Ο ποιητής Μύρωνας Ξένος απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις του Κωνσταντίνου Μανίκα, με αφορμή την κυκλοφορία της νέας του ποιητικής συλλογής “Απόσταγμα φωτός” από τις εκδόσεις Θερμαϊκός.

1. Πώς θα περιγράφατε συνοπτικά την ποιητική σας συλλογή “Απόσταγμα φωτός”;

Ως μια απόπειρα χαρτογράφησης συνειδησιακών προορισμών με δύναμη σταθερά μετασχηματιστική.

2. Ποια είναι η πηγή έμπνευσης αυτού του έργου;

Η ίδια η ζωή αλλά και η απουσία της. Και ο μη προβλέψιμος κυματισμός μεταξύ αυτών των δυο καθοριστικών πεδίων.

3. Τι εικόνα θέλετε να περάσετε για την Ελλάδα μέσα από τα ποιήματά σας;

Η αγωνία μου εστιάζεται ακριβώς στο αντίθετο: πώς να βγαίνω από τη μέση για να περνάει η Ελλάδα από μέσα τους και να φτάνει, όσο γίνεται πιο ατόφια, στον αναγνώστη.

4. Τι θεωρείτε ότι θα αποκομίσει, ως απόσταγμα, ο αναγνώστης;

Έναν τρόπο αντίληψης που αναζητά επίμονα ερωτήσεις για την βαθύτερη φύση των πραγμάτων.

5. Πώς κρίνετε τη σύγχρονη ελληνική ποίηση; Υπάρχει μεγάλος όγκος εκδόσεων. Συμβαδίζει όμως με την ποιότητα;

Η ποιότητα στην ποίηση είναι συνάρτηση τόσο του πομπού-ποιητή όσο και του δέκτη-αναγνώστη. Ίσως το καλύτερο ποίημα που έχει γραφτεί ποτέ να βρίσκεται ξεχασμένο μέσα σε ένα συρτάρι, ενώ ακόμα και για το χειρότερο σίγουρα υπάρχει ο κατάλληλος αποδέκτης.

Είμαστε τυχεροί που υπάρχει τόση ποίηση στη γλώσσα μας. Ταυτόχρονα είμαστε και άτυχοι, για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Αν κατορθώσουμε να ισορροπήσουμε, έστω και για λίγο κάπου ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα, αυτό σημαίνει ότι η ποίηση πετυχαίνει τον σκοπό της ως μέσο επικοινωνίας. Διότι, από εκεί και πέρα, η ερώτηση που έχει σημασία είναι άλλη: τι καινούργιο γεννιέται από αυτή την επαφή;

6. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;

Και στις δύο αλλά και στην απουσία τους, δηλαδή σε ένα ευρύτατο πεδίο εν δυνάμει συνειδησιακής ελευθερίας, με πυξίδα ισορροπίας την τόλμη και το μέτρο. Ευτυχώς ο ελληνικός τρόπος σκέψης μας πάει βαθύτερα και ανταμείβει απλόχερα όσους τον εμπιστευτούν.

7. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με την συγγραφή και γιατί επιλέξατε την ποίηση ως μέσο έκφρασης;

Με ενδιαφέρει η αναζήτηση, η ανακάλυψη και η κοινωνία-επικοινωνία. Από εκεί και πέρα αυτά επιτυγχάνονται με ό,τι μέσο μπορεί να επιστρατεύσει κάποιος στην ζωή του: τη γλώσσα, τα μαθηματικά, την επιστήμη, την τέχνη, τη μουσική, τα αισθήματα, τα χρώματα, την πέτρα, την φαντασία. Επιλέγει κάποιος τα αλφάβητα, εξασκείται, με τα πολλά κατορθώνει να αρθρώσει λόγο και ίσως έχει κάτι να πει που ενδιαφέρει και άλλους. Εκεί πλέον αρχίζει μια αμφίδρομη σχέση ζωής που δρα μετασχηματιστικά, καθώς συνεχίζει να αντλεί και να αποδίδει νόημα από και προς τα φαινόμενα, με μιαν ιδιαιτερότητα που -στην καλύτερη περίπτωση- προσθέτει αντί να αφαιρεί.

