Γράφει η Βαρβάρα Ηλιοπούλου, Πολιτισμολόγος – Κοιν. Επιστήμονας
Τα τελευταία χρόνια έχει επισημανθεί ότι τα άτομα με υψηλό επίπεδο αρνητικών χαρακτηριστικών παρουσιάζουν ελλειπτικά στοιχεία στην ενσυναίσθησή τους με αποτέλεσμα να μην κατέχουν την ικανότητα της κατανόησης και της συμπαράστασης προς άλλα άτομα. Όμως σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη έχει διαπιστωθεί ότι άτομα με αντικοινωνικότητα, επιθετικότητα, έντονο ναρκισσισμό αλλά σαδιστικά στοιχεία φάνηκαν να έχουν υψηλά επίπεδα ενσυναίσθησης αλλά με σκοτεινά χαρακτηριστικά.
Το ναρκισσιστικό άτομο χαρακτηρίζεται από υπερβολική αίσθηση ανωτερότητας και μεγαλειώδους σκέψης και ο σαδισμός δηλώνεται ως η τάση πρόκλησης και απόλαυσης του πόνου του άλλου.
Η ψυχοπαθητικότητα αυτή χαρακτηρίζεται από αναλγησία αλλά και επιφανειακή γοητεία και τα άτομα που τη διακατέχουν συνήθως αρέσκονται σε διαβίωση χωρίς κανόνες αλλά και αντικοινωνική συμπεριφορά.
Η ενσυναίσθηση αφορά τα συναισθήματα του άλλου αλλά και τις σκέψεις του. Μπορεί κάποιος όχι μόνο να κατανοήσει συναισθήματα και να μπει στη θέση του άλλου, αλλά παράλληλα να κατανοήσει και τις σκέψεις του. Η πρώτη είναι η συναισθηματική ενσυναίσθηση και η άλλη η γνωσιακή ενσυναίσθηση. Η έλλειψη συναισθηματικής ενσυναίσθησης επιφέρει κακοποιητικές και αντικοινωνικές συμπεριφορές από τη μία, από την άλλη όμως το άτομο για τη χειραγώγηση των άλλων προς ίδιον όφελος και για τη δική του απόλαυση μέσω της πρόκλησης πόνου χρειάζεται έστω και η ελάχιστη ικανότητα κατανόησης των άλλων.
Ωστόσο η παρουσία της ενσυναίσθησης φαίνεται ότι ενθαρρύνει την ικανοποίηση σε σχέση με τις κοινωνικές επαφές.
Από την άλλη οι σκοτεινοί ενσυναισθηματικοί έχουν την ικανότητα να είναι σκληροί αλλά μπορούν ταυτόχρονα να κρύψουν και την επιθετικότητα τους, σε αντίθεση με τους ψυχικά αντικοινωνικά διαταραγμένους με χαμηλή ενσυναίσθηση που μπορεί να προβούν σε επικίνδυνες συμπεριφορές.
Οι περιπτώσεις είναι ποικίλες και διαφορετικές ανάλογα τα χαρακτηριστικά και την προσωπικότητα του κάθε ατόμου. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι οι έρευνες για τους σκοτεινούς ενσυναισθηματικούς τύπους συνεχίζονται σε συνάρτηση με άλλους ψυχογενείς παράγοντες.
