Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, συγγραφέας

Μα γιατί να διαβάσω ένα βιβλίο που αφορά τα πατσατζίδικα στη Θεσσαλονίκη; Δεν μ’ αρέσει καν ο πατσάς και είμαι σίγουρος ότι ο οι πληροφορίες που θα περιέχει θα μου είναι εντελώς άχρηστες!

Αυτή θα μπορούσε να είναι μια τυπική αντίδραση κάποιου που δεν συμπαθεί τον πατσά και βρίσκει βαρετή την όποια αναφορά σε αυτόν.

Μόνο που το βιβλίο της κ. Καλαϊτζή – Οφλίδη δεν είναι απλώς ένα πόνημα γύρω από την ιστορία του πατσά.

Όπως σας είχα αναφέρει και στην κριτική μου για το βιβλίο “Θεσσαλονίκης χαλκεία και χαλκεύματα” που συνέγραψε με τον σύζυγό της Σίμο Οφλίδη, η δυνατότητά τους να μετατρέπουν το πιο κοινό θέμα, την πιο θεωρητικά μικρή λεπτομέρεια σε αφηγηματικό ταξίδι είναι μοναδική. Δεν χρειάζεται να σου αρέσει ο πατσάς, ούτε καν να γνωρίζεις τα ελάχιστα γι’ αυτόν για να αφεθείς στη σχεδόν μυθιστορηματική παράθεση ιστοριών, χαρακτήρων και καταστάσεων.

Κάθε σημείο του βιβλίου, από τις πιθανές απαρχές του εδέσματος και τον τρόπο παρασκευής, έως τη σημερινή συρρίκνωση της προσφοράς, ντύνεται με τα βιώματα, τις συμπεριφορές και τη μοναδικότητα του ιστορικού πλαισίου. Ο πατσάς δεν παρουσιάζεται με μαγειρική τυπολατρία και τουριστική χάρη.

Μέσα από τις λέξεις ξεχύνονται οι μυρωδιές, ο πόνος κι η χαρά, το μεράκι και συμπόνια, οι αλλαγές που φέρνει ο χρόνος σε όλα τα επίπεδα.

Όλα αυτά δεμένα με τη γλυκύτητα, τη θαλπωρή και τη σχεδόν μητρική λεκτική προσοχή της συγγραφέως, προσφέρουν στον αναγνώστη ταυτόχρονα ένα ταξίδι στη διαδρομή ενός φαγητού που συνδυάστηκε επί δεκαετίες με τη νύχτα και την εργατιά, αλλά και μια νοσταλγική βόλτα σε συναισθήματα, ανθρώπινες κι επαγγελματικές σχέσεις σφραγισμένες με μια άγρια αθωότητα που λείπει όλο και περισσότερο από τα μανιχαϊστικά αδιέξοδα του σήμερα.

Στον έργο “Τα πατσατζίδικα της Ανατολής στη Θεσσαλονίκη της Δύσης” από τις εκδόσεις Επίκεντρο, το νήμα της μνήμης ενός κόσμου αγνότητας κι ευθύτητας δένει στον κάβο της τωρινής επιτήδευσης, θυμίζοντας μας ότι οι παραδόσεις δεν αποτελούν ένα ξέφτι της ιστορίας αλλά έναν διαρκή αγώνα με την ουσία της υπόστασης μας.