Η Άλκηστη Ηλιάδη γράφει και σκηνοθετεί το έργο “Χ” που παρουσιάζεται με ανανεωμένη διανομή στο Studio Μαυρομιχάλη. Με αυτή την αφορμή συνομιλεί με τον Κωνσταντίνο Μανίκα.

1.Μετά τη μεγάλη θεατρική επιτυχία, το πρωτότυπο έργο με τίτλο «Ψ.» παρουσιάζεται ξανά με ανανεωμένη διανομή από 10 Δεκεμβρίου 2025 στο Studio Μαυρομιχάλη κάθε Τετάρτη και Πέμπτη. Υπάρχουν και σκηνοθετικές ή άλλες αλλαγές στην παράσταση;

To «Ψ.» του 2025 είναι μία παράσταση σε ολική επαναφορά! Ένα στοίχημα για αναγέννηση και αλλαγή.

Πρόκειται για μία πλήρως αναδιαρθρωμένη παράσταση. Το μόνο που παραμένει ίδιο, εκτός από το αγαπημένο μας Studio Μαυρομιχάλη που μας υποδέχεται με θέρμη ξανά, είναι η πρόθεση μας να διεισδύσουμε στις Ψυχές των θεατών και το όχημά μας, που είναι το κείμενο και τα τραγούδια!

Μετά την πολύ όμορφη συνεργασία με έναν από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς του, τον Άρι Λεοντόπουλο, στην πρώτη διανομή του έργου το 2022, φέτος έχω την ευλογία να συναντώ ως σκηνικό alter ego έναν χαρισματικό ηθοποιό – πολυεργαλείο, τον Τάσο Αλατζά. Σκηνοθέτης, δάσκαλος υποκριτικής πολυδιάστατος ερμηνευτής, μπολιάζει με την επί σκηνής παρουσία του το “Ψ.” με νέες ποιότητες και ερμηνείες που το οδηγούν σε καινούριους δρόμους. Η χαρά μου είναι ιδιαίτερα μεγάλη, γιατί ο Τάσος εκτός από σκηνοθέτης μου και συνεργάτης σε σημαντικές μουσικοθεατρικές παραστάσεις του όπου συμμετείχα, υπήρξε και δάσκαλος μου, στην ιστορική Ανώτερη Σχολή Υποκριτικής Τέχνης του Πειραϊκού Συνδέσμου, οπότε το δέσιμό μας είναι βαθύ και πολυεπίπεδο. Αυτό ανυπομονούμε να δείτε επί σκηνής!

Επιπλέον, η  σκηνοθετική οπτική και η φωτιστική προσέγγιση έχει τροποποιηθεί σημαντικά, βασισμένη στις εκρηκτικές σκηνικές ισορροπίες που διαμορφώνει το νέο ντουέτο των ηθοποιών, και συμβάλει σε μία πολυδιάστατη νέα ανάγνωση του έργου, όπου το χαρούμενο μα και σκληρό παιδικό παιχνίδι έρχεται στο επίκεντρο με τον πιο ενήλικο τρόπο.

Βασική -και καταλυτική- αλλαγή στο νέο «Ψ.» είναι η επί σκηνής ερμηνεία των τραγουδιών τόσο από τον Τάσο όσο και από εμένα, πάνω στην πρωτότυπη μουσική που με μεράκι και επιμέλεια «σμίλεψε» ο χαρισματικός Οδυσσέας Αποστολόπουλος, με την εμπνευσμένη συνδρομή στην κιθάρα του αγαπημένου Νίκου Αρβανίτη.

