/Βιβλιοκριτική: Προς τον Παράδεισο (Χάνια Γιαναγκιχάρα)

Βιβλιοκριτική: Προς τον Παράδεισο (Χάνια Γιαναγκιχάρα)

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, συγγραφέας

Η Χάνια Γιαναγκιχάρα έχοντας συμπληρώσει μια δεκαετή λογοτεχνική πορεία και με το “Λίγη ζωή” να θεωρείται ήδη ένα από τα κορυφαία δείγματα γραφής αυτού του αιώνα, έρχεται να καταθέσει μια πολύ ιδιαίτερη πρόταση με το “Προς τον Παράδεισο”. Θα μπορούσε κανείς να δει αυτό το βιβλίο ως μια άτυπη τριλογία δοσμένη σε τρία τεράστια κεφάλαια του ίδιου έργου. Ακόμη και μια διχοτόμηση του, ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, που ουσιαστικά μοιράζει την ύλη των 800 και πλέον σελίδων στη μέση, θα δικαιολογούσε την κυκλοφορία του βιβλίου σε δυο ξεχωριστούς τόμους.

Κάποιοι, μάλλον βιαστικά άρχισαν τις διθυραμβικές κριτικές, τοποθετώντας το σε ίση μοίρα με την κλασική λογοτεχνία. Πιθανότατα η θεματολογία του και η προσέγγιση της συγγραφέως να “σπρώχνουν” ορισμένους στην υπερβολή.

Ένα πόνημα για τη διαχρονική διαδρομή των ανθρώπινων ελευθεριών και την πορεία προς την ελευθερία, για την ανάγκη, και σε ποιο βαθμό ύπαρξης ορίων, για την καταπίεση της κάθε ιδιαιτερότητας, της κάθε διαφορετικότητας, δίνει πρόσφορο έδαφος για σύμπλευση αλλά και υπερβολή στην κρίση της λογοτεχνικής επάρκειας ή και υπέρβασης.

Το μυθιστόρημα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί queer. Σε κάθε εποχή που περιγράφει, από το 1893, στο 1993 έως το 2093, οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις και η αντιμετώπιση τους παίζουν κυρίαρχο ρόλο. Χαρακτήρες με ίδια ονόματα και η διαρκής αναφορά στη Χαβάη στήνουν ένα είδος “μεταφοράς” καταστάσεων ανά τον χρόνο. Στο τρίτο μέρος, η αποτύπωση ενός δυστοπικού μέλλοντος όπου η πανδημική λαίλαπα οδηγεί τον περιορισμό των ελευθεριών σε έναν εφιαλτικό προορισμό για τον άνθρωπο.

Η Γιαναγκιχάρα, παραμένει υπέρμαχος της περιγραφικής λεπτομέρειας, με χαρακτήρες που ξεδιπλώνονται μέχρι τον πυρήνα της ύπαρξης τους.

Η μετάφραση της Μαρίας Ξυλούρη για τις εκδόσεις “Μεταίχμιο”, αν και δεν έχουμε διαβάσει το πρωτότυπο κείμενο, δείχνει να διατηρεί απόλυτα την ένταση αλλά και τη ροή της αφήγησης. Είναι σίγουρα νωρίς για να αναδείξει κανείς ένα έργο σε σημάδι των καιρών του, όπως και μάλλον αφελές να ταυτιστεί άμεσα και ολοκληρωτικά με τη θυμική διάσταση μιας “επαναστατικής” ελευθεριότητας που γέννησε η πρόσφατη πανδημία και τα θέματα ελευθερίας που άνοιξε. Πάντως, σίγουρα το “Προς τον Παράδεισο”, δεν είναι μια αδιάφορη προσπάθεια συνεισφοράς σε μια συζήτηση με δύσκολο διέξοδο κι ακόμη πιο δύσκολη αποδεικτική διαδικασία.