Ο συγγραφέας Θεόδωρος Χρ. Χήρας απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που του θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την έκδοση του μυθιστορήματός τιυ «Ο Μεγάλος Υπερσιβηρικός»
1.Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το μυθιστόρημά σας «Ο Μεγάλος Υπερσιβηρικός». Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;
“Ο Εγκληματίας και ο Άγιος”
Ακολουθώντας την ταξινόμηση των λογοτεχνικών ειδών με κριτήριο τη θεματολογία, θα μπορούσα να περιγράψω τον Μεγάλο Υπερσιβηρικό ως δείγμα της νεοφυούς ιατρικής γραμματείας ή με άλλα λόγια, δείγμα του είδους μιας νεοεισαγόμενης ιατρικής λογοτεχνίας, όπως έχουμε την ιστορική λογοτεχνία, την λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας, την αστυνομική κλπ. Με βάση τη μορφή και τη δομή, το βιβλίο ακολουθεί τις παγιωμένες ταξινομήσεις. Βέβαια, τα όρια ενός λογοτεχνικού είδους είναι συχνά διαφιλονικούμενα και τα είδη άμεσα συνυφασμένα μεταξύ τους: αλληλοτροφοδοτούνται δημιουργώντας το καθένα το πλαίσιο ύπαρξης και διατήρησης του άλλου.
Ακολουθώντας την καρδιά μου, το σύγγραμμα ανθίσταται σε όλα αυτά τα θεωρητικά εφευρήματα που προσπαθούν να κατηγοριοποιήσουν τη λογοτεχνική παραγωγή και να ευρετηριάσουν τα βιβλία μας. Για μένα «ο Μεγάλος Υπερσιβηρικός» είναι το τρίτο προσωπικό βιβλίο μου, είναι βγαλμένο από τον θωρακικό μου κλωβό και ασχολείται με ένα απαγορευμένο, ανεπίτρεπτο και νομικά κολάσιμο θέμα, για το οποίο καλούμαι εγώ, ως δαιμόνιος δικηγόρος να υπερασπιστώ και να αγιοποιήσω το λεηλατημένο σαρκίο του ήρωά μου.
- Σκιαγραφήστε μας τους κεντρικούς ήρωες. Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρα τους;
“Οι ήρωες είναι πάντα ευγενικοί”
Πέντε αρχετυπικά πρόσωπα εμφανίζονται και ψυχογραφούνται στο βιβλίο. Τα βασικά πρόσωπα είναι δύο, ο μεγαλοδικηγόρος Ιωάννης Γρηγοράκος και ο γιατρός του, δυο άντρες που κουβαλούν το τραύμα της ύπαρξής τους και συνομιλούν με εξαγνιστική διάθεση, κατά την διάρκεια των συναντήσεών τους, στις συνεδρίες κάθαρσης. Τον δικηγόρο πλαισιώνουν η σύζυγός του Κασσάνδρα, μια ιέρεια του σκότους που προβλέπει το μέλλον και τα δεινά των ανθρώπων, η ενάρετη αδελφή του Αρετή και ο ταλαντούχος Ρώσος οικονόμος του σπιτιού τους, Φιόντορ. Ο γιατρός Τίτος Γαλανός οικειοθελώς αποσπασμένος στη Λακωνική Μάνη, αποκαλύπτεται «εν αληθεία», ως φυγάς, μόνος και κατατρεγμένος από τα στοιχειά του.
- Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;
“… με τόσα φώτα, εγώ μωρός, όσο και πρώτα!”
Χρειάζεται συντετριμμένη καρδία για να δεχτεί ο αναγνώστης τους ήρωες και τα βιβλία μου. Το να προτάσσει κάποιος το δάκτυλο και να εκφοβίζει τρομαγμένους ενήλικες είναι υπογραφή προαναγγελθείσης αυτοχειρίας. Θα βρεθεί αργά ή γρήγορα αντιμέτωπος με τη συνείδησή του. Και φοβάμαι ότι με τον δυτικό τρόπο ζωής που υιοθετήσαμε, είναι πολύ πιο πιθανό, κάποια στιγμή, όλοι μας να βρεθούμε ασθενείς με έλλειμα ψυχικό αλλά και ανεπάρκεια κάποιου ζωτικού οργάνου του κορμιού μας. Και να παραπαίουμε στο χείλος του γκρεμού. Κοινωνικά θέματα πνευματικής σωτηρίας αλλά και δωρεάς οργάνων θα απασχολήσουν όλους μας κάποια στιγμή. Ας ευαισθητοποιηθούμε εγκαίρως.