Ενδιαφέρουσα αλλαγή είναι και ο εμπλουτισμός του φωτογραφικού και βιντεοληπτικού περιεχομένου της παράστασης. Μετά την εξαιρετική πρώτη συνεργασία με την εμπνευσμένη Δώρα Δημητρίου, στον σχεδιασμό του φωτογραφικού και βιντεογραφικού content έρχεται με φόρα η αγαπημένη μας συνεργάτιδα Ελισάβετ Παπαγιαννίδη, παλιά γνώριμη του Ψ. από το 2022 και το ταλαντούχο αερικό του φακού και του μοντάζ, Γεράσιμος Δ. Κολαΐτης, που πλαισιώνονται από την μοναδική Μαρία Νόρρα (μακιγιάζ) και την εμπνευσμένη Ιωάννα Μουσούδη στο σχεδιασμό Logo και αφίσας.

Η πιο ανατρεπτική αλλαγή του 2025, θα είναι η κυκλοφορία του έργου από τις Εκδόσεις Σοκόλη! Με όχημα την αγάπη και την αφοσίωση στο βιβλίο της δυναμικής Αθηνάς Σοκόλη Βιβλίου, το Ψ.  θα βρει από φέτος το εκδοτικό του σπίτι και οι περιπέτειες του Ψ. και της Ψουψούλας δεν θα είναι πλέον…αχαρτογράφητες!

Ακόμα και όσοι μένουν ίδιοι για το 2025, έρχονται στη ζωή του Ψ. με μία ανανεωτική φόρα, που την γεννά η αγνή αγάπη τους για αυτό το ταξίδι και τους συντελεστές του. Ο αδερφός Γιώργος Χατζής (Cicadart), ένας μοναδικός διατομεακός καλλιτέχνης που έχει ανοίξει χρόνια τώρα τις φτερούγες του στη δική μου δημιουργική παράνοια για να την αγκαλιάσει και είναι στο τιμόνι της παραγωγής και φέτος. Η Πηνελόπη Μωρούτ, τα μαγικά χέρια, τα φτερωτά πόδια, η ευαίσθητη και διεισδυτική ματιά μίας μοναδικής διατομεακής καλλιτέχνιδας και χορογράφου. Η Νάγια Μητσάκου, ένα αερικό άλλης εποχής που δεν μπορούμε παρά να συμπλέουμε και μες τις καταιγίδες.

2. Με μια φράση, πώς θα περιγράφατε το “Ψ”;

Αινιγματικό και ανατρεπτικό pasodoble, που σαν ιαματική σαϊτιά διαλύει τα σκοτάδια μας.

3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο θεατής;

Κάθε θεατής είναι ένα διαφορετικό «πεδίο επίδρασης» της παράστασης. Όσοι οι θεατές, τόσο διαφοροποιούμενη και η αλληλεπίδραση. Πιστεύοντας στον ιαματικό χαρακτήρα της τέχνης, εύχομαι οι θεατές μας να πάρουν δύναμη και έμπνευση από την παράσταση, διαπιστώνοντας πόσο βαρύνοντα ρόλο διαδραματίζει η προσωπική επιλογή, ευθύνη και απόφαση. Και πως πολλά είναι στο χέρι μας, αν αποφασίσουμε να απαλλαγούμε από τα τραύματά μας και να τα μετατρέψουμε σε θαύματα. Η μεμψιμοιρία είναι ανασταλτικός παράγοντας. Η απόφαση για αλλαγή είναι δική μας και αυτή η συνειδητοποίηση είναι απελευθερωτική. «Εγώ το καρπούζι, εγώ και το μαχαίρι.», εξομολογείται η Ψουψούλα. Η δύναμη φωλιάζει μέσα μας. Αρκεί να της δώσουμε φωνή να ακουστεί. Ως δημιουργός του Ψ., εύχομαι η ψυχή τους μετά την παράσταση να είναι απαλή και ελαφρύτερη, μα και αλεξίσφαιρη. Κι αν δεν είναι πλήρως απαλλαγμένοι από τα σκοτάδια, τουλάχιστον να είναι θωρακισμένοι για να τα αντιπαλέψουν. Το θέατρο, άλλωστε, είναι μία φέτα ζωής. Κατ’ αναλογία, οι ήρωες και η στάση τους πάντα μπορούν να εμπνεύσουν και να κινητροδοτήσουν.

