Ο συγγραφέας Βασίλης Μαστρογιάννης απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα
1. Κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τίτλο “Ανυπότακτη ψυχή”. Τι πραγματεύεται;
Το βιβλίο πραγματεύεται τη ζωή μιας κοπέλας που γεννήθηκε στο μεσοπόλεμο και ουσιαστικά αποτελεί την ιστορία της μητέρας μου Βάιας Σγάγια. Η συμμετοχή της στην ανατίναξη της γέφυρας Γοργοποτάμου, στη μάχη της Παύλιανης κι αλλού, είναι τα γεγονότα που τη σημάδεψαν και θετικά και αρνητικά. Θετικά γιατί ένιωσε υπερηφάνεια γι αυτή τη συμμετοχή στην αντίσταση κατά του κατακτητή και αρνητικά γιατί αυτός ήταν κυρίως ο λόγος που υπέστη κατά τον εμφύλιο ( μαζί με το γεγονός του αντάρτη αδελφού ) διώξεις, εκτοπίσεις και το τραγικό γεγονός της φυλάκισης της μάνας της.
Οι συνέπειες δε όλων αυτών των γεγονότων θα την κατατρέχουν για όλη της τη ζωή.
2. Περιγράψτε μας την κεντρική ηρωίδα, την Βάνα;
Η Βάνα είναι μία νεαρή κοπέλα που γεννήθηκε στο Κουμαρίτσι της Οίτης και μεγαλώνει με τις μνήμες του πατέρα της από την εξαετή συμμετοχή του στον πρώτο πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία.
Ήταν ένα απλό κορίτσι του χωριού που η μοίρα τα έφερε έτσι που αναγκάστηκε να γίνει άντρας για να στηρίξει την πατρική οικογένεια και αργότερα, μάνα και πατέρας για να μεγαλώσει τα παιδιά της.
Ο τίτλος ΄΄Ανυπότακτη Ψυχή΄΄ αντιπροσωπεύει πλήρως αυτό που ήταν η ίδια σε όλη της τη ζωή.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο βιβλίο ΄΄η Βάνα άντεξε, έμεινε όρθια, γιατί ήθελε, γιατί μπορούσε, αλλά κυρίως γιατί δεν είχε άλλη επιλογή΄΄.
3. Τι θέλετε να αποκομίσει ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο σας;
Από εκείνα τα χρόνια μπορεί να αποκομίσει κανείς πολλαπλά και ποικίλα οφέλη που έχουν να κάνουν με την ελπίδα, με την αξιοπρέπεια, με την αγάπη για την πατρίδα, με το δίκαιο, καθώς και συμβολικούς παραδειγματισμούς που αφορούν τις συνέπειες της διχόνοιας και του εμφυλίου .
Επίσης το γεγονός ότι ποτέ δεν πρέπει να το βάζουμε κάτω, να μας καταβάλουν οι δυσκολίες, καθότι όλα τα γεγονότα της ζωής μας μπορούν να έχουν δύο όψεις, δύο ή πολλές αναγνώσεις. Το σημαντικό είναι όταν κάνουμε τον απολογισμό, η ζυγαριά να βαραίνει προς τα θετικά, προς αυτά που αποκομίσαμε, με καθαρά υποκειμενικό τρόπο, κατά τη διάρκεια του ΄΄ταξιδιού΄΄.
Ο αναγνώστης στο βιβλίο αυτό τελικά μπορεί να ΄΄δει΄΄ τη ζωή και την ιστορία των αφανών ΄΄ηρώων΄΄, που συμμετείχαν σε σημαντικά γεγονότα, για τους οποίους η ΄΄μεγάλη ιστορία΄΄ ποτέ δεν αναφέρεται.
4. Το βιβλίο περιγράφει γεγονότα από τη γερμανική κατοχή και τα μεταπολεμικά χρόνια. Ποια εικόνα θα αποκομίσουμε από εκείνα τα δύσκολα χρόνια;
Είναι μια διδακτική ιστορία για τα γεγονότα της αντίστασης και του εμφυλίου, τις συνέπειες όσων βρέθηκαν στην πλευρά των ηττημένων, ανεξαρτήτως της ατομικής τους ευθύνης, είναι μια ιστορία για την ίδια τη ζωή, είναι μια ιστορία για τη γυναίκα, την αδελφή και τη μάνα, για τη θέση της στην κοινωνία και την οικογένεια. Διαβάζεται απνευστί, όπως έχουν καταμαρτυρήσει όσοι το διάβασαν και ο αναγνώστης ταξιδεύει μέσα από τις εικόνες και τις παραστάσεις που περιγράφονται, ταυτιζόμενος με την πορεία της ηρωίδας.
5. Τελικά, η ίδια η ζωή γράφει τα πιο ευφάνταστα σενάρια;
Σίγουρα οι μνήμες, τα βιώματα, τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα, ιδιαίτερα στη χώρα μας, γράφουν από μόνα τους τα καλύτερα σενάρια.
6. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη συγγραφή ενός βιβλίου;
Είναι συνδυασμός και των δύο. Η έμπνευση δίνει το έναυσμα για να ξεκινήσεις και η σκληρή δουλειά δίνει το αποτέλεσμα.
7. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;
Το βιβλίο είναι βιβλίο και δεν πρέπει να το εξετάζουμε από τη σκοπιά της ψηφιακής εποχής. Δεν ξέρω πως θα είναι ο κόσμος σε πενήντα ή εκατό χρόνια, αλλά η ανάγνωση ή η μελέτη ενός βιβλίου δεν μπορεί να υποκατασταθεί από την ψηφιακή ανάγνωση.
Πιστεύω ότι η κατεύθυνση που θα δοθεί από τους επιστήμονες και από τις οργανωμένες κοινωνίες στο μέλλον θα είναι η χρήση του απολύτως αναγκαίου χρόνου της ψηφιακής τεχνολογίας ( τηλεργασία, ενημέρωση, επικοινωνία) και θα δοθεί ( ή θα πρέπει να δοθεί) χρόνος στη φυσική γραφή και στο διάβασμα βιβλίων σε χαρτί για να μη χάσει ο άνθρωπος τις δεξιότητές του και την άσκηση του μυαλού, που τον έφερε σε αυτό που είναι σήμερα.
Τουλάχιστον αυτό θέλω να ελπίζω.
8. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;
Ομήρου Οδύσσεια , Τραγωδίες του Σοφοκλή, Θεογονία Ησιόδου, τα Ηθικά Νικομάχεια, Ελλήνων Θέσμια
9. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;
Παλαμά, Βάρναλη, Σικελιανό, Λουντέμη, Καρκαβίτσα
10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στη τύχη;
Αν πιστέψουμε στο μοιραίο και το προκαθορισμένο, θεωρώ ότι ο άνθρωπος θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο και στη ματαιότητα της ζωής, στο άσκοπο των προσπαθειών του και στην πλήρη παράδοση. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας για να δώσουν μια απάντηση στο μέγα αυτό ερώτημα κατέγραψαν το ρητό ΄΄συν Αθηνά και χείρα κίνει΄΄. Κατά συνέπεια θεωρώ ότι πολλά στη ζωή κρίνονται από την τύχη σε συνδυασμό με τις επιλογές μας που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούν συνδυαστικά.
Η τύχη μας φέρνει στο δρόμο μας επιλογές και από αυτή την μία ( από περισσότερες ) επιλογή που θα κάνουμε μπορεί να έχουμε ανάλογα ένα επιτυχημένο ή αποτυχημένο αποτέλεσμα. Υπάρχουν περιπτώσεις βέβαια που έχεις κάνει ΄΄άριστους΄΄ υπολογισμούς, έχεις λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα και το αποτέλεσμα δεν είναι το επιθυμητό. Εδώ βρίσκει έρεισμα η φράση ΄΄όταν οι άνθρωποι σχεδιάζουν οι Θεοί χαμογελούν΄΄.
Συμπερασματικά πιστεύω ότι πρέπει να σχεδιάζουμε , να έχουμε στόχους, να μοχθούμε να τους πετύχουμε, αλλά δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτα δεδομένο και να μην ξεχνάμε ποτέ τη θνητότητά μας.
11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;
Η ζωή είναι στιγμές. Στιγμές εύκολες ή δύσκολες, στιγμές ευτυχισμένες ή δυστυχισμένες. Στιγμές που απαιτούν ρεαλισμό για την επιβίωση, για το ΄΄ζην΄΄ και στιγμές ρομαντισμού για το ΄΄ευ ζην΄΄. Οι στιγμές ρομαντισμού (το ΄΄ευ ζην΄΄) είναι αυτές με τις οποίες ο άνθρωπος πραγματώνει το λόγο της ύπαρξής του. Άρα περισσότερο ρομαντισμό, βόλτα στο φεγγαρόφωτο δίπλα στη θάλασσα με τη σύντροφο ζωής, με μια ματιά στη θέα ενός ηλιοβασιλέματος ή στο φως του φεγγαριού που λούζει την Ακρόπολη .
Η Ελλάδα ( ως γεωγραφικός χώρος) είναι η χώρα που παρέχει απλόχερα τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες για το ευ ζην.
Με το ρομαντισμό και την ποίηση, η πολιτική, η εργασία, η καθημερινότητα θα γίνει καλύτερη, πιο αποδοτική πιο αποτελεσματική και πολύ πιο όμορφη από κάθε άποψη.
