Γράφει η Μαρία Σκαμπαρδώνη
Ένα από τα ωραιότερα κείμενα της ανθρώπινης ιστορίας είναι, αναμφίβολα, ο όρκος του Ιπποκράτη. Μέσα σε λίγες γραμμές συμπυκνώνεται η ανυπέρβλητη ηθική ευθύνη της Ιατρικής επιστήμης στην υπηρεσία της ανθρώπινης υγείας.
Στο θεό Απόλλωνα, στον θεό Ασκληπιό, ορκίζονται εδώ και αιώνες οι νέοι υπηρέτες της Ιατρικής, του διαχρονικού λειτουργήματος που υπηρετεί αγόγγυστα σε κουραστικές, ασφυκτικές, αντίξοες συνθήκες τον άνθρωπο. Την ίδια τη ζωή όταν πονάει, ασθενεί, τραυματίζεται, αγωνιά, μετράει ώρες ζωής. Τότε που ακόμα και τα δευτερόλεπτα μοιάζουν για αιώνες.
Οι νέοι ιατροί απαγγέλουν λόγια που οφείλου να εντυπωθούν στο μυαλό τους, σε τόσο μεγάλο βαθμό που να αναδύονται αυθόρμητα από το ασυνείδητό τους, όποτε βρεθούν κοντά σε ηθικά διλήμματα που υποσκάπτουν την καθαρότητα της Ιατρικής.
Ο αληθινός ιατρός υπηρετεί τον ανθρώπινο πόνο, συμπαρίσταται στον άνθρωπο που πάσχει, δίχως να αποζητά οικονομικά οφέλη. Ο πόνος δεν είναι αιτία κέρδους, είναι ένα αίσθημα συνώνυμο με τη ζωή μας που μας καλεί να ασχοληθούμε με την υγεία μας και να προβούμε στις απαραίτητες ενέργειες για την παύση του.
Μία προτομή του Ιπποκράτη βρίσκεται στο γραφείο κάθε ιατρού. Πάντοτε με το ακέραιο και αυστηρό βλέμμα του, σε καλεί να μείνεις στο ύψος σου σε κάθε ηθικό δίλημμα ανάμεσα στο προσωπικό συμφέρον και την υπηρεσία του Ανθρώπου.
Ο όρκος του Ιπποκράτη αναφέρεται ξεκάθαρα σε δύο μείζονα ζητήματα που διαχρονικά εγείρουν συζητήσεις, με τις ηθικές στάσεις να ποικίλουν ανάλογα την εποχή, τη διεύρυνση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την επιστημονική και ανθρωπιστική πρόοδο.
Αναφέρεται ότι “Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βοηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω. Ούτε θα δίνω θανατηφόρο φάρμακο σε κάποιον που θα μου το ζητήσει, ούτε θα του κάνω μια τέτοια υπόδειξη.
Παρομοίως, δεν θα εμπιστευτώ σε έγκυο μέσο που προκαλεί έκτρωση. Θα διατηρώ αγνή και άσπιλη και τη ζωή και την τέχνη μου. Δεν θα χρησιμοποιώ νυστέρι ούτε σε αυτούς που πάσχουν από λιθίαση, αλλά θα παραχωρώ την εργασία αυτή στους ειδικούς της τέχνης”.
Τα αμφιλεγόμενα ζητήματα της άμβλωσης και της έκτρωσης ανοίγουν τον ασκό του Αιόλου για μία σειρά συζητήσεων θρησκευτικού, ηθικού, επιστημονικού περιεχομένου με τις απόψεις να συγκρούονται, να συμπληρώνονται, να δημιουργούν χώρο για καινούργιες προσεγγίσεις και επαναδιατυπώσεις.
Ο Ιπποκράτης δείχνει να υπερασπίζεται σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα στη ζωή, ενδυναμώνοντας την πεποίθηση ότι ο ιατρός ακόμα και στην πιο δυσάρεστη κατάσταση δεν επιλέγει την λύση του θανάτου. Αλλά την εξάντληση της πιο μηδαμινής πιθανότητας που μπορεί να κατακτήσει τη ζωή.
Ο όρκος του Ιπποκράτη από τον 4ο αιώνα προ Χριστού λειτουργεί ως μία προσωποκεντρική θεώρηση της Ιατρικής Επιστήμης. Ο άνθρωπος στο επίκεντρο του επιστημονικού ενδιαφέροντος, δίνοντας σοβαρή ηθική διάσταση σε κάθε επιχείρηση πρόκλησης βλάβης στη ζωή, ακόμα και όταν η κατάσταση υγείας κάποιου είναι τρομερά δύσκολη.
Ο άνθρωπος είναι το ζητούμενο, όχι ο πλουτισμός. Ο αληθινός γιατρός υπηρετεί την υγεία, γνωρίζοντας ότι σώζει τη ζωή. Αλλά δεν την έχει δημιουργήσει, συνεπώς αρνείται να παίξει το ρόλο του Θεού και να επέμβει με τέτοιο τρόπο που η δράση του θα οδηγούσε στην παύση της.
