Ο συγγραφέας Πρόδρομος Κοσμίδης * του ο οποίου μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φίλντισι το νέο μυθιστόρημα, “Όταν δακρύζει ο λύκος”, απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα.

1 Κυκλοφόρησε το νέο σας μυθιστόρημα με τίτλο ‘’Όταν δακρύζει ο λύκος’’. Τι πραγματεύεται;

Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος. Στο Ανατολικό μέτωπο, μετά από πολλές αποτυχημένες επιθέσεις, ο γερμανικός στρατός αποφασίζει να πολιορκήσει το Λένινγκραντ (Αγία Πετρούπολη σήμερα). Η πολιορκία κράτησε περίπου 900 ημέρες και είναι η φονικότερη στην σύγχρονη Ιστορία. Η πανέμορφη ιστορική πόλη της Βαλτικής αντέχει, ο Σοβιετικός στρατός αντεπιτίθεται και ο πόλεμος μεταφέρεται στην Γερμανία. Το Βερολίνο ισοπεδώνεται. Μέσα σε αυτές τις δύο μαρτυρικές πόλεις υπάρχουν άνθρωποι, που δεν το βάζουν κάτω, δεν δέχονται να χάσουν την ανθρώπινη τους υπόσταση. Ριγμένοι στα γρανάζια μιας τεράστιας ιμπεριαλιστικής μηχανής καταφέρνουν να μετατρέψουν το μίσος σε αγάπη, το άδικο σε δίκαιο, την ανάγκη σε ιδανικό. Όταν ο πόνος είναι τόσο μεγάλος ώστε ο θάνατος να γίνεται λύτρωση, τότε οι κανόνες ανατρέπονται. Έννοιες όπως του έρωτα, της οικογένειας, της θρησκείας ή της πατρίδας αλλάζουν σύνορα και διάσταση. Αντέχει ο άνθρωπος. Αντέχει και προσαρμόζεται.

2 Σκιαγραφήστε μας τον κεντρικό χαρακτήρα του βιβλίου. Τι πρεσβεύει ο υπολοχαγός Σεργκέι Παυλώφ και τι προσπαθεί να πετύχει;

Ερώτημα πολύ δυνατό!

Ο υπολοχαγός Σεργκέι Παυλώφ δεν είναι μισθοφόρος, ούτε ένας παγκόσμιος στρατιώτης. Είναι ένας ηρωικός μαχητής που αγωνίζεται να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο πατρίδες, σε δύο οικογένειες, με δύο , πρόσωπα και δύο ταυτότητες, αλλά το πιο οδυνηρό είναι το ότι η αγριότητα του πολέμου ξυπνά μέσα του τα αρχέγονα θηριώδη ένστικτα. Αυτήν η διπλή ιδιότητα, ανθρώπου και θηρίου, που καλείται να διαχειριστεί, φτάνει την ανθρώπινη αντοχή στα έσχατα όρια.

3 Η πλοκή εκτυλίσσεται σε μια δύσκολη ιστορική περίοδο, τον Β Παγκόσμιο πόλεμο. Πως επηρεάζεται η συγγραφική ματιά από την προσέγγιση αυτού του πλαισίου;

Πραγματικά, θέλει ιδιαίτερη προσέγγιση. Εδώ δεν έχουμε να δούμε μια έγχρωμη εικόνα σε υψηλή ανάλυση, αλλά μία γοητευτική ασπρόμαυρη με σκιές και θολά σημεία. Εδώ ο χρόνος λέγεται ‘’καιρός’’ και ο χώρος ‘’τόπος’’. Υπάρχει ενέργεια και μνήμη και πρέπει να τα διαχειριστούμε ευγενικά και προσεχτικά. Τίποτα από το τότε δεν είναι ίδιο με το τώρα. Οι πόλεις ισοπεδώθηκαν και ξαναχτίστηκαν, οι άνθρωποι είπαν “ποτέ πια ξανά”, οι κοινωνίες αναθεώρησαν τα παλιά και προσαρμόστηκαν σε νέα δεδομένα. Κρίμα που οι εξουσίες παρέμειναν να καραδοκούν το ίδιο αιμοβόρες και αδηφάγες!

