομοίωση» θέλω να δείξω στα παιδιά ότι κάθε ζωντανό ον στη γη όταν δεν λαμβάνει αγάπη μαραίνεται. Γιαυτό τονίζω κάθε φορά ότι όταν μοιραζόμαστε την αγάπη ανθίζουμε παρέα. Έχει μεγάλη σημασία αυτό.
Στην πορεία, η μικρή Μαριάννα μετατρέπει τη λύπη σε δημιουργία και συνεχίζει να φροντίζει το δέντρο της αγάπης. Ποιο μήνυμα θα θέλατε να κρατήσουν οι μικροί αλλά και οι μεγάλοι αναγνώστες από αυτή τη μεταμόρφωση;
Μ.Σ.: Όταν μοιράζεσαι απλόχερα την αγάπη σου και την αγκαλιά σου ανθίζεις παρέα με τον συνάνθρωπο σου και μπορείς να αντιμετωπίσεις κάθε είδους ζήτημα που μπορεί να εμφανιστεί στη ζωή σου, από μια ασθένεια μέχρι κάποια απώλεια.
Η εικονογράφηση της κα Χριστίνας Τουρλάκη πλαισιώνει υπέροχα την ιστορία. Πόσο καθοριστική θεωρείτε τη συνεργασία συγγραφέα και εικονογράφου στη δημιουργία ενός παιδικού βιβλίου;
Μ.Σ.: Απόλυτα καθοριστική. Η Χριστίνα ήταν η πιο κατάλληλη εικονογράφος που θα μπορούσε να αναλάβει το παιδικό μου βιβλίο και χαίρομαι που οι εκδόσεις Φυλάτος την επέλεξαν γιατί έκανε εξαιρετική δουλειά. Είμαι πολύ ικανοποιημένη και μάλιστα όπως έχω ξανα πεί αποτύπωσε κάποια στιγμιότυπα χωρίς να της έχω δώσει ιδιαίτερες κατευθυντήριες γραμμές τόσο σαν να ήταν εκεί που όταν πρώτο είδα τις εικόνες συγκινήθηκα. Η εικονογράφηση παίζει σπουδαίο ρόλο στα παιδικά βιβλία γιατί αποτυπώνει σε κάποιες περιπτώσεις και λόγια τα οποία δεν χρειάζεται να ειπωθούν.
Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία για παιδιά έχει τη δύναμη να αναδιαμορφώσει τον τρόπο που οι νέες γενιές μαθαίνουν να αγαπούν, να συμπονούν και να βλέπουν τον κόσμο; Ποια είναι η δική σας άποψη;
Μ.Σ.: Ναι έχει δύναμη η λογοτεχνία θεωρώ να το κάνει αυτό. Όμως επειδή η νέα γενιά δεν είναι τόσο fan θα έλεγα του έντυπου βιβλίου ή ακόμα αν θέλετε και του να κάτσει να διαβάσει έστω ένα ebook, θα ήθελα να προτείνω στους γονείς και στα πιο μεγάλα παιδιά, ασχέτως αν εγώ η ίδια δεν είμαι γονέας, να δώσουν μια ευκαιρία σε όμορφα βιβλία, να μάθουν στα παιδιά έννοιες και καταστάσεις της ζωής που θα τα διαμορφώσει και θα τα κάνει πιο δυνατά. Που θα τα μάθει γιατί η αγάπη είναι απαραίτητο στοιχείο στη ζωή κάποιου και το πως μπορεί να διαχειριστεί καταστάσεις δύσκολες. Αλλά ταυτόχρονα και το πως μπορεί να οξύνει τον νου. Άλλωστε όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο μεταφερόμαστε αυτόματα στον δικό του κόσμο και γεμίζει ταυτόχρονα ο δικός μας ψυχικός κόσμος.