«Μίλα κι άσε τα θαύματα να κάνουν φασαρία», λέει ο Χάρης Χάρμας στο Ψ.. Αυτό ελπίζω. Να ενδυναμωθούμε τόσο πολύ που να αντέχουμε όλες τις φωνές που υπάρχουν μέσα μας. Να τους δίνουμε χώρο, να τις σεβόμαστε. Κι από αυτές να γεννηθούν τα θαύματά μας.

Μακάρι να μεταλαμπαδεύσουμε από σκηνής την ανατρεπτική και αναζωογονητική φόρα που διέπει το έργο και σε μία αόρατη σκυταλοδρομία δύναμης να δημιουργήσουμε με τους θεατές μία αλυσίδα ενδυναμωτική, που θα κρατήσει πολύ μετά την παράσταση, θα διαμορφώσει σχέσεις βαθιές, θα λειτουργήσει απελευθερωτικά στις μικρές και μεγάλες μάχες του καθενός μας, στην καθημερινή αρένα.

4. Ζούμε σε μια εποχή που ακόμη κρύβουμε “σκελετούς” στη ντουλάπα ή πλέον ερχόμαστε πιο εύκολα σε επαφή με τα μυστικά μας;

Το παρελθόν μας ίσως έχει φροντίσει να μας γεμίσει με αρκετές ντουλάπες και μπόλικους στοιβαγμένους σκελετούς. Η απελευθερωτική φόρα αναδύεται επί της ουσίας όταν τα κοιτάξουμε κατάματα, χωρίς αναστολές. Και για να γίνει αυτό, κατά τη δική μου εκτίμηση, χρειάζεται ψυχικός χώρος, ουσιαστικός χρόνος, κατάλληλοι συμπαραστάτες, συχνά μια (σοβαρή ή και όχι) αφορμή και οπωσδήποτε αυτοαποδοχή των φωτεινών και, κυρίως, των σκοτεινών μας. Το ταξίδι της αυτογνωσίας είναι πολύ μακρύ και όποτε κι αν αποφασίσουμε να του αφιερωθούμε θα έχουμε κάνει ήδη ένα τεράστιο βήμα για την σωτηρία μας. Ο Ψ. κάπου λέει:

«Κάνεις όπως η στρουθοκάμηλος. Νομίζει ότι αν ξαπλώσει ήσυχη και ακίνητη στο έδαφος, θα είναι αόρατη και ο εχθρός δεν θα της επιτεθεί. […] . Εθελοτυφλεί. […] Κάνει ότι δεν βλέπει κι έτσι νομίζει πως δεν είναι ορατή. Ο φόβος της την ακινητοποιεί και την εκθέτει σε κίνδυνο. Όμως, αν πάψει να φοβάται και κοιτάξει κατάματα τον εχθρό της, έχει κάνει ήδη το πρώτο βήμα για τη σωτηρία της.  Ξέρεις τι εξαφανίζει τους φόβους; […]Τα ανοιχτά μάτια και τα στόματα που μιλούν άφοβα για όνειρα.»

Ακόμα κι αν δεν εκπαιδευτήκαμε να κοιτάζουμε και να  βλέπουμε προς τα μέσα με ειλικρίνεια, εμείς οι ίδιοι θα γεννήσουμε την ελεύθερη αναπνοή μας. Η ευθύνη είναι δική μας, να αφουγκραστούμε τους σκελετούς που τρίζουν στις ντουλάπες και να ξεκλειδώσουμε άφοβα, για να αρχίσει το ξεσκαρτάρισμα.

