Γράφει η Χρυσούλα Καραντζή, Ερευνήτρια Α΄ Βαθμίδας – Κέντρον Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων Ακαδημίας Αθηνώ
To ευσύνοπτο, πρακτικό και εξαιρετικά χρήσιμο εγχειρίδιο της Αφροδίτης Αθανασοπούλου είναι προϊόν της μακράς και συστηματικής ενασχόλησης της συγγραφέως με τη Διδακτική της Λογοτεχνίας, τα Αναλυτικά Προγράμματα και το σχετικό διδακτικό υλικό τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Κύπρο.
Το περιεχόμενο του βιβλίου διαρθρώνεται ως εξής: προτάσσεται Πρόλογος και σύντομο κατατοπιστικό σημείωμα για την Ορολογία. Ακολουθεί Συγκεντρωτικός Πίνακας σχημάτων λόγου και αναλυτικά επιμέρους κεφάλαια για α) Γραμματικά (Μορφοσυντακτικά) σχήματα, β) Σχήματα ως προς τη θέση των λέξεων στο λόγο, γ) Σχήματα ως προς την πληρότητα του λόγου και δ) Σημασιολογικά σχήματα λόγου. Ο τόμος συμπληρώνεται με χρήσιμα και κατάλληλα ποιητικά παραδείγματα για εξάσκηση, τα οποία συνοδεύονται από τις απαντήσεις τους και σχετική με το θέμα σύντομη και κατατοπιστική ελληνική κυρίως παλαιότερη και νεότερη βιβλιογραφία.
Το βιβλίο απευθύνεται σε φοιτητές και καθηγητές φιλολόγους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και σε όποιον άλλο αναζητά μια περιεκτική, εύληπτη και οικονομική περιγραφή των σχημάτων λόγου και σχετικού λογοτεχνικού υλικού ως παραδειγμάτων προερχόμενων από την ελλαδική και την κυπριακή λογοτεχνία (επώνυμη και λαϊκή δημιουργία).
Το εν λόγω εγχειρίδιο συμβάλλει αποφασιστικά στον λογοτεχνικό γραμματισμό και προσφέρει τα κρίσιμα κλειδιά για όποιον ενδιαφέρεται για την ανάλυση του ποιητικού κυρίως (αλλά και του πεζού) λογοτεχνικού λόγου. Η συγγραφέας άλλωστε διασαφηνίζει θέματα ορολογίας και συνθέτει δημιουργικά τις σχετικές περιγραφές με τρόπο συστηματικό, σαφή και κατανοητό.
Παρεμφερή σχήματα και παρόμοια φαινόμενα οργανώνονται σε μια άκρως οικονομική και εύληπτη παρουσίαση. Οι καλοδιατυπωμένοι ορισμοί των διαφόρων σχημάτων συνοδεύονται από λογοτεχνικά παραδείγματα πέραν αυτών που βρίσκονται σε ξεχωριστή ενότητα για εξάσκηση. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό για την «ποιητικότητα» του προφορικού λόγου ότι μεταξύ των παραδειγμάτων υπάρχουν και δείγματα μη λογοτεχνικής γλώσσας (κοινή νεοελληνική, παροιμίες, παραμύθια, λαϊκή γλώσσα). Πρόκειται για θέματα που αντλούνται από μια ευρύτερη «Γραμματική της ποιητικής γλώσσας», η οποία έχει απασχολήσει ερευνητικά την συγγραφέα σε παλαιότερη εργασία της.
Το λογοτεχνικό ύφος συνίσταται, όπως έχει υποστηριχθεί, σε επιλογές και αποκλίσεις και ο αναγνώστης θα βρει στο εγχειρίδιο αυτό έναν χρήσιμο και κατατοπιστικό οδηγό για τις βασικότερες από αυτές.
Ο τρόπος παρουσίασής τους συνδυάζει ιδανικά παραδοσιακές φιλολογικές και σύγχρονες επιστημονικές υφολογικές προσεγγίσεις για την καλύτερη κατανόηση και διδασκαλία των σχημάτων λόγου, ειδικά π.χ. στις περιπτώσεις της μεταφοράς, της αλληγορίας ή του συμβόλου, όπου επιχειρείται μια θεωρητικότερη και ευρύτερη ανάλυση.
Η συγγραφέας Αφροδίτη Αθανασοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Σχήματα λόγου. Με παραδείγματα από κείμενα της κυπριακής και της ελλαδικής λογοτεχνίας
Συγγραφέας: Αφροδίτη Αθανασοπούλου
Σειρά: Βιβλία για εκπαιδευτικούς
ISBN: 978-618-03-3357-2
Σελίδες: 112
Ημερομηνία Έκδοσης: 29/09/2022