- Τι καθορίζει ποιος κατατάσσεται στους ήρωες και ποιος στους απατεώνες;
“Λυδία λίθος για κράματα χρυσού και ήρωες”
Το κίνητρο και το μέσον. Ένας ήρωας ξεκινά τη ζωή του με σθένος και αγάπη για γνώση, για αυτοαποκάλυψη, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις με ηθική, θριαμβεύει και συνήθως επιστρέφει στο σπίτι του ως σπουδαίος άντρας. Κι εμείς θαυμάζουμε και μαγευόμαστε από την ικανότητα του ήρωα να ξεπερνά σκοπέλους. Προσωρινά φαντασιωνόμαστε πως είμαστε στη θέση του, ταυτιζόμαστε.
Ένας απατεώνας, παριστάνει τον θεοφοβούμενο, χρησιμοποιεί την δύναμη και θέληση των άλλων για τα ταπεινά κίνητρά του: κοινωνική άνοδο και πλουτισμό.
- Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
“Ήγγικεν η ώρα”
Από πάντα ένα μέρος του εαυτού μου ανήκε στην τέχνη. Φλέρταρα από έφηβος με αρκετά είδη τέχνης είτε ως θεατής είτε ως δημιουργός. Στο τέλος η ζωή η ίδια με οδήγησε στη συγγραφή. Η ελληνική γλώσσα ήταν πολύ ψηλά στην κλίμακα των αξιών μου και πάντα θαύμαζα τους καλούς χειριστές της. Ας το ομολογήσω, ίσως για πρώτη φορά, ότι είμαι κι εγώ ένας από αυτούς τους γραφικούς νοσταλγούς του πολυτονικού και λάτρης των αρχαίων Ελληνικών. Στην Ιατρική, ξέρετε χρησιμοποιούμε στην ορολογία και στην καθημερινή πράξη πάμπολλες λόγιες εκφράσεις και γραμματικούς τύπους των αρχαίων ελληνικών: καισαρική τομή, θέναρ και αντιθέναρ, αφασία, Αχίλλειος τένοντας, σφαγή, νήστιδα και άλλες. Και βέβαια είναι από τις αγαπημένες μου.
Πριν λίγα χρόνια άρχισα το συγγραφικό ταξίδι ως επιμελητής κειμένων και κάποιοι ασθενείς ανακάλυψαν την κλίση μου και με έσπρωξαν στη συγγραφή προσωπικών λογοτεχνικών βιβλίων. Τους οφείλω πολλά.
- Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;
«Έστιν ουν τραγωδία…»
Λογοτεχνία είναι όταν η αισθητική συναντά την ηθική. Λογοτεχνία είναι η παρηγοριά στη ζωή του ανθρώπου που βάλλεται από τις αθλιότητες και τις ασχημοσύνες της καθημερινότητας. Λογοτεχνία είναι να αποκαλύπτεσαι “εν αληθεία” για να επικοινωνήσεις με τον πλησίον. Η λογοτεχνία εμπεριέχει την ελευθερία. Δεν έχω άλλον ορισμό περίτεχνο και πιο αποδεκτό να δώσω. Η μορφή και η δομή είναι δευτερεύοντα γνωρίσματα.
- Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;
“SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα”
Διότι οι Έλληνες εργάζονται περισσότερο, διασκεδάζουν περισσότερο και είναι απασχολημένοι με τις εγκόσμιες απολαύσεις. Ωστόσο είναι ευφυείς με μια ευρεία καλλιέργεια και μπορούν να σταθούν στο ύψος των δυσκολιών της ζωής, να επιβιώσουν. Θυμηθείτε την υψηλή συμμόρφωση που έδειξαν οι Έλληνες στην περίοδο της πανδημίας. Όλοι μας φορέσαμε μάσκα, κάναμε Ανάσταση στις βεράντες μας δίνοντας τις ευχές μας στους άγνωστους των απέναντι μπαλκονιών. Στο εξώστη καταθέσαμε τα εσώψυχα. Έχω συναντήσει τα τελευταία χρόνια αρκετούς ψαγμένους Έλληνες που διαβάζουν ένα καλό βιβλίο. Και δεν είμαι σίγουρος ότι οι Ευρωπαίοι που υποτίθενται κρατούν ένα βιβλίο, δεν είναι αυτό ένα βίπερ ή ένα ελαφρύ σύγγραμμα δεύτερου είδους αναφορικά με τη θεματική και την ποιότητα του συγγραφέα.
- Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
“Με μολύβι φάμπερ Νο 2”
Το βιβλίο διατηρεί ακόμα, παρά τις τεχνολογικές και ψηφιακές προκλήσεις της εποχής, τη δυναμική του, διαψεύδοντας πολλούς που προμήνυαν το τέλος του στην εποχή του ίντερνετ, του κινητού και της τηλεόρασης. Το βιβλίο δεν είναι ταυτόσημο με την απομόνωση, αλλά με την ψυχική ανάταση. Βέβαια υπάρχει και το άϋλο βιβλίο, το ψηφιακό, το ηλεκτρονικό που χωρίς το δεμένο τυπογραφικό αντικείμενο συνεχίζει να λέγεται βιβλίο. Κάποιες φορές θα καταφύγουμε και σε αυτή τη μορφή. Αλλά νομίζω αντίθετα με τις έντυπες εφημερίδες που πετάμε μετά την ανάγνωση, το βιβλίο έχει το μοναδικό χαρακτηριστικό της αρχειακής θέσης τόσο στην καρδιά μας όσο και στην βιβλιοθήκη του σπιτιού μας που είναι και η πνευματική μας περιουσία. Γι’ αυτό και το βιβλίο δεν θα κινδυνεύσει ποτέ.
- Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
«… and world peace!”
- «Ο ξένος» του Αλμπέρ Καμύ
- «Έγκλημα και Τιμωρία» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
- «Τα σακιά» της Ιωάννας Καρυστιάνη
- «Η γίδα» του Έντουαρντ Άλμπυ
- «Η φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
- Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;
«Την ώρα που γεννιόμουνα σχολάγανε οι μοίρες»
Γεννήθηκα αρτιμελής, μεγάλωσα κάτω από το μπλε του ελληνικού ουρανού, ο πατέρας μου ήταν ένας large, όμορφος άντρας, η μητέρα μου πιστή Πηνελόπη. Δεν γεννήθηκα σε υπανάπτυκτη χώρα ή στην υποσαχάρια Αφρική με φτωχή επιβίωση των νεογέννητων, οι γονείς μου δεν ήταν περιθωριακοί ναρκομανείς, δεν μεγάλωσα σε δομή φιλοξενίας. Κι όλα αυτά ήταν απολύτως τυχαία.
Από εκεί και μετά πιστεύω ότι την μοίρα σου την φτιάχνεις μόνος σου. Με αρκετή ή περισσότερη δουλειά μπορείς να ανατρέψεις όλες τις αντίξοες συνθήκες και να αγγίξεις την ευτυχία, την πραγμάτωση, τη θέωση. Να κάνεις τα όνειρά σου πραγματικότητα.
- Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;
“Τελευταία έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ”
Δεν θα μπορούσα να επιλέξω και να συστήσω κάποια από τις δύο αυτές συγκεκριμένες στάσεις ζωής. Ο στόχος είναι να φτάσει κάποιος στην απόλυτη αγάπη. Με όποιο τρόπο μπορεί. Είμαστε σε εποχές που έχουμε κουραστεί από φόρμες και θεωρίες. Προτιμώ να αφουγκράζομαι την οπτική του άλλου και τον παλμό του. Συναισθάνομαι την άκρατη επιθυμία του να νιώσει, να αισθανθεί και να ζήσει τη ζωή του. Αλλά και σέβομαι την απολυτότητα κάποιου, όταν υπερασπίζεται το παιδί του που σκοτώθηκε στα Τέμπη. Εκεί δεν χωρά ρομαντισμός.