5. Λείπουν οι πρωτότυπες ιδέες στις παραστατικές τέχνες;

Αισθάνομαι ότι η τέχνη που αφουγκράζεται την εποχή της αλλά και τις άχρονες πανανθρώπινες αγωνίες, παραμένει βαθιά ανθρώπινη, άρα πάντα ρηξικέλευθη και πρωτοπόρα. Η πρωτοπορία της έγκειται στο να καταφέρει να αγγίζει τον άνθρωπο, σε μια εποχή που η πληθώρα της πληροφορίας, των καλλιτεχνικών πονημάτων και ο πλούτος των θεαμάτων συχνά μπερδεύουν το θεατή, με μία πλουραλιστική προσφορά που ίσως τον καθιστά αδύναμο να διακρίνει το πραγματικά πρωτοποριακό. Αυτό που απογυμνώνεται ωστόσο από κάθε φτιασίδι, το βαθιά και αληθινά ανθρώπινο σε πρόθεση και μέσα, επιτρέπει σε κάθε μορφή παραστατικής τέχνης να είναι ειλικρινά αφοπλιστική.

Πιστεύω ότι στη σύγχρονη εποχή, το κύριο στοίχημα της τέχνης είναι να ρισκάρει ουσιαστικά αλλά όχι αυτοαναφορικά. Η τέχνη πρέπει να είναι το όχημά μας για την συλλογική έκφραση των συναισθηματικών, ηθικών, κοινωνικών, πολιτικών και άλλων ζητουμένων μας. Η αισθητική πρωτοπορία είναι σαφώς ιδιαίτερης αξίας, όμως αισθάνομαι στις απαιτητικές εποχές που ζούμε, ότι αυτό που πραγματικά βγαίνει «έξω από το κουτί» είναι αυτό που αγγίζει θεματολογίες που συνιστούν τους σκελετούς στη ντουλάπα μας, είτε το κάνει με αισθητικά θεαματικό τρόπο είτε με απλά μέσα. Η πρωτοπορία δηλαδή έχει ιδιαίτερο νόημα και βαρύτητα αν είναι θεματολογική. Ανεξάρτητα από το budget μίας παραγωγής, τον χώρο που τη φιλοξενεί, τους συντελεστές, την προβολή της οποίας τυγχάνει, αυτό που θα την καταστήσει στη συνείδηση των θεατών πραγματικά πρωτοπόρα είναι να μιλήσει ανοιχτά για το τραύματα και πώς μπορούν να μετατραπούν σε θαύματα. Όχι για στείρο καλλιτεχνικό εξωραϊσμό αλλά λειτουργώντας σαν πραγματικός οδικός χάρτης προς το Φως, όποιο κι αν είναι το σκοτάδι. Η τέχνη δεν μπορεί να εμφορείται μόνο από την αυταρέσκειά της και να αυτοτροφοδοτείται από αυτή. Είναι ανάγκη για την ανθρωπότητα να υψώνεται οργιές πάνω από τη γη, για να μας τραβά μαζί της και να είναι σε ευθεία επικοινωνία με τον Άνθρωπο κάθε στιγμή. Ευτυχώς σήμερα αυτό συμβαίνει με αυξανόμενο ρυθμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον βρίσκω στους διατομεακούς καλλιτεχνικούς πειραματισμούς αλλά και στην πρωτότυπη παραγωγή θεατρικών έργων. Για αυτό, δεν θα έλεγα ότι  υπάρχει ένδεια σε πρωτότυπες ιδέες γενικά στις παραστατικές τέχνες. Αυτό που ίσως χρειαζόμαστε περισσότερο είναι να ρισκάρουμε τόσο στη φόρμα όσο και στο περιεχόμενο, για να ξεφύγουμε, σε επίπεδο δημιουργικό από την πεπατημένη, να εμπιστευτούμε νέους δημιουργούς, να δώσουμε χώρο στην συναισθηματική αλήθεια μέσα από τη βιωματική ματιά των δημιουργών, να πειραματιστούμε, χωρίς την αγωνία της δημοφιλίας, της αναγνωρισιμότητας ή ακόμη περισσότερο της εμπορικότητας.

