Γράφει ο Γιώργος – Νεκτάριος Παναγιωτίδης, συγγραφέας
Έχoντας διαβάσει παλιότερα τη «Μάσκα του Δημήτριου», όπως και τον «Μεγάλο Ύπνο» του Τσάντλερ, μπορώ να πω πως το hard-boiled δε μου είναι άγνωστο. Το «Αίμα στις στάχτες» από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και πάλι είναι ένα βιβλίο ωστόσο ιδιαίτερο μέσα στα αναγνώσματά μου.
Ο πρωταγωνιστής, Δημήτρης Κανιάρης, είναι ένας νεαρός στα 28 του, που τον στοιχειώνουν αναμνήσεις ενός τραυματικού παρελθόντος αλλά και μια γενικότερη ηττοπάθεια και δυστοκία. Όπως λέει και το τραγούδι, «άλλα θέλω κι άλλα κάνω κι έφτασα ως εδώ».
Όντας σε αυτή την αναμφίβολα κακή κατάσταση, ο βιβλιόφιλος και ακροατής μέταλ μουσικής Δημήτρης Κανιάρης λαμβάνει αναπάντεχη κλήση από ένα πρώην δεσμό του, την –αρκετά μικρότερή του ηλικιακά- Βάσω. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η Βάσω του ζητάει, με κλιμακούμενη απόγνωση, να αναλάβει την παρακολούθηση του νυν… αγαπητικού της, που λέγεται Παύλος Σοφός. Η ανάληψη αυτής της υπόθεσης θα γίνει με έντονη αρχική επιφύλαξη. Αμέσως, ωστόσο, ο πρωταγωνιστής μας θα δει ότι ο Σοφός, που είναι στη δεκαετία των 40, είναι μπλεγμένος σε πολύ ιδιάζουσες συναλλαγές, με πρόσωπα εμφανώς ύποπτα, που φαίνονται ορισμένως να βρίσκονται σε ένα αθέατο στους πολλούς σημείο τομής μεταξύ της ελίτ και του υποκόσμου.
Η εξέλιξη του κεντρικού χαρακτήρα είναι αξιοσημείωτη: στην πορεία θα ξεκινήσει να μεταμορφώνεται σε σκληρό, diehard τύπο.
Σου δίνει την εντύπωση δηλαδή ενός τύπου όπως ας πούμε ο πρώην στρατονόμος Τζακ Ρίτσερ (του Lee Child), που διαβαίνει το Ρουβίκωνα, περνάει στην παρανομία (αυτό που λέμε going rogue) και υπηρετεί τη δική του «σκληρή» εκδοχή απόδοσης δικαιοσύνης. Και είναι γεγονός πως παρά τις προαναφερόμενες μεθόδους παρακολούθησης που θα ακολουθήσει ως πρώην βοηθός ιδιωτικός ερευνητής, ο Δημήτρης Κανιάρης είναι λιγότερο -ως και καθόλου- ο διακριτικός, μεθοδικός Πουαρώ και περισσότερο ο ταύρος εν υαλοπωλείω, που μοιράζει απλόχερα πόνο και… σφαίρες και προχωράει την έρευνα πολύ λιγότερο μέσα από την επαγωγική μέθοδο και πολύ περισσότερο μέσα από την πρωτόγονη/ωμή βία: αυτό που θα λέγαμε στην Πληροφορική «brute force attack». Μεταμορφώνεται δηλαδή σε ένα τιμωρό, ένα Punisher ή Nick Fury, που συχνά θα «εξορύσσει» με το πιστόλι στον κρόταφο τις πληροφορίες που θέλει, παίζοντας ακόμα και τη ζωή του.
Εντούτοις, ο Δημήτρης δεν είναι ένας τύπος χωρίς συνείδηση. Γίνεται ίσως στις μεθόδους του σκληρός και «κακός», όχι ηθικός, αλλά δεν είναι αμοράλ, δεν είναι «πέραν του καλού και του κακού».
Ακόμα, δε μένει έξω από βαθύτερες, υπαρξιακές ανησυχίες, κάτι που προσθέτει στο χαρακτήρα και στο βιβλίο, που δε μιλάει για «καβγάδες, τσαμπουκάδες και όπλα», εν είδει μιας… λογοτεχνικής τραπ.
Αντίθετα, μιλάει για την εξιχνίαση μεγάλης κλίμακας εγκλημάτων που δεν αγγίζουν οι πολλοί -ένα θέμα που με κάθε ειλικρίνεια μπορώ να χαρακτηρίσω φλέγον-, μέσα σε ένα φόντο αναζήτησης του εαυτού.
Στη μεγάλη εικόνα, το «Αίμα στις Στάχτες» φέρνει στο νου μας το νουάρ, όπως το ξέρουμε από τους μεγάλους μάστορες του είδους, αλλά εν μέρει και τον μεγάλο πατριάρχη Γιάννη Μαρή: σκληροτράχηλοι, έντιμοι άντρες (αστυνομικοί ή όχι), που ανταλλάσσουν ή φτύνουν σκληρές αλήθειες, κακόφημα μπαρ, διεφθαρμένοι μπάτσοι, μοιραίες γυναίκες, υπόκοσμος, ύποπτα πρόσωπα (ο Σοφός, ο Ψηλέας, ο Χοντρός, ο Σουγιάς κ.τ.ό.), μέσα σε ένα φόντο γενικευμένης σήψης. Το βιβλίο του Χρήστου Γιαννάκενα τα έχει αυτά τα στοιχεία εν μέρει, αλλά δοσμένα με ένα ιδιαίτερο τρόπο, μέσα από την προσωπικότητα του συγγραφέα.
Σε γενικές γραμμές, θεωρώ πως πρόκειται όντως για ένα καλό βιβλίο. Μια καλογραμμένη και έξυπνη ιστορία αθηναϊκού νουάρ.
Η αφήγηση έχει πλούσιες παρομοιώσεις και χιούμορ, που την σώζει από την ξηρότητα. Ο πρωταγωνιστής δείχνει με σαφήνεια την εκτίμησή του προς το άλλο φύλο, σε όλα τα επίπεδα, εντούτοις η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του (πρωτοεμφανιζόμενου) Χρήστου Γιαννάκενα, δεν είναι καθόλου λυρική ή ευαίσθητη, αλλά «σκληρή», ως και… σπλάτερ. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο συγγραφέας, αν εξαιρέσουμε ίσως αυτό που λέει η Αθηνά Κακούρη «αντίληψη περί ηλικίας των πολύ νέων ανθρώπων», δεν χαρακτηρίζεται καθόλου από την αφόρητη ανωριμότητα της σκέψης που έχουμε συνηθίσει από συγγραφείς του εμπορικού ειδικά χώρου. Κι αυτό επίσης μας δίνει ελπίδες για το δημιουργικό-συγγραφικό του μέλλον.
Βαθμολογία (ενδεικτική): 3.5/5
