ΠΩΣ Η ΤΥΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΥΒΕΡΝΑ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου
Ο Μλόντινοφ είναι καθηγητής πανεπιστημίου και παρότι η διδακτορική διατριβή του είναι στη Φυσική αυτή τη στιγμή διδάσκει μαθήματα σχετικά με την τυχαιότητα σε μελλοντικούς επιστήμονες. Με το βιβλίο αυτό ανέλαβε να μας «ξεναγήσει» στο μαγικό κόσμο των πιθανοτήτων, να μας καθοδηγήσει στα μονοπάτια της Στατιστικής και να μας βοηθήσει να καταλάβουμε το ρόλο όλων αυτών στη ζωή μας.
Το βιβλίο ξεκινάει με αναφορά σε ένα σπαρταριστό, πραγματικό ωστόσο περιστατικό. Αφορά σε κάποιον που κέρδισε τον τυχερό λαχνό του λαχείου της Ισπανίας επιλέγοντας έναν που έληγε σε 48. Όταν ρωτήθηκε πώς οδηγήθηκε στην χρυσοφόρα έμπνευση είπε ότι επί 7 συνεχόμενες νύχτες έβλεπε στο όνειρό του τον αριθμό 7, κι αφού 7 επί 7 κάνει 48 διάλεξε αυτόν τον λαχνό. Φυσικά όλοι γελάσαμε με την άγνοια του πίνακα της προπαίδειας αυτού του ανθρώπου αλλά ο Μλόντινοφ με αυτόν τον ευρηματικό τρόπο μας κατάφερε να μας δώσει τον τόνο του κειμένου που θα ακολουθήσει.
Αλήθεια έχουμε αναρωτηθεί ποτέ αν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια πότε θα σταματήσει το κερδοφόρο σερί μιας ομάδας ποδοσφαίρου ή μπάσκετ; Αν η επιτυχία ενός διαχειριστή αμοιβαίων κεφαλαίων να ξεπερνάει σε απόδοση τον δείκτη S & P 500 επί 19 συνεχόμενα έτη μπορεί ν’ αποδοθεί σε κάποια μεγάλη ικανότητα ή ήταν απλώς τυχαία ; Υπάρχει κάποιο μοτίβο που μπορεί να προβλέψει ποια ταινία θα γίνει blockbuster ή ποιο βιβλίο θα είναι το επόμενο bestseller ;
Τελικά η μελέτη της τυχαιότητας έχει καμία χρησιμότητα στη ζωή μας ή είναι απλώς άλλο ένα θεωρητικό πρόβλημα για τους ειδικούς;
Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και σε πάρα πολλά συναφή άλλα δίνονται με απόλυτα πειστικό τρόπο στο βιβλίο. Ο συγγραφέας που κατέχει άριστα το θέμα του καθοδηγεί μεθοδικά κι υπομονετικά τον αναγνώστη του σε συμπεράσματα μετά από εξαντλητικές αποδείξεις. Ο αναγνώστης συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία αυτή και το αποτέλεσμα τον ανταμείβει απόλυτα. Ο Μλόντινοφ βρίσκει τον τρόπο ώστε οι βασικές γνώσεις Μαθηματικών του μέσου αναγνώστη να αποδεικνύονται αρκετές για να κατανοεί το κείμενο, να παρακολουθεί μυστικά της επιστήμης ν’ αποκαλύπτονται κι εν τέλει να τον ωθούν να γυρίζει λαίμαργα τις σελίδες. Χιούμορ κι αυτοσαρκασμός χρησιμοποιούνται σε σωστή δοσολογία ώστε το σοβαρότερο ίσως δοκίμιο πάνω στο θέμα της τυχαιότητας να διαβάζεται εύκολα κι ευχάριστα απ’ τον καθένα.
Αυτό που κάνει το βιβλίο του Μλόντινοφ όμως εξαιρετικά χρήσιμο πέρα από απολαυστικό είναι η σύνδεση όλων των θεωρητικών γνώσεων που εκλαϊκεύονται για να γίνουν προσλήψιμες απ’ όλους με την εφαρμογή τους στη ζωή.
Κι αν η κατανομή ενός πλήθους καλεσμένων σε ένα γάμο σε τραπέζια των 8 ατόμων με απαράβατες συνθήκες κάποιοι να κάθονται με κάποιους ενώ ταυτόχρονα να έχουν αποφύγει άλλους φαντάζει όχι σημαντικό θέμα, η βοήθεια ενός δικαστηρίου να καταδικάσει το σωστό ένοχο αποκλείοντας επιτυχώς κάποιους κατηγορούμενους με τη χρήση στατιστικών παρατηρήσεων και μεθόδων, είναι σίγουρα πολύ σημαντικό. Κι αν δεν καταφέρουμε να «κλέψουμε» τη ρουλέτα στο καζίνο αξιοποιώντας τη γνώση στατιστικών παρατηρήσεων που θα έχουμε μάθει, τότε θα βοηθηθούμε σίγουρα να θαυμάζουμε τους σωστούς ανθρώπους για τις ικανότητές τους κι όχι για τις ενδεχομένως φοβερές επιτυχίες τους που όμως ήταν απλά μια τυχερή στατιστική επιβεβαίωση.
Επειδή ο συγγραφέας είναι καθηγητής πανεπιστημίου και όντας συνηθισμένος στην παράθεση πηγών τεκμηρίωσης, η βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου είναι εφάμιλλη διδακτορικών διατριβών κι αποδεικνύουν αφενός τη μεγάλη έρευνα που προηγήθηκε κι αφετέρου το πόσο βαθιά κατέχει το αντικείμενό του. Σε κάθε περίπτωση είναι εντυπωσιακή.
Κοντολογίς, «Τα βήματα του μεθυσμένου» από τις εκδόσεις ΠΕΚ (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, εξαιρετικά χρηστικό και ταυτόχρονα πρωτότυπο. Η έμπνευση της επιλογής του θέματος με την εξαιρετική διαπραγμάτευσή του το καθιστούν ένα βιβλίο που πρέπει να προσέξουμε οπωσδήποτε.
5/5
