/Βιβλιοκριτική: Φελιτσιτά (Μάρω Δούκα)

Βιβλιοκριτική: Φελιτσιτά (Μάρω Δούκα)

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, συγγραφέας

Λέμε συχνά ότι τα πάντα έχουν ειπωθεί. Ο τρόπος όμως και το εύρημα του κάθε συγγραφέα είναι αυτό που κάνει ένα έργο να ξεχωρίζει. Αν αυτό είναι το πραγματικό κριτήριο της αξίας ενός βιβλίου, τότε η Μάρω Δούκα έρχεται με τη “Φελιτσιτά”, από τις εκδόσεις Πατάκη, να επιβεβαιώσει, για μια ακόμη φορά, ότι δίκαια συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες πεζογράφους της εποχής μας.

Μια οικογένεια με συνηθισμένα προβλήματα. Χαρακτήρες με συνηθισμένες αντιδράσεις.

Μια γραφή όμως αντισυμβατική που καταγράφει σε πρώτο πρόσωπο την προσωπική οπτική κάθε μέλους της, αποτυπώνει τις αποχρώσεις των εξηγήσεων κάθε πράξης. Η ενδοοικογενειακή βία σε διαφορετικές εκφάνσεις, τα χαμένα όνειρα, οι ρόλοι που περιπλέκονται.

Ο κόσμος της Δούκα δεν είναι αγγελικά πλασμένος αλλά δεν θυματοποιείται, κιόλας. Παρατηρεί τα φαινόμενα αλλά δεν προχωρά σε εύκολα συμπεράσματα κι αφορισμούς. Αφήνει ακάλυπτη την ανθρώπινη βιαιότητα, όχι αποκλειστικά ως πρόσκαιρο κοινωνικό φαινόμενο αλλά ως μια υποβόσκουσα κανονικότητα.

Δεν ιδεολογικοποιεί τα φαινόμενα. Απλώς ρίχνει φως στα υπαρξιακά αδιέξοδα και τις βαθύτερες παγίδες ενός αυτοαναφορικού συστήματος αξιών.

Η έπαρση που δεν αφήνει χώρο στην κατανόηση. Η αποτυχία και πώς ορίζεται σε ένα κόσμο ανίκανο να αντιληφθεί τι είναι η ευτυχία. Η ταπείνωση του “διωγμού” από την εστία και η μοίρα των αστέγων μέσα στην αδιαφορία των πολλών. Μόνο μία γάτα, η Φελιτσιτά, γίνεται το συνσισθηματικό αποκούμπι του “απόβλητου” δυνάστη πατέρα. Μια ύστατη κραυγή μέσα στη σιωπή του αξιακού τίποτα.

Λιτή, ρεαλιστική, με σχολαστική ευθύτητα η γραφή της Δούκα, ξεδιπλώνει το σεντόνι των αμαρτημάτων μας κι αφήνει στον αναγνώστη την κρίση για την τιμωρία ή τον εξαγνισμό.

Στο τέλος ποιος είναι ο υπέρτατος κριτής και που λογοδοτούμε; Πόσο θύματα και πόσο θύτες είμαστε;