6. Τα επόμενα σχέδιά σας;

Βρίσκομαι σε μία περίοδο έντονων καλλιτεχνικών ζυμώσεων. Η πρόθεσή μου, με άξονα τον ιαματικό χαρακτήρα της τέχνης στον οποίο πιστεύω βαθιά, είναι το προσωπικό βίωμα που καταγράφεται εν μέρει στα έργα μου, να ιδωθεί μέσα από ένα ευρύτερο πρίσμα ως μέσο για την ενδυνάμωση των κοινωνών του και ως αφορμή για μοίρασμα και διάλογο.

Υπό το πρίσμα αυτής της εξωστρεφούς διάθεσης, αυτή την περίοδο εργαζόμαστε εντατικά με τους συνεργάτες μου για να καταγράψουμε και να μοιραστούμε την καλλιτεχνική «σοδειά» της προηγούμενης περιόδου. Αρχικά ολοκληρώνουμε την έκδοση του «Ψ.» από τις Εκδόσεις Σοκόλη καθώς και την ηχογράφηση των τραγουδιών της παράστασης που θα συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο με QR code, ενώ το 2026 οραματίζομαι να γεννηθεί το τέταρτο χάρτινο παιδάκι μου, με τίτλο «Ο Συγκάτοικος ή 6» που πολύ σύντομα σκοπεύουμε να το δούμε να σκαρφαλώνει επί σκηνής.

Στις 8 Νοεμβρίου παρουσιάσαμε στις Εκδόσεις Σοκόλη το νέο μου βιβλίο με τίτλο «Σε μία χώρα μακρινή που την έλεγαν Ταψί» και λίγο αργότερα, στην περίοδο των παραστάσεων στο Studio Μαυρομιχάλη το «Ψ.» που θα έχει έως τότε κυκλοφορήσει.

Μετά τον Γενάρη, σειρά έχει ένα πλάνο παρουσιάσεων των «χάρτινων παιδιών» μου, που ως τότε θα είναι αισίως τρία! Η μοναδική έκδοση «Μια Αγάπη με Π.» από τις Εκδόσεις Βιβλιοσκόπιο  και τα δύο μου θεατρικά μωρά από τις Εκδόσεις Σοκόλη.

Μετά την ολοκλήρωση των παραστάσεων στην Αθήνα, συζητάμε για εμφανίσεις σε επιλεγμένα θέατρα της περιφέρειας, όπου ανυπομονούμε να ταξιδέψουμε το «Ψ.» μας. Ενδιάμεσα, με μία υπέροχη δημιουργική ομάδα με την οποία η σχέση μας κρατάει χρόνια, ετοιμάζουμε μία νέα μουσικοθεατρική παράσταση με ζωντανή μουσική και κάπου εκεί στα πλάνα του Φεβρουαρίου-Απριλίου οραματίζομαι να έχω καταφέρει να σχεδιάσω μία ιδιαίτερη μουσική παράσταση με τον σταθερό συνεργάτη μου Οδυσσέα Αποστολόπουλο, στην οποία θέλω εδώ και χρόνια να δώσω ζωή, συγκεντρώνοντας ερμηνευτικά όλα τα αγαπημένα μου τραγούδια με μία εμπνευσμένη ομάδα αγαπημένων μουσικών.

7. Ποιο είναι το πιο μεγάλο καλλιτεχνικό σας όνειρο;

Μια δυνατή καλλιτεχνική ομάδα, με ατμομηχανή τη δημιουργία πρωτότυπου υλικού, βαγόνια της εμπνευσμένους διατομεακούς καλλιτέχνες, ράγες της την ιαματική αλληλεπίδραση και το βιωματικό μοίρασμα με το κοινό και κάρβουνο τη φόρα για έκφραση των βαθιά ανθρώπινων που θα δημιουργεί μόνη της τις ευκαιρίες της και τις αναπνοές της!