Γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου
Άλλο ένα αριστούργημα από τον μεγάλο αφηγητή του αστυνομικού μυθιστορήματος. Άλλο ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα φτιαγμένο από τα ίδια υλικά.
Βρισκόμαστε στο 2001 όταν ο Μάνκελ αποφασίζει να διαπραγματευτεί το θέμα του θρησκευτικού φανατισμού και την επίδραση του κάθε αυτόκλητου «μεσσία». Την έμπνευση έλαβε από τη δράση του Τζιμ Τζόουνς, ενός παράφρονα που έδρασε στη Γουϊάνα, ακολουθούνταν από εκατοντάδες ανθρώπους οι οποίοι τον λάτρευαν σαν ηγέτη τους και που οι περισσότεροι εξ αυτών οδηγήθηκαν σε «επαναστατική αυτοκτονία» μαζί με τον ίδιο. Οι 918 θάνατοι εκείνης της ημέρας του 1978 δεν άφησαν κανέναν ασυγκίνητο. Ούτε και τον Μάνκελ φυσικά.
Απ’ το βιβλίο αυτό ο Μάνκελ επιχείρησε μια ανανέωση στους ήρωές του και δίπλα στον διάσημο πια αστυνομικό επιθεωρητή Κουρτ Βαλάντερ ξεκινάει την καριέρα της ως Αστυνομικός η κόρη του, η Λίντα, που θα υπηρετεί μάλιστα στο ίδιο Αστυνομικό Τμήμα με τον πατέρα της. Κεντρικό ρόλο στην ιστορία θα παίξει η επιστήθια φίλη της Λίντας κάτι που θα κάνει την επίλυση του μυστηρίου της πρώτης της υπόθεσης ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αλλά και συναισθηματικά φορτισμένη. Η φίλη της Λίντας μια μέρα νόμισε ότι είδε φευγαλέα τον πατέρα της που είχε εξαφανιστεί απ΄τη ζωή της εδώ κι 24 χρόνια να περνάει έξω από το τζάμι ενός ξενοδοχείου. Μια σειρά από ψέματα αρχίζουν κι απομακρύνουν τις δύο φίλες καθώς κι από την τρίτη της παρέας, τη Ζέμπα. Κάποια στιγμή επαναλαμβανόμενα περιστατικά πυρπόλησης ζωντανών πτηνών και ζώων αρχίζουν να πυκνώνουν περίεργα κι η φίλη της Λίντας εξαφανίζεται. Βρίσκεται όμως στην πλευρά των θυμάτων ή μήπως έχει να κάνει με τους θύτες ;
Μέσα απ’ τη σφιχτοδεμένη πλοκή με τη γνωστή πια, έως και εμμονική προσήλωση του Μάνκελ στην αληθοφάνεια,
παρακολουθούμε τη διαλεύκανση μιας υπόθεσης που όπως είπαμε έχει στον παρονομαστή της το θρησκευτικό φανατισμό, τον κοινωνικό φονταμενταλισμό και την απόλυτη εκμετάλλευση των ανθρώπων που παρά τη μόρφωση και τη θέση τους συντρίβονται κάτω από την ανάγκη τους ν’ ανήκουν κάπου, να υποτάσσονται σε κάποιον. Κατά την πάγια τακτική του ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αυτόν τον καμβά για να καταθέσει την άποψή του πάνω στα θέματα αυτά καθώς και να υψώσει μια κραυγή για την εκτράχυνση της κοινωνίας και την αγωνία του για το μέλλον. Είναι μάλλον ατυχής συγκυρία το γεγονός ότι το Σεπτέμβριο του 2001 που εκδίδεται το βιβλίο αυτό κατέρρευσαν οι Δίδυμοι Πύργοι στη Νέα Υόρκη, γεγονός που μόλις στην τελευταία σελίδα κατάφερε να συμπεριλάβει ο Μάνκελ προφανώς επί του πιεστηρίου κυριολεκτικά, αφήνοντας υπόσχεση για να το συζητήσει μαζί μας στο μέλλον.
Είπα να συζητήσει μαζί μας, για να υπογραμμίσω αυτό που κάνει τον Μάνκελ ξεχωριστό. Την ικανότητά του να προχωράει την καλά στημένη πλοκή του αργά, μεθοδικά, αλλά ταυτόχρονα να «πιάνει την κουβέντα με τον αναγνώστη του». Κάθε βιβλίο του αποτελεί κι ένα κοινωνικό σχόλιο, κι οι αιτιάσεις του συχνά αποδείχτηκαν προφητικές. Θεωρώ ότι έχει δημιουργήσει μια ιδιαίτερη «σχολή» αστυνομικών μυθιστορημάτων που δεν κατάφερε κανείς να μιμηθεί.
Νομίζω πως όσα χρόνια κι αν περάσουν απ’ τη στιγμή που θα έρθει κάποιος σε επαφή με το έργο του μεγάλου αυτού Σκανδιναβού θα γυρίζει ξανά και ξανά για ν’ απολαμβάνει την μοναδική εμπειρία που εξασφαλίζουν τα βιβλία του. Με όποιο βιβλίο του Μάνκελ κι αν ξεκινήσει κανείς η απόλαυση είναι η ίδια και πάντως εξασφαλισμένη. Το «Πριν πέσει η παγωνιά» είναι μια ωδή στη ναρκωμένη από την ευμάρεια κοινωνία που χάνει τον προσανατολισμό της κι αναγκάζεται να ξυπνήσει μέσα στους πιο φριχτούς της εφιάλτες.
4,5/5