8. Η έμπνευση ή η σκληρή δουλειά, παίζει το σημαντικότερο ρόλο, στη συγγραφή ενός βιβλίου;

Και τα δύο. Αν όμως το αρχικό έναυσμα, η έμπνευση ας πούμε, δεν λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη υπέρβασης από την αρχή ως το τέλος, η δουλειά -όσο σκληρή κι αν είναι- δεν αρκεί για να βγει κάτι που να αγκαλιαστεί και από άλλους ώστε να το κάνουν μέρος της ζωής τους. Διότι το βιβλίο που δεν κατοικείται ζωντανά στον τόπο του Άλλου έχει αποτύχει να κάνει την υπέρβαση από το εγώ στο μη-εγώ. Παραμένει δώρο που όμως δεν το θέλει κανείς, εκτός ίσως από εκείνον που το έγραψε.

9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Μια και με όσα απρόβλεπτα συμβαίνουν στην εποχή μας, η καραντίνα ίσως να κρατήσει περισσότερο, θα επιλέξω βιβλία που για μένα αποτελούν συχνές αφετηρίες και προορισμούς, που διαβάζονται δηλαδή για να ξαναδιαβαστούν. Διακινδυνεύω έτσι μια επιλογή: Την Οδύσσεια του Ομήρου, ένα βιβλίο με τα αποσπάσματα του Ηράκλειτου, την Απολογία και τον Φαίδωνα του Πλάτωνα και ένα οποιοδήποτε βιβλίο του Οδυσσέα Ελύτη. Με αυτά περνάω και πάνω από μήνα αν χρειαστεί.

10. Διαλέγετε παρέα για ολιγοήμερη απόδραση. Ποιους λογοτέχνες, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου δράσης, θα συμπεριλαμβάνατε;

Αν λογοτέχνης θεωρηθεί εκείνος που τέχνη έχει το πεδίο του Λόγου, που καλλιεργεί την σκέψη του και εκφράζεται με τη γλώσσα, την επιστήμη, τη φιλοσοφία, τη μουσική ή την τέχνη, τότε η παρέα διευρύνεται. Θα προσκαλούσα: Σαπφώ, Οδυσσέα Ελύτη, Jacqueline de Romilly, Χρήστο Γιανναρά, Στέλιο Ράμφο, Θεόδωρο Ζιάκα, Δημήτρη Λιαντίνη και Γιάννη Μαρκόπουλο. Μια και από τους οκτώ οι τέσσερεις είναι εν ζωή, η ερώτηση δεν είναι καθαρά ρητορική…

11. Χρειάζεται περισσότερος ρομαντισμός ή ρεαλισμός στις ζωές μας;

Χρειάζεται να αποκτήσουμε την ικανότητα να κινούμαστε με ευχέρεια μεταξύ των δύο. Από την κυματική σχέση μεταξύ αυτών που φαινομενικά μας παρουσιάζονται ως αντίθετα (διότι το σύμπαν δεν δίνει δεκάρα για τις ταμπέλες που επιλέγουμε να βάλλουμε στα φαινόμενα), αρχικά παράγεται πληροφορία, έπειτα γνώση και σε κάποιο βαθύτερο επίπεδο -αν επιμείνουμε στην προσπάθειά μας- σοφία. Με οδηγό την προσέγγιση αυτή, ακόμα και λάθος ερωτήσεις μας βγάζουν σε ξέφωτα σοφίας. Στο σύμπαν υπάρχει μεν η φθορά υπάρχει όμως, απ’ ότι φαίνεται, και η επιείκεια στα άλματα.