4 Ποιο μήνυμα θέλετε να δώσετε σχετικά με την αγριότητα του πολέμου και τα αρχέγονα ανθρώπινα ένστικτα;

Άλλη μία ευφυέστατη ερώτηση που με ωθεί να ανοίξω τα χαρτιά μου.

Το έργο αυτό αγαπητέ κύριε Μανίκα δεν το οδήγησα εγώ. Εκείνο με πήρε από το χέρι και με ταξίδεψε! Εγώ έβαλα το πλαίσιο του ‘’χρόνου’’ και του ‘’χώρου’’ και μετά αφέθηκα στη δύναμη των γεγονότων. Φόρεσα τα ρούχα και τα παπούτσια των ηρώων μου και άρχισα να περιγράφω καρέ, καρέ την ταινία που περνούσε από μπροστά μου. Όσο ο πόλεμος εξελισσόταν, τόσο ‘’το άγριο ένστικτο’’ που σωστά αναφέρατε με κυρίευε και μεγάλωνε μέσα μου. Αυτό εξασφάλισε την προοικονομία και οδήγησε την πλοκή, αυτό δημιούργησε τα σασπένς και τις ανατροπές και όταν τελικά χόρτασε και έφτασε στο αδιέξοδο αναζήτησε τη λύτρωση και έδωσε τη θέση του στο ευγενικό ένστικτο που παραμένει κριμένο αλλά δεν χάνεται, γιατί ο άνθρωπος έχει απομακρυνθεί πάρα πολύ από τα θηρία.

5 Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά, παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη συγγραφή ενός βιβλίου;

Για να γραφτεί ένα βιβλίο θέλει ατέλειωτες ώρες δουλειάς. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να μελετηθεί το θέμα μέχρι να εξαντληθούν τα όρια του και μετά κάθε νέο στοιχείο που προκύπτει πρέπει να διευκρινίζεται και να διασταυρώνεται η εγκυρότητα του. Έτσι μόνο ένας συγγραφέας μπορεί άφοβα, όσο γίνεται, να επιλέξει την οπτική γωνία και τον τρόπο που θα εξελιχθεί το έργο και αυτά δεν γίνονται σωστά, αν δεν υπάρχει η έμπνευση. Ένα καλό βιβλίο πρέπει να είναι προικισμένο και με τα δύο εξίσου.

6 Ποια θεωρείτε την πιο χαρακτηριστική φράση από το βιβλίο σας;

Στο τέλος της σελίδας 113 υπάρχει μία παράγραφος που ξεκλειδώνει την πλοκή του μυθιστορήματος. Είναι η ώρα που τα όπλα σιγούν και συναντιούνται οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι, ο Ρώσσος υπολοχαγός και ο Γερμανός ανθυπολοχαγός, Από εκεί είναι το παρακάτω απόσπασμα.

‘’Τον βλέπω. Βγαίνει από το χαράκωμα ολόρθος, πανώριος! Όμορφος σαν το θάνατο. Κρατά το ντουφέκι κάτω στο ένα χέρι. Δρασκελίζει το ανάχωμα στητός, άφοβος, πηδά στο λάκκο. Κοντά σκάει ο κεραυνός. Η νύχτα, μέρα γίνεται. Δύο φορές έχω δει τόσο όμορφο το πρόσωπο του Χριστού. Η μία ήταν δίπλα στην ωραία πύλη του ναού του ρέοντος αίματος, στην Αγία Πετρούπολη’’.

7 Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Όταν το μικρό παιδάκι έρχεται τρεκλίζοντας να μου δείξει το εικονογραφημένο του παραμύθι και εστιάζει με το δάχτυλο στον αγαπημένο του ήρωα, όταν στο κομοδίνο ή πάνω, πάνω στην τσάντα των διακοπών υπάρχει ένα βιβλίο και όταν μικροί μαθητές έως μεγάλοι άνθρωποι των γραμμάτων γράφουν με το στυλό ή την πένα ακόμα, εγώ δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς βιβλίο.

