Νίκος Ξυλούρης: ο Αρχάγγελος της Κρήτης ανοίγει τα φτερά του στο μουσικό τραγούδι

Γράφει η Πολυξένη Ζαρκαδούλα

«Ο Αρχάγγελος της Κρήτης» όπως πολύ εύστοχα ονόμαζαν αρκετοί τον Νίκο Ξυλούρη που με τη λύρα του έκανε τον κόσμο να παραμιλάει μπορεί να έφυγε για τη γειτονιά των αγγέλων αλλά τα ίχνη του στη γη είναι και θα μείνουν ζωντανά για πολλά χρόνια ακόμη. Ο γνωστός λυράρης έκανε τη λύρα του να φτάσει στα πέρατα της γης και το όνομά του συνδέθηκε με την κρητική μουσική.

Τα πρώτα του βήματα

Ο Νίκος Ξυλούρης γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1936 στα Ανώγεια Ρεθύμνου. Το 1941 αναγκάστηκε με τους γονείς του να αφήσουν τα Ανώγεια καθώς οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το έδαφος. Όσοι έφυγαν εγκαταστάθηκαν στον Μυλοπόταμο. Τα πρώτα χρόνια ζωής του τα έζησε φτωχικά. Όταν ξεκίνησε να παίζει λύρα υπό την καθοδήγηση του λυράρη, Λεωνίδα Κλάδο αυτή μονομιάς τον κατέκτησε. Ο πατέρας του όμως δεν ήθελε να ασχοληθεί ο γιος του με τη λύρα καθώς ήταν ένα επάγγελμα υποτιμημένο. Τελικά ο δάσκαλός του έπεισε τον πατέρα του να δεχθεί. Το πρώτο διάστημα έπαιζε σε γάμους, βαφτίσια και πανηγύρια στην Κρήτη. Το 1953 φεύγει για να βρει την τύχη του και πάει στο Ηράκλειο. Οι λυράρηδες της εποχής δεν τον βλέπουν με καλό μάτι όμως εκείνος με το ταλέντο του αρχίζει να γίνεται γνωστός καθώς πλέον παίζει σε πολλά πανηγύρια και μαγαζιά.

Η γνωριμία και ο γάμος του με την Ουρανία Μελαμπιανάκη

Σε ένα από αυτά τα γλέντια η μοίρα τον φέρνει να συναντήσει τον μεγάλο έρωτα της ζωής του και έπειτα μητέρα των παιδιών του, Ουρανία Μελαμπιανάκη. Η Ουρανία προέρχεται από εύπορη οικογένεια και η ταξική τους διαφορά έρχεται εμπόδιο στη σχέση τους. Ο Νίκος Ξυλούρης έναν χρόνο φλέρταρε την Ουρανία κάνοντάς της καντάδες χωρίς ποτέ να έχει τολμήσει να της μιλήσει με μοναδικό όπλο του τη λύρα. Κάποια στιγμή αποφασίζει να την κλέψει, εκείνη γράφει ένα γράμμα που εξηγεί στους γονείς της μιας και ο πατέρας της ήταν αντίθετος με τη σχέση αυτή. Την επόμενη ημέρα αφού κλέβονται, 21 Μαΐου 1958 παντρεύονται κρυφά κόντρα στην τοπική κοινωνία. Ο παπάς αρχικά δεν ήθελε να τους παντρέψει ωστόσο η επιμονή τους τον έπεισε. Ο πατέρας της έδωσε τη συγκατάθεσή του χωρίς να αποδεχθεί τον γάμο αυτόν αφού πέρασε πολύς καιρός για να μιλήσει ξανά στην κόρη του. Οι δυο τους φτιάχνουν το σπιτικό τους και μεγαλώνουν την οικογένειά τους με τον Γιώργη και την Ρηνιώ.

Δισκογραφία και αναγνωρισιμότητα

Τον Νοέμβριο του 1958 βγάζει τον πρώτο του δίσκο «Μια μαυροφόρα που περνά» και αυτό είναι μόνο η αρχή. Το 1966 ο Νίκος Ξυλούρης κερδίζει το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό δημοτικής μουσικής κάνοντας περήφανη την Ελλάδα στο Σαν Ρέμο στην Ιταλία. Το 1966 έρχεται στην Αθήνα και τραγουδάει σε νυχτερινά κέντρα. Τα τραγούδια του συγκινούν κόσμο. Το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» γίνεται ένα τραγούδι έμβλημα και σύμβολο αντίστασης μέχρι και σήμερα που το ακούμε.

Οι μεγάλες συνεργασίες του

Το 1973 συνεργάζεται με την Τζένη Καρέζη και τον Κωνσταντίνο Καζάκο στο θέατρο Αθήναιον στην παράσταση «Το μεγάλο μας τσίρκο» τον ρόλο του τραγουδιστή. Κάποια από τα μεγάλα ονόματα με τα οποία συνεργάζεται είναι: ο Στέλιος Βαμβακάρης, Σταύρος Ξαρχάκος, Χρήστος Λεόντης, Λίνος Κόκοτος, Δημήτρης Χριστοδούλου ενώ ερμηνεύει και μελοποιημένα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη.

Στη γειτονιά των Αγγέλων

Το 1979 ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη μετά από πόνους όπου του γνωστοποιούν ότι πάσχει από την επάρατη νόσο. Έπειτα από πολλά χειρουργεία στις 6 Φεβρουαρίου 1980 εισάγεται στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιώς. Οι στίχοι που ερμήνευσε: «Μια μέρα, μια Παρασκευή θα πέσω να πεθάνω και μια Λαμπρή θ’ αναστηθώ από το χώμα απάνω» βγαίνουν προφητικοί και τα χαράματα της Παρασκευής 8 Φεβρουαρίου φεύγει για τη γειτονιά των αγγέλων έπειτα από το κώμα στο οποίο περιήλθε.

Πηγές: