Γράφει ο Νίκος Ναούμης, πολιτικός επιστήμονας – συγγραφέας
Αν έρθεις σε επαφή με τη γραφή του Γιάννη Καλπούζου, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα την ερωτευτείς από την πρώτη φράση που θα διαβάσεις. Δεν το κρύβω, είμαι ερωτευμένος και εγώ με αυτήν!
Έτσι, κάθε νέο του έργο, σπεύδω να το αποκτήσω από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας του, κάτι που συνέβη και με το Καλντερίμι – 99 χρόνια στη Σαλονίκη.
Όπως γίνεται αντιληπτό και από τον τίτλο, το ταξίδι μας αυτή τη φορά μέσω των έργων του κ. Καλπούζου, κάνει στάση στη νύφη του Θερμαϊκού, από τα μέσα του 1800, μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 1900.
Ένας αιώνας, που συνέβησαν ριζικές μεταβολές σε μία πόλη ορόσημο για τα Βαλκάνια και κομβικό σημείο για την παρακμάζουσα τέως Οθωμανική αυτοκρατορία. Ένας αιώνας, ανακατατάξεων, που θα οδηγήσει στην πόλη που όλοι γνωρίζουμε σήμερα, με τον λευκό της πύργο να στέκει αγέρωχος προσμένοντας τον επισκέπτη και τον οδοιπόρο να ξαποστάσει στον ίσκιο του.
Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, δύο άγνωστοι απειλούν με μαχαίρι και πιστόλι τον Παράσχο. Έχουν απαγάγει την κόρη του και απαιτούν ο γιος του να ελευθερώσει τον κομιτατζή Ασάν Τάνο. Σε παράλληλο χρόνο ο παππούς Αντίπας ζει με την ανάμνηση της αινιγματικής Ρωξάνης.
Το κυνήγι της ευτυχίας, το λίγο που γεμίζει μια ζωή, η μεταμόρφωση μιας πόλης, τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις τριών γενιών, που πορεύονται όπως καθορίζουν τα βήματά τους οι γυναίκες – σύζυγοι, ερωμένες, μητέρες, κόρες, αδελφές… Κι όλα έχουν ως φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών κι εν γένει τη συνταρακτική ιστορία της Θεσσαλονίκης από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού, με τις μνήμες να συμπληρώνουν κύκλο ενενήντα εννέα χρόνων.
Οι ήρωες σμίγουν με νταήδες, τυχοδιώκτες και αδελφικούς φίλους, ενώ στο προσκήνιο εναλλάσσονται συμμορίες, χοροεσπερίδες, καφέ σαντάν, χαμαιτυπεία, πόρνες, κατάσκοποι, βομβιστικές επιθέσεις, πυρκαγιές…
Πότε βλέπουν τ’ αστέρια να σπιθίζουν, πότε τραντάζονται στο καλντερίμι της ζωής και πότε φλέγονται στο καμίνι της εκδίκησης, της προδοσίας, των ηθών, της απώλειας, του μίσους, του εθνικισμού, του χρήματος, μα και στον ξέφρενο χορό του έρωτα.
Αναμφίβολα, εκείνο που είναι σίγουρο, είναι ότι οι ιστορίες του Γιάννη Καλπούζου, είναι γραμμένες με τέτοιο τρόπο, που εύκολα μπορούν να καλύψουν τις ιστορικές γνώσεις που σε αυτή τη χώρα, λίγοι δυστυχώς κατέχουν. Κάθε φράση, κρύβει πίσω της βαθιά ιστορική έρευνα από τον συγγραφέα, ο οποίος συνταιριάζει μαεστρικά τα ευρήματα από την έρευνα αυτή με τη μυθοπλασία, πλέκοντας ένα ψηφιδωτό της τέχνης του λόγου, πολύ υψηλού επιπέδου.
Έχω διαβάσει σε σχόλια στο διαδίκτυο ότι η γλώσσα του Καλπούζου, είναι δυσνόητη και πολλές φορές κουράζει. Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με την άποψη αυτή.
Το διάβασμα κατά τη ταπεινή μου άποψη, είναι εκτός από ψυχαγωγία και τέχνη. Διαβάζοντας, οφείλεις να είσαι συγκεντρωμένος σε αυτή την μυσταγωγία και να αφιερώσεις όλο σου το πνεύμα σε αυτό. Αν δεν μπορείς να το κάνεις, μην διαβάζεις Καλπούζο. Μην διαβάζεις γενικά. Κάνε κάτι πιο εύκολο, όπως για παράδειγμα να ακούσεις λίγη μουσική. Το διάβασμα είναι κάτι δύσκολο. Αν γίνει εύκολο, χάνει την αξία του.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω ότι το βιβλίο Καλντερίμι – 99 χρόνια στη Σαλονίκη, όπως και τα προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