8 Ένας μήνας ‘’καραντίνα ’’. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

‘’Καπετάν Μιχάλης’’, ‘’Όταν έκλαψε ο Νίτσε’’ του Γιάλομ, ‘’Τάδε έφη Ζαρατούστρα’’, ‘’Τα άπαντα του Καβάφη’’, ‘’Αντιγόνη του Σοφοκλή’’

9 Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

Επειδή πριν από πέντε μήνες τελείωσα την έμμετρη μετάφραση της ‘’Αντιγόνης’’ και αφού πρόκειται για ολιγοήμερες διακοπές θα ήθελα να έχω παρέα μόνο τον παππούλη, τον μεγάλο μας τραγικό ποιητή, τον Σοφοκλή. Έχω τόσα πολλά να τον ρωτήσω και ο χρόνος είναι τόσο λίγος!

10 Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;

Επειδή η μοίρα ορίζεται ως ‘’θέσφατον’’, κάτι που ο θεός αποφάσισε και δεν αλλάζει και επειδή έχω τη γνώμη πως ο άνθρωπος με τις αποφάσεις του δεν είναι άμοιρος ευθυνών για ό τι του συμβαίνει ή θα του συμβεί, πιστεύω στην τύχη.

11 Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό, στην εποχή μας;

Εδώ κατά τη γνώμη μου δεν έχει συνταγές. Μέσα σε αυτόν τον σχιζοφρενή κόσμο της δίχως όρια πληροφόρησης, αν στάξει ακόμα και μια μικρή σταγόνα ρεαλισμού το ποτήρι θα ξεχειλίσει. Από την άλλη πάλι, μέσα σε αυτές τις ιλιγγιώδεις ταχύτητες ο άνθρωπος δεν προφταίνει να κατανοήσει και να αφομοιώσει τα μηνύματα, χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του και η ανασφάλεια δημιουργεί φοβίες. Πώς να προτείνεις περισσότερο ρομαντισμό σε έναν κόσμο που βουλιάζει στην κατάθλιψη; Νομίζω πως αυτό που μπορεί να βοηθήσει, είναι η επιστροφή στο αρχέτυπο και στη φύση. Ο τι έχει απομείνει από αυτήν.

Κύριε Μανίκα ευχαριστώ πολύ για το βήμα που μου δώσατε και για τις πολύ εύστοχες ερωτήσεις.

• Ο Πρόδρομος Κοσμίδης γεννήθηκε το 1957 στη Ν. Ιωνία Αττικής. Αποφοίτησε από το εξατάξιο γυμνάσιο του Ν. Ηρακλείου και μετά ασχολήθηκε επαγγελματικά με τον σχεδιασμό, την παραγωγή και το εμπόριο υφασμάτων και ετοίμων ενδυμάτων.
  Τα χρόνια περνούσαν όμως η αγάπη του για τα ελληνικά γράμματα και τη λογοτεχνία παρέμενε φλόγα άσβεστη. Από το 2012 έως το 2018 παρακολούθησε πλήθος σεμιναρίων για δημιουργική γραφή, στίχο, στιχοποίηση, θεατρική γραφή, παιδικό παραμύθι, διήγημα και τέλος μεγάλη φόρμα όπως το μυθιστόρημα.
  Το 2015 έγραψε τους στίχους δώδεκα τραγουδιών για τον δίσκο «Μεταμόρφωση» με συνθέτη τον Γιώργο Τσιριγώτη και με ερμηνευτές τον ίδιο τον συνθέτη, τον Γιώργο Νταλάρα και την Μαριαστέλλα Τζανουδάκη.
  Το 2021 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Φίλντισι το πρώτο του βιβλίο ΑΝΤΙΓΟΝΗ, έμμετρη μετάφραση της τραγωδίας του Σοφοκλή.