/Βιβλιοκριτική: Υπεραιχμή (Τόμας Πίντσον)

Βιβλιοκριτική: Υπεραιχμή (Τόμας Πίντσον)

Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου, φαρμακοποιός – κριτικός λογοτεχνίας

Κατ’ αρχάς ας εξηγήσουμε τον απρόοπτο τίτλο. Ο τίτλος στο πρωτότυπο είναι “Bleeding Edge”, δηλαδή ματωμένη αιχμή. Ο ιδιωματισμός cutting edge χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάτι πολύ προωθημένο πχ  τεχνολογία αιχμής. Εδώ υπονοείται ότι η «αιχμή που κόβει» έχει προχωρήσει στο επόμενο στάδιο κι είναι ματωμένη (αφού έχει κόψει). Το επόμενη στάδιο της αιχμής επιλέχθηκε να μεταφραστεί ως Υπεραιχμή. 

Πράγματι η υπόθεση έχει να κάνει με την εποχή γύρω από το έτος 2.000 και τη φρενίτιδα που τη συνόδευε με τις νέες τεχνολογίες. Εστιάζει σε μια ιδιωτική ερευνήτρια περιπτώσεων απάτης που όμως της έχει αφαιρεθεί η άδεια και δρα ανεπίσημα, και σε έναν αμφιλεγόμενο μεγιστάνα που προσπαθεί να οικειοποιηθεί νέες τεχνολογίες που αναδύονται. Στο κάδρο μπαίνουν και πράκτορες της πρώην KBG (προαιώνιο φετίχ των αμερικανών), δυο πρώην φυλακισμένοι στις φυλακές της Μόσχας και αρκετοί «κομπιουτεράδες» πλέον απολυμένοι μετά το σκάσιμο της φούσκας του NASDAQ στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και την χρεοκοπία πολλών εταιριών υψηλής τεχνολογίας. Το αξιοσημείωτο συγγραφικό επίτευγμα όμως του Πίντσον είναι ότι επιλέγει ως πρωταγωνιστή του βιβλίου του τη Νέα Υόρκη. Όχι ως καμβά της πλοκής, αλλά ως πρωταγωνιστή! Μέσα από την έξυπνη, και σε στιγμές όμως ενοχλητικά εξυπνακίστικη, αφήγηση μαθαίνουμε τα πάντα για τη σύγχρονη αυτή μεγαλούπολη, τις συνήθειες των κατοίκων της, τα φαγητά τους, τα στέκια τους, τις διαπροσωπικές όσο και ερωτικές τους σχέσεις, τα προβλήματά τους κλπ. Η πλοκή εξελίσσεται στο διάστημα από τις αρχές του 2001 έως και την πτώση των δίδυμων πύργων. 

Είναι γνωστό ότι ο Πίντσον γράφει αιχμηρά, ακραία και προκλητικά.

Είναι το στυλ γραφής που έχει επιλέξει και τον έχει αναδείξει ως έναν σημαντικό σύγχρονο Αμερικανό συγγραφέα. Ωστόσο εδώ φαίνεται να ξεφεύγει λίγο από τα όρια. Δεν κατάφερε ή δεν θέλησε να τιθασεύσει την αθυροστομία του και την οργίλη εκφορά του λόγου. Γράφει με εμφανές ταξικό μίσος, με απερίφραστη αριστερίστικη οπτική και  επιθετικό τόνο με αποτέλεσμα το βιβλίο του να καταλήγει να γίνει ένας υψηλόφωνος λίβελος εναντίον του Αμερικανικού τρόπου ζωής. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν στα δύο αυτά γεγονότα του 2001 (κατάρρευση NASDAQ και πτώση των πύργων) είδε κάποια επιβεβαίωση των προβλέψεών του, ή απλά δικαίωση των προσδοκιών του αλλά σε κάθε περίπτωση θα έπρεπε να ήταν περισσότερο υπαινικτικός και λιγότερο χυδαίος. Μάλιστα οι φράσεις του όταν αναφέρεται στον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ είναι και ποινικά κολάσιμες εκτός από απλά προσβλητικές!

Το βιβλίο που ξεκινάει με τις καλύτερες των προθέσεων και κατάθεση απόψεων του συγγραφέα που πιθανότατα δε θα βρουν σύμφωνους τους περισσότερους αναγνώστες ωστόσο υποστηρίζονται σθεναρά, κι από μια δυστοπία αρχικά, που στην πορεία εκτροχιάζεται προς ένα καθαρόαιμο αστυνομικό.  Δεν μπορεί ν’ αγνοηθεί βέβαια και το γεγονός ότι ενώ γράφει για τα γεγονότα του 2001 εν είδει πρόβλεψης (δυστοπία) εν τούτοις το βιβλίο το γράφει το έτος 2013 εκ του ασφαλούς. Επίσης, τον αναγνώστη ενδέχεται να κουράσει ο μεγάλος αριθμός χαρακτήρων πολλών εκ των οποίων η αναφορά δεν δικαιολογείται από την πλοκή. 

Αποτιμώντας συνολικά το βιβλίο θα λέγαμε ότι εδώ ο Πίντσον αδίκησε τον εαυτό του κι άφησε την ορμή του καταγγελτικού του λόγου να θαμπώσει ένα κατά τα άλλα έξυπνο βιβλίο με πρωτότυπο θέμα κι ενδιαφέρουσα πλοκή.

Μπορεί ωστόσο να ικανοποιήσει το ενδιαφέρον πολλών αναγνωστών που κατέχουν τις νέες τεχνολογίες και θέλουν πάντα να ακούνε και μια διαφορετική άποψη πάνω στο ρόλο τους στη σύγχρονη ζωή.  

 

3,5/5